Kto wydaje postanowienie o tymczasowym aresztowaniu?

Kto wydaje postanowienie i wobec kogo?

Zgodnie z powyższą uwagą – o tymczasowym aresztowaniu zawsze orzeka sąd. W przypadku postępowania sądowego orzeka sąd prowadzący sprawę, zaś w przypadku postępowania przygotowawczego – sąd rejonowy właściwy dla miejsca prowadzenia sprawy. Wyjątkowo w razie sytuacji niecierpiącej zwłoki może to też być inny sąd rejonowy. Naturalnie w postępowaniu przygotowawczym sąd orzeka nie sam z siebie – a wyłącznie na pisemny wniosek prokuratora.

Należy przypomnieć, iż decyzja o stosowaniu środków zapobiegawczych w ogóle (w tym tymczasowego aresztu) może zapaść tylko w stosunku do osoby podejrzanego lub oskarżonego.

Wymogi formalne postanowienia sądu

Zgodnie z treścią przepisu art. 251 Kodeksu postępowania karnego postanowienie sądu w przedmiocie rozpoznania wniosku o stosowanie środka zapobiegawczego (w tym tymczasowego aresztowania) musi zawierać:

- datę wydania postanowienia oraz jego sygnaturę

- oznaczanie Sądu, który wydał dane postanowienie oraz jego skład osobowy

- osobę, wobec której środek się stosuje (jej dane personalne)

- zarzucany czyn wraz z kwalifikacją prawną

- podstawę prawną stosowania środka (czyli “pokazanie” na podstawie jakiej przesłanki stosowany jest dany środek zapobiegawczy)

- oznaczenie czasu trwania środka zapobiegawczego (w razie jego orzeczenia)

Należy dodać, iż obok wskazanych wyżej elementów – swoistej sentencji – postanowienie sądu musi również zawierać uzasadnienie. Oznacza to, że sąd musi “wytłumaczyć” powody swojej decyzji.

Zgodnie z art. 251 § 3 KPK sąd musi zatem przedstawić dowody świadczące o prawdopodobieństwie popełnienia przez oskarżonego przestępstwa, wytłumaczyć przyjętą podstawę stosowania środka zapobiegawczego i to, dlaczego uważa jego stosowanie za konieczne.

Sąd aresztuje tymczasowo Katarzynę S., bo próbowała przekonać nieprzesłuchanego jeszcze przez prokuraturę świadka do fałszywych zeznań, czyli próbowała mataczyć.

Sąd musi tę sytuację w uzasadnieniu opisać i wskazać wyraźnie, że rodzi ona obawę podobnych zachowań. Dodatkowo sąd musi uzasadnić dlaczego tylko areszt, a nie np. dozór mogą zapobiec jej zachowaniom (np. z uwagi na to, że ten świadek jest sąsiadem)

W praktyce zdarza się, iż lakoniczne tłumaczenia sądów, czy też uzasadnienia oparte na powielaniu pewnych jedynie kodeksowych zwrotów (zamiast “konkretów”) są przedmiotem skutecznego zaskarżenia przez tymczasowo aresztowanego bądź jego obrońcę.

Zobacz: Jakie są rodzaje środków zapobiegawczych?