REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Skutki braku świadomości i wyłączenia swobody przy zawieraniu umów

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Prawniczka./ Fot. Fotolia
Prawniczka./ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Prawo przewiduje bezwzględną nieważność czynności dokonanych przez osoby znajdujące się w stanie bądź wyłączonej świadomości, bądź wyłączonej swobody.

Wady oświadczenia woli

Każdy współczesny człowiek dokonuje w swoim życiu wielu czynności prawnych, przede wszystkim zawiera różnego rodzaju umowy. Dokonaniem czynności prawnej (zawarciem umowy) jest zarówno zakup w sklepie spożywczym czy skorzystanie z taksówki, jak i zawarcie skomplikowanej transakcji na rynku kapitałowym. Zarówno te codzienne jak i bardzo doniosłe czynności mają wspólną cechę – są przejawem woli (chęci osiągnięcia określonego skutku) osób w nich uczestniczących. Dlatego też prawo cywilne określa skutki tzw. wad oświadczenia woli, tzn. sytuacji, w których wyrażenie woli przez osobę biorącą udział w czynności prawnej zostało w określony sposób zakłócone. Jedną ze wspomnianych wad oświadczenia woli, jest brak świadomości lub swobody.

REKLAMA

REKLAMA

Nieważność oświadczenia woli

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego zaburzenia czynności psychicznych.

Oświadczenie woli może zatem zostać ważnie złożone tylko przez osobę, która znajduje się w stanie pozwalającym na świadome i niewymuszone podjęcie decyzji o dokonaniu określonej czynności prawnej oraz na niezakłócone wyrażenie tej decyzji względem innej osoby.

Zobacz również serwis: Prawa konsumenta

REKLAMA

Brak świadomości i wyłączenie swobody

Prawo przewiduje natomiast bezwzględną nieważność czynności dokonanych przez osoby znajdujące się w stanie bądź wyłączonej świadomości, bądź wyłączonej swobody. Przez brak świadomości należy rozumieć sytuację, w której osoba składająca oświadczenie woli nie rozumie własnego postępowania i nie zdaje sobie sprawy z jego konsekwencji (np. zakup drogiego samochodu pod wpływem alkoholu, pomimo braku rzeczywistej potrzeby i możliwości jego zakupu). Wyłączenie swobody ma natomiast miejsce w sytuacji, w której osoba składająca oświadczenie nie jest w stanie podjąć decyzji lub wyrazić swojej woli w sposób wolny (suwerenny). Przyczyną takiego stanu rzeczy może być również zaburzenie psychiczne. Przykładem może być sytuacja, w której ktoś sprzedaje cenną biżuterię, mając świadomość, że jest to dla niego niekorzystne, decyduje się jednak na to, ponieważ działa pod wpływem psychicznego przymusu, wynikającego np. z głodu narkotycznego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przyczyny wyłączenia świadomości lub braku swobody

Wyłączenie świadomości lub swobody może być efektem choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego, ale także innego zaburzenia czynności psychicznych. Takie inne zaburzenia,
jak wskazano powyżej, mogą być spowodowane uzależnieniem od alkoholu czy narkotyków, ale także np. hipnozą, a nawet wysoką gorączką. Ponadto, powyższe zaburzenia nie muszą charakteryzować się trwałością. Wystarczy bowiem, aby występowały one przejściowo w momencie składania oświadczenia woli (np. w czasie zawierania umowy).

Zobacz również serwis: Umowy

Skutki wyłączenia świadomości lub braku swobody

Konsekwencją dokonania czynności prawnej w stanie wyłączającym świadome albo swobodne podjecie decyzji i wyrażenie woli jest, jak wyżej wskazano, bezwzględna nieważność czynności prawnej. Czynność taka nie wywołuje zatem żadnych skutków prawnych - pomimo dokonania takiej czynności można więc np. żądać zwrotu spełnionego świadczenia (np. zwrotu zapłaconej ceny). Na taką nieważność może powołać się także każda osoba, która ma w tym interes prawny, nie tylko strony nieważnej czynności. Należy zaznaczyć, że ustalenie przez sąd braku świadomości lub swobody w chwili składania oświadczenia woli jest dopuszczalne także po śmierci osoby, która złożyła oświadczenie woli, jeżeli zebrany materiał dowodowy jest do tego wystarczający. 

Podsumowanie

Podsumowując, oświadczenie woli, które zostało dotknięte wadą braku świadomości lub swobody przy podejmowaniu decyzji i wyrażaniu woli jest nieważne z mocy prawa, tzn. nie wywołuje skutków prawnych. Najczęstszą przyczyną takiej nieważności jest choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy albo innego rodzaju zaburzenie czynności psychicznych (np. nadużycie alkoholu).

Zobacz również: Wady oświadczenia woli

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Można (choć nie zawsze) rozwiązać umowę z nieobecnym pracownikiem. Jakich warunków trzeba przestrzegać?

W powszechnym wyobrażeniu pracowników choroba i urlop chronią przed zwolnieniem z pracy. To stwierdzenie jest jednak prawdziwe tylko częściowo. Co przewidują przepisy i w jakich przypadkach można rozwiązać umowę z nieobecnym pracownikiem?

