REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Darowizna od rodziców

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Joanna Janecka
Darowizna, Fot. Fotolia
Darowizna, Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Darowizna od rodziców jest jedną z czynności podlegających szczególnemu reżimowi prawnemu. W umowie darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego. Zdarzenie takie podlega również odrębnym regulacjom prawa podatkowego.

Czym jest  darowizna?

Instytucję darowizny reguluje Kodeks cywilny. Zgodnie z nim darowizna polega na bezpłatnym świadczeniu jednej osoby (darczyńcy) na rzecz drugiej (obdarowanego). Celem darowizny jest wzbogacenie obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Podmiotem umowy darowizny może być zarówno osoba fizyczna , jak i prawna. Ponad to, zarówno w roli darczyńcy jak i obdarowanego, może w tym samym czasie stanąć kilka osób (np. darczyńcą mogą być razem oboje rodzice będący właścicielami rzeczy). Aby dokonać czynności darowizny co do zasady potrzebne  jest złożenie przez darczyńcę i obdarowanego zgodnych oświadczeń woli w formie aktu notarialnego. Darczyńca powinien w sposób dostateczny i niebudzący wątpliwości wyrazić swoją chęć dokonania bezpłatnego przysporzenia na rzecz drugiej strony przed notariuszem. Druga strona powinna natomiast oświadczyć, że darowiznę przyjmuje. Może to uczynić w tym samym lub odrębnym akcie notarialnym, ale także ustnie lub w sposób dorozumiany. Dopiero od chwili złożenia tych oświadczeń umowa darowizny wywołuje skutki prawne, powstaje zobowiązanie darczyńcy do wydania przedmiotu darowizny.  Forma aktu notarialnego  nie jest wymagana jedynie w sytuacji gdy przyrzeczenie będące świadczeniem zostanie spełnione. Oznacza to, że następuje złagodzenie wymogów formalnych gdy darczyńca spełnia swoje świadczenie w tym samym momencie, w którym zawierana jest umowa (ponieważ powstaje wówczas pewność co do zamiaru dokonania czynności). Instytucja dokonania darowizny razem z zawarciem umowy określana jest mianem „darowizny rękodajnej”. Istotną cechą umowy darowizny jest jej nieodpłatność. Oznacza to, że osoba dokonująca darowizny nie oczekuje w zamian żadnego ekwiwalentu od drugiej strony ani teraz, ani w przyszłości. Umowa darowizny, mimo że nie jest uzależniona od zobowiązania się obdarowanego do np. sprawowania opieki nad rodzicem będącym darczyńcą, to powinna rodzić u niego szczególny obowiązek moralny tego typu. W szczególności, gdy stronami umowy są osoby sobie najbliższe, związane także więzami pokrewieństwa.

REKLAMA

Zobacz także serwis: Darowizny


Darczyńca

Zobowiązanie powstałe z tytułu zawarcia przed notariuszem umowy darowizny, rodzi po stronie darczyńcy obowiązek dbałości o jego wykonanie. W sytuacji, gdy z powodu rażącego niedbalstwa darczyńcy, lub jego umyślnego działania zobowiązanie nie może zostać wykonane, wówczas podlega on odpowiedzialności za szkodę powstałą w skutek niewykonania, lub nienależytego wykonania umowy. Nie ma przy tym znaczenia, że umowa darowizny, na mocy której powstało zobowiązanie, ma charakter nieodpłatny, a także to, że przysporzenie następuje tylko na rzecz jednej strony. Poszkodowany musi jednak w sposób należyty wykazać, że niewykonanie przez darczyńcę umowy było zależne od jego zachowania. Także w sytuacji, gdy rzecz będąca przedmiotem darowizny posiada wady, o których obdarowany nie został poinformowany przez darczyńcę, jest on obowiązany do usunięcia tej wady. Nie dotyczy to jedynie sytuacji, w których obdarowany mógł z łatwością sam zauważyć tą wadę. Darczyńca ma także prawo uczynić polecenie określonego zachowania lub świadczenia obdarowanemu, na rzecz darczyńcy lub osoby trzeciej. Nie stoi to w sprzeczności z nieodpłatnym charakterem umowy darowizny, ponieważ polecenie tego typu nie czyni nikogo wierzycielem. Między darczyńcą, a obdarowanym powstaje więc zobowiązanie, które nie ma charakteru prawnego, a jedynie moralny. Co za tym idzie, darczyńca nie ma możliwości zwrócenia się do organów przymusu państwowego o wykonanie zobowiązania przez obdarowanego.

