Emerytura wojskowa – wiek, wysokość, dodatki

Emerytura wojskowa

Emerytura wojskowa została uregulowana ustawą o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin. Zgodnie z art. 1 wspomnianego aktu prawnego żołnierzom zwolnionym ze służby przysługuje z budżetu państwa zaopatrzenie emerytalne z tytułu wysługi lat lub w razie całkowitej niezdolności do służby. Natomiast członkom ich rodzin takie zaopatrzenie przysługuje w razie śmierci żywiciela.

Prawo do emerytury wojskowej nie przysługuje żołnierzowi skazanemu prawomocnym wyrokiem sądu na karę dodatkową pozbawienia praw publicznych lub na karę degradacji za przestępstwo popełnione przed zwolnieniem ze służby.

Służba do 31 grudnia 2012 r.

Jeśli żołnierz pozostawał w służbie do dnia 31 grudnia 2012 r., jego emerytura wynosi 40% podstawy wymiaru. Okres służby w Wojsku Polskim uprawniający do świadczenia emerytalnego wynosi wówczas 15 lat.  Emerytura może ulec podwyższeniu za każdy kolejny rok służby o 2,6% podstawy wymiaru, za każdy kolejny rok urlopu wychowawczego (maksymalnie do 3 lat) o 2,6% podstawy wymiaru oraz za każdy kolejny rok urlopu wychowawczego o 0,7% podstawy wymiaru.

Polecamy: Pracownicze plany kapitałowe. Nowe obowiązki pracodawców i płatników.

Polecamy: PPK dla pracownika

Świadczenie podnosi się o 15% podstawy wymiaru jeśli inwalidztwo powstało w związku ze służbą. Ustawa określa jednak najwyższą emeryturę wojskową na poziomie 75% podstawy wymiaru po 29 latach służby (bez dodatków, zasiłków i innych świadczeń z art. 25 ustawy). Natomiast minimalna kwota emerytury nie może być niższa od najniższej emerytury. Obecnie (od 1 marca 2019 r. do 29 lutego 2020 r.) jest to 1100 zł brutto.

Co więcej, świadczenie rośnie w związku z pełnieniem służby w szczególnych warunkach. Każdy rok takiej służby oznacza podniesienie jej o 2% lub 1% podstawy wymiaru.

Ponadto, każdy rozpoczęty miesiąc służby na froncie podczas wojny czy w strefie działań wojennych podnosi emeryturę o 0,5% podstawy jej wymiaru.

Służba rozpoczęta przed 2 stycznia 1999 r.

Świadczenie emerytalne osób, które rozpoczęły służbę przed dniem 2 stycznia 1999 r., wzrasta dodatkowo o:

• 2,6% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych poprzedzających służbę, nie więcej jednak niż za trzy lata tych okresów;
• 1,3% podstawy wymiaru - za każdy rok okresów składkowych ponad trzyletni okres składkowy;
• 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych poprzedzających służbę.

Do okresu wysługi emerytalnej można doliczyć czas odprowadzania składek emerytalnych i rentowych już po zakończeniu służby. Muszą zostać spełnione dwa warunki:

• emerytura wynosi mniej niż 75% podstawy jej wymiaru,
• emeryt ukończył 55 lat (mężczyzna) lub 50 lat (kobieta) bądź stał się inwalidą.

Żołnierze przyjęci do zawodowej służby wojskowej po raz pierwszy już po dniu 1 stycznia 1999 r. mają naliczaną emeryturę wyłącznie za okres służby wojskowej.

Podstawa wymiaru emerytury za służbę do 31 grudnia 2012 r.

Podstawę wymiaru emerytury wojskowej stanowi wynagrodzenie otrzymywane na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym. W skład uposażenia żołnierza zawodowego wchodzi:

• uposażenie zasadnicze,
• dodatek za długoletnią służbę wojskową,
• dodatki stałe,
• 1/12 dodatkowego uposażenia rocznego.

Służba po 31 grudnia 2012 r.

Dotychczas żołnierzowi, który po raz pierwszy rozpoczynał zawodową służbę wojskową po dniu 31 grudnia 2012 r., emerytura była przyznawana po spełnieniu dwóch warunków. Po pierwsze, żołnierz musiał ukończyć 55 lat życia. Po drugie, wymagany był 25-letni staż służby. Świadczenie emerytalne wynosiło wówczas 60% podstawy wymiaru. Powyższej wskazane warunki musiały zostać spełnione łącznie. Dnia 13 sierpnia 2019 r. Prezydent RP podpisał ustawę o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw, zgodnie z którą pierwszy warunek nie jest już wymagany. Ustawa ma wsteczną moc obowiązującą od 1 lipca 2019 r. Nowelizacja przyznaje prawo do emerytury wojskowej po 25 latach służby bez konieczności osiągnięcia 55 roku życia.

Wysokość emerytury wojskowej

Po 25 latach służby żołnierz może liczyć na emeryturę w wysokości 60% podstawy wymiaru. Zwiększenie emerytury następuje z każdym kolejnym rokiem służby o 3% oraz za każdy rozpoczęty miesiąc służby na froncie w czasie wojny oraz w strefie działań wojennych o 0,5%.

Najwyższa emerytura wojskowa może wynosić 75% podstawy wymiaru. Podstawą wymiaru jest średnie wynagrodzenie żołnierza za okres kolejnych 10 lat kalendarzowych. Konkretne lata wybiera żołnierza. Jeśli nie dokona wyboru, bierze się pod uwagę ostatnie 10 lat poprzedzających rok zwolnienia ze służby.