Rozwody po nowemu - bez sądu i na oświadczenie małżonków! Poważne zmiany

Według danych Ministerstwa Sprawiedliwości, w ciągu ostatnich sześciu lat orzeczono w Polsce ok. 357 tys. rozwodów, w tym aż 286 tys. bez orzekania o winie. To znaczy, że ok. 80% rozwodów w Polsce w tym czasie było orzekanych bez stwierdzania winy którekolwiek z małżonków za rozkład pożycia małżeńskiego. W praktyce takie sprawy, gdzie obydwie strony są dogadane i nie angażują się w długotrwały proces, gdyż nie chcąc wykazywać winy któregokolwiek z małżonków, mogą być załatwione już na jednej rozprawie.

Seniorzy ratują budżety gospodarstw domowych. Zaskakujące dane z GUS: osoby starsze rzadziej mają długi i lepiej zarządzają finansami

Choć często mówi się o niskich emeryturach i trudnej sytuacji osób starszych, najnowsze dane Głównego Urzędu Statystycznego pokazują zupełnie inny obraz: to właśnie seniorzy ratują dziś budżety gospodarstw domowych. Aż 87,4 proc. z nich nie ma żadnych długów, wydatki planują rozważnie, a z rachunkami radzą sobie lepiej niż młodsze pokolenia. Ich finansowa odpowiedzialność i życiowe doświadczenie sprawiają, że w wielu rodzinach to właśnie oni stanowią niewidzialny filar stabilności.

Rewolucja w L4 i orzecznictwie ZUS. Co czeka pracowników i lekarzy od 2026 roku?

Od 2026 roku mają wejść w życie daleko idące zmiany dotyczące zarówno zasad wystawiania i kontrolowania zwolnień lekarskich, jak i funkcjonowania lekarzy orzeczników ZUS. Rząd przyjął projekt ustawy, który, może całkowicie zmienić dotychczasowe zasady dotyczące niezdolności do pracy m.in. możliwość pracy podczas zwolnienia lekarskiego w określonych przypadkach, wprowadzenie maksymalnych terminów na wydanie orzeczenia oraz większy nadzór nad jakością opinii lekarskich.

REKLAMA

Nie będzie ustawy o związkach partnerskich. PSL i Lewica ogłaszają nowy projekt dotyczący związków nieformalnych [15.10.2025]

W środę, 15 października 2025 r., miało odbyć się pierwsze czytanie projektów ustaw o związkach partnerskich złożonych przez Lewicę. Tymczasem wiceprezes PSL Urszula Pasławska ogłosiła, że takich ustaw nie będzie. Koalicja rządowa zapowiada jednak nowy projekt – ustawę regulującą i chroniącą związki nieformalne.

300+ dla każdego ucznia do 24 roku życia. Wnioski tylko do 30 listopada

Rodzicu, nie przegap terminu! Tylko do końca listopada można ubiegać się o 300 zł na wyprawkę szkolną dla ucznia. Świadczenie „Dobry Start” przysługuje niezależnie od dochodu, ale aby je otrzymać, trzeba zdążyć ze złożeniem wniosku. ZUS przypomina – po 30 listopada nie będzie już takiej możliwości.

Do 30.000,00 zł kary grozi pracodawcy w 2026 r. za zawarcie umowy zlecenia z własnym pracownikiem. Sprawdź, w jakich sytuacjach

Co dalej z umowami zlecenia? Od wielu miesięcy mówi się o konieczności wprowadzenia w odniesieniu do nich konkretnych zmian. Jak na razie jednak regulacje się nie zmieniły i w najbliższym czasie raczej się nie zmienią.

Seniorze, w 2026 roku sprawdź swój PIT za 2025. Czeka na Ciebie zwrot do 400 zł

Okazuje się, że nawet setki tysięcy seniorów będą mogły otrzymać w 2026 roku dodatkowe pieniądze. Środki te może nie są oszałamiające w porównaniu do niektórych innych świadczeń, ale zawsze to dodatkowy i być może niespodziewany zastrzyk gotówki – można bowiem dostać nawet kilkaset złotych.

REKLAMA

Podatek od małpek na ratunek dzieciom? Rewolucyjna zmiana w walce z przemocą domową

Ministerstwo Zdrowia planuje, by samorządy mogły finansować udział personelu medycznego w interwencjach dotyczących przemocy domowej wobec dzieci ze środków pochodzących z tzw. podatku od „małpek”. Nowelizacja przepisów budzi jednak kontrowersje – nie tylko wśród samorządów, ale i prawników.

Pracownik powinien odmówić podpisania tego wniosku. Gdy zna swoje prawa, nie straci dni wolnych podpisując podsuwane papierki

Przed podpisaniem każdy dokument należy przeczytać. Jednak aby przyniosło to pożądany efekt, trzeba znać swoje prawa. Dotyczy to również relacji pracowników z pracodawcami. Bo choć pracodawca to podmiot profesjonalny, nie zawsze dba o dobro pracownika.

REKLAMA