Zobacz także: Umowa darowizny a umowa dożywocia

Obdarowany

Obdarowany jest jedyną osobą, na rzecz której powstaje przysporzenie z tytułu umowy darowizny. Mimo że, w skutek polecenia zawartego w umowie darowizny, nie jest on zobowiązany prawnie do żadnego świadczenia na rzecz darczyńcy (nie jest wierzycielem w rozumieniu Kodeksu cywilnego), to ciąży na nim obowiązek moralny. Może on dotyczyć np. dbałości o darczyńcę czy opieki nad nim. Szczególnie często sytuacja taka ma miejsce, w przypadku darowizn czynionych przez rodziców na rzecz dzieci. Rodzice mogą wówczas uczynić polecenie, by dzieci opiekowały się nimi w razie choroby i starości. Obdarowany ma jednak możliwość uchylenia się od obowiązku realizacji polecenia ustanowionego przez darczyńcę w sytuacji, gdy nastąpiła znacząca zmiana stosunków. Zmiana ta jest sytuacją, w której obdarowany, niezależnie od tego kto wystąpiłby z żądaniem wypełnienia polecenia, będzie mógł odmówić wykonania go. Może to dotyczyć np. choroby obdarowanego. Obdarowany może także zwolnić się od wykonania polecenia przez zwrot przedmiotu będącego przedmiotem darowizny. Szczególną okolicznością, na którą powinien mieć wzgląd obdarowany jest niedostatek darczyńcy. Jest on w takiej sytuacji uprawniony do żądania od obdarowanego środków potrzebnych do utrzymania i zaspokojenia jego uzasadnionych potrzeb i obowiązków alimentacyjnych. Od tego obowiązku obdarowany również może się zwolnić poprzez zwrot darczyńcy wartości wzbogacenia powstałego w wyniku umowy darowizny.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Odwołanie darowizny

Umowa darowizny zobowiązuje zobowiązanego do szczególnego zachowania względem darczyńcy, przede wszystkim do wdzięczności. Szczególnie w przypadku darowizny między osobami najbliższymi, realizacja tego obowiązku powinna się przejawiać w pomocy i opiece, których powinność wynika już także ze stosunków rodzinnych. Rażąca niewdzięczność ze strony obdarowanego upoważnia darczyńcę do odwołania umowy darowizny. Rażąca niewdzięczność musi wystąpić po zawarciu umowy, a także polegać na świadomym, rozmyślnym naruszeniu podstawowych obowiązków. Znamion rażącej niewdzięczności nie wypełniają czyny nieumyślne, a także zwykłe konflikty rodzinne. W tym celu odwołania darowizny darczyńca powinien złożyć obdarowanemu pisemne oświadczenie na ten temat. W konsekwencji po stronie obdarowanego powstaje obowiązek zwrotu przedmiotu darowizny. Takiego odwołania umowy mogą dokonać również spadkobiercy darczyńcy, w sytuacji gdy darczyńca w chwili śmierci sam był uprawniony do odwołania darowizny. Maksymalny czas, w którym można odwołać umowę darowizny, wynosi rok od momentu, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. Do odwołania darowizny nie może jednak dojść w sytuacji, gdy darczyńca przebaczył obdarowanemu jego rażącą niewdzięczność.

Zobacz także: Z jakich powodów można odwołać darowiznę?

Dziedziczenie

Darowizna ma wpływ na rozliczenia między osobami dziedziczącymi po śmierci darczyńcy. Jest przysporzeniem zaliczanym na poczet ewentualnego spadku. Oznacza to, że obdarowany w razie śmierci spadkodawcy nie ma uprawnienia do ubiegania się o zachowek, nawet w sytuacji gdy rzecz, będąca przedmiotem darowizny zużyła się lub uległa zniszczeniu. Również w sytuacji gdy spadkodawca rozdysponował całym swoim majątkiem w formie darowizn na rzecz osób, niebędących ustawowymi spadkobiercami, są oni obowiązani do wypłacenia zachowku uprawnionym. Wartość darowizn, których dokonał spadkodawca będzie wówczas stanowiła podstawę wypłaty zachowku. Warto jednak podkreślić, że osoby uprawnione do zachowku, w pierwszej kolejności powinny żądać jego wypłaty od spadkobierców, później od osób na rzecz których zostały ustanowione zapisy windykacyjne.


Dopiero kiedy osób takich nie ma lub nie można od nich uzyskać zaspokojenia swoich roszczeń, można zwrócić się z nimi do osób obdarowanych.  Gdy spadkodawca pozostawił kilku obdarowanych, wówczas podlegają oni odpowiedzialności za zachowki według kolejności otrzymywania darowizny. W pierwszej kolejności odpowiedzialność ponosi więc ta osoba, która obdarowana została jako ostatnia. Gdy nie zaspokoi ona uprawnionych, wówczas odpowiedzialność przechodzi na osoby, które dostawały darowiznę wcześniej. Warto również pamiętać, że roszczenie o zachowek jest dziedziczne.

Podatki

Co do zasady umowa darowizny podlega opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Niektóre darowizny  między członkami najbliższej rodziny są jednak zwolnione od tego podatku. Zwolnienie obejmuje darowizny między osobami zaliczanymi do tzw. I grupy podatkowej, a więc: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Katalog tych osób jest zamknięty. Dodatkowym warunkiem zwolnienia od podatku od spadków i darowizn jest ich wartość. W sytuacji gdy darczyńcą jest jedna osoba, łączna wartość darowizn w ciągu 5 lat nie może przekroczyć 9 637 zł, a gdy darczyńców jest więcej 19 274 zł. Formalnym warunkiem zwolnienia jest zgłoszenie faktu nabycia w drodze darowizny do naczelnika właściwego urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od chwili powstania obowiązku podatkowego (czyli z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia woli przed notariuszem). Osoby te są również obowiązane do udokumentowania faktu nabycia zwolnionego od podatku stosownym tytułem prawnym, np. tytułem darowizny. Gdy osoba obdarowana nie spełni powyższych warunków w określonym terminie, wówczas podlega obowiązkowi zapłacenia podatku od spadków i darowizn.

Zobacz także: Jak nie zapłacić podatku od darowizny?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
O ile spadną raty kredytów hipotecznych po obniżce stóp procentowych NBP w lipcu 2025 r.

W dniu 2 lipca 2025 r. (ze skutkiem od 3 lipca) Rada Polityki Pieniężnej obniżyła podstawową stopę procentową NBP (stopę referencyjną) do poziomu 5,00%. Z wyliczeń Rankomat.pl wynika, że tylko w wyniku lipcowej obniżki rata kredytu na 500 000 zł na 30 lat spadnie o 85 zł. Połączony efekt dwóch tegorocznych obniżek stóp zmniejszy ratę o 257 zł – z 3 651 zł do 3 394 zł. Z kolei wraz z każdą obniżką rośnie zdolność kredytowa. W przyszłym roku część osób może liczyć na wzrost dostępnej kwoty o ponad 100 000 zł. Prezes Związku Banków Polskich Tadeusz Białek ocenił, że ok 70 zł mniej w miesięcznej racie kredytu zyskają kredytobiorcy z pożyczką 400 tys. zł na okres 20 lat dzięki decyzji Rady Polityki Pieniężnej o obniżeniu stóp procentowych w lipcu.

Komisja Europejska: 90% redukcji gazów cieplarnianych w UE do 2040 r.; pełna neutralność klimatyczna netto do 2050 r.

W dniu 2 lipca 2025 r. Komisja Europejska zaproponowała wyznaczenie celu klimatycznego na 2040 r. Zgodnie z propozycją emisje gazów cieplarnianych powinny wówczas wynieść o 90 proc. mniej względem poziomu z 1990 r. Pomocą w dojściu do celu ma być możliwość wliczania projektów sfinansowanych w krajach trzecich.

Rewolucja w rozwodach: koniec z orzekaniem o winie i przyznawaniem alimentów z powodu odpowiedzialności drugiego współmałżonka za rozpad małżeństwa. Ale skorzystają na tym dzieci

W dniu 23 czerwca 2025 r. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Rodzinnego, będąca organem działającym przy Ministrze Sprawiedliwości przyjęła projekt ustawy nowelizującej kodeks rodzinny i opiekuńczy, który zakłada eliminację orzekania o winie rozkładu pożycia w sprawach o rozwód i separację. Z powyższym, ściśle związana jest również zmiana zasad alimentacji po rozwodzie i separacji – na przyznanie alimentów nie ma już mieć wpływu odpowiedzialność byłego współmałżonka za rozpad małżeństwa. Na zmianach tych, skorzystać mają przede wszystkim dzieci.

Najnowszy sondaż partyjny 2025

Najnowszy sondaż partyjny 2025: dla Rzeczpospolitej, WP, Onet. We wszystkich sondażach partyjnych wygrywa PiS. Jakie partie są poniżej progu 5%?

REKLAMA

35 stopni Celsjusza - maksymalna temperatura w pracy (w pomieszczeniu). MRPiPS zmienia przepisy BHP. Dlaczego dopiero od 2027 roku?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej od grudnia 2024 r. pracuje nad nowelizacją rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. MRPiPS chce nowych przepisów dotyczących pracy w czasie wysokich temperatur i nowych obowiązków dla pracodawców. Zmiany mają wejść w życie dopiero od 2027 roku. Pod koniec czerwca 2025 r. ukazała się już trzecia wersja tego projektu - przepisy w dwóch pierwszych wersjach były krytykowane m.in. jako zbyt skomplikowane.

Zmiany dotyczące żłobków: 2 dni wolne w roku, obowiązkowy plac zabaw, Mały ZUS Plus i Aktywny Rodzic

Zmiany dotyczące żłobków obejmują m.in. 2 dni wolne w roku na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, obowiązkowy plac zabaw na terenie placówki czy doprecyzowanie przepisów o Małym ZUS Plus i świadczeniu Aktywny Rodzic. Jak nowe przepisy ocenia Rzecznik MŚP Agnieszka Majewska?

Od 7 lipca 2025 r. Polska przywraca czasową kontrolę na granicach z Niemcami i Litwą

W dniu 1 lipca 2025 r. Premier Donald Tusk zapowiedział przywrócenie od 7 lipca czasowej kontroli na granicy z Niemcami i Litwą. Wyjaśnił, że jest to konieczne, aby zredukować do minimum niekontrolowane przepływy migrantów.

Od 1 lipca 2025 r. wnioski o 3 ważne świadczenia. Kto może je otrzymać?

Startuje nabór wniosków o świadczenie Dobry start. 300 zł na szkolną wyprawkę ZUS wypłaci bez względu na dochód. Rodzice mniej zamożni od 1 lipca 2025 r. mogą również ubiegać się o zasiłki rodzinne i dodatki na nowy okres zasiłkowy. Ważną formą wsparcia wielu dzieci jest fundusz alimentacyjny.

REKLAMA

Likwidacja USAID to śmierć 14 mln ludzi do 2030 r.

Likwidacja amerykańskiej agencji pomocy międzynarodowej USAID może doprowadzić do śmierci 14 milionów osób do 2030 roku – wynika z analiz opublikowanych w brytyjskim czasopiśmie medycznym „Lancet”. Naukowcy szacują, że aż jedną trzecią ofiar będą stanowić dzieci poniżej piątego roku życia.

Kiedy wybrać konto oszczędnościowe, a kiedy lokatę? Praktyczne porady

Oszczędzanie to nie tylko kwestia systematyczności, ale także wyboru odpowiednich narzędzi finansowych. Konto oszczędnościowe i lokata to dwa rozwiązania, które pomagają gromadzić i pomnażać środki, ale ich działanie i cel mogą się istotnie różnić. Jeśli zastanawiasz się, które z nich będzie dla Ciebie lepsze, poświęć chwilę na zrozumienie mechanizmów ich funkcjonowania.

REKLAMA