REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zaskarżanie studium do sądu administracyjnego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Magdalena Wilczyńska
Prawnik, aplikant adwokacki. Stawski Adwokaci. Prawo nieruchomości i prawo budowlane.
Stawski Adwokaci Kancelaria prawna
Specjaliści w dziedzinie prawa inwestycji budowlanych, prawa nieruchomości, procesu zarządzania, transakcji nieruchomościami i zagospodarowania przestrzennego
Zaskarżanie studium do sądu administracyjnego
Zaskarżanie studium do sądu