Dodatki do emerytury wojskowej

Do dodatków do emerytury wojskowej można zaliczyć: dodatek pielęgnacyjny i inne świadczenia, jak świadczenia socjalne i prawo do umieszczenia w domu emeryta wojskowego.

Dodatek pielęgnacyjny

O dodatku pielęgnacyjnym traktuje ustawa o emeryturach i rentach z FUS. Przysługuje emerytowanemu wojskowemu w dwóch przypadkach:

1. uznanie za osobę całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji;
2. ukończenie 75 lat życia.

W celu przyznania dodatku przez dyrektora wojskowego biura emerytalnego należy złożyć stosowny wniosek. Do dokumentu załącza się informację o stanie zdrowia emeryta podpisaną przez lekarza prowadzącego.

W przypadku ukończenia 75 roku życia emerytura zostanie powiększona o dodatek z urzędu. Emeryt nie musi składać w tym celu żadnego wniosku.

Pobieranie zasiłku pielęgnacyjnego wyklucza możliwość otrzymania dodatku pielęgnacyjnego.

Dodatek pielęgnacyjny podlega corocznej waloryzacji. Jego wysokość od 1 marca 2019 r. do 29 lutego 2020 r. wynosi 222,01 zł. Jest to kwota niepomniejszana o podatek dochodowy ani o składki na ubezpieczenie społeczne. Pełna wysokość 222,01 zł trafia więc dodatkowo w ręce uprawnionego.

Osoba uprawniona do emerytury, która przebywa w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, nie otrzyma dodatku, chyba że przebywa poza tą placówką przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu.

Świadczenia socjalne

Osobom pobierającym emeryturę wojskową przysługuje prawo do świadczeń socjalnych z utworzonego funduszu socjalnego. Takie świadczenia przysługują w przypadku zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych lub przewlekłej choroby osoby uprawnionej do emerytury albo członka jego rodziny a także z innych przyczyn powodujących pogorszenie warunków materialnych. Organem właściwym w sprawach tworzenia funduszu socjalnego oraz przyznawania świadczeń socjalnych jest wojskowy organ emerytalny czyli dyrektor wojskowego biura emerytalnego.

Zgodnie z ustawą świadczenia socjalne przysługują, gdy dochód na jednego członka gospodarstwa domowego w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku (bądź w przypadku utraty dochodu z miesiąca złożenia wniosku) nie przekracza 95% trzykrotności najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym i 90% tej kwoty w gospodarstwie wieloosobowym, obowiązującej w dniu złożenia wniosku. Przewiduje się, że pomimo przekroczenia wskazanego progu dochodu można przyznać świadczenie socjalne. Są to szczególnie uzasadnione przypadki.

Szczegóły dotyczące udzielania świadczeń socjalnych dla byłych żołnierzy i ich rodzin określa w drodze rozporządzenia Minister Obrony Narodowej. W związku z tym obowiązuje Rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie świadczeń socjalno-bytowych dla żołnierzy zawodowych (Dziennik Ustaw rok 2010 nr 87 poz. 565).

Prawo do umieszczenia w domu emeryta wojskowego

W świetle art. 29 przedmiotowej ustawy emeryci wojskowi mają prawo do umieszczenia w domu emeryta wojskowego i odpłatnego w nim przebywania. Warunkiem jest brak uzależnienia od alkoholu, środków odurzających lub innych podobnie działających środków.

Dom emeryta wojskowego to całodobowa placówka dla osób uprawnionych do zaopatrzenia emerytalnego oraz członków ich rodzin. Prowadzone są przez Ministra Obrony Narodowej i świadczą usługi bytowe i opiekuńcze na poziomie obowiązującego standardu określonego dla domów pomocy społecznej.

Opłata za pobyt w domu emeryta wynosi miesięcznie 400% najniższej emerytury. Co istotne, opłata ta nie może być wyższa niż 60% miesięcznego dochodu. Jeśli emeryt wojskowy przebywa tam z rodziną, łączna opłata może maksymalnie wynosić 70% wspólnego miesięcznego dochodu tej rodziny.

Szczegóły dotyczące korzystania przez emerytów z prawa umieszczenia w domu emeryta wojskowego zawiera Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 6 października 2005 r. w sprawie umieszczania osób uprawnionych do wojskowego zaopatrzenia emerytalnego oraz członków ich rodzin w domu emeryta wojskowego (Dziennik Ustaw rok 2005 nr 206 poz. 1721).

Wypłata emerytury wojskowej i dodatków

Emeryturę wojskową wraz z dodatkami wypłaca wojskowy organ emerytalny. Organ ten określa Ministra Obrony Narodowej. Zgodnie z §2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 lutego 2012 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organów w sprawach zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych oraz uprawnionych członków ich rodzin wojskowym organem właściwym do ustalania prawa do zaopatrzenia emerytalnego i wysokości świadczeń pieniężnych z tytułu tego zaopatrzenia oraz ich wypłaty jest dyrektor wojskowego biura emerytalnego.

Wypłata dokonywana jest co miesiąc z góry w dziesiątym dniu każdego miesiąca kalendarzowego, za który dane świadczenia przysługują. Jeśli dziesiąty dzień wypada w dniu wolnym od pracy, wypłata powinna zostać wykonana w dniu poprzedzającym dzień wolny od pracy.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 289)

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dziennik Ustaw rok 2018 poz. 1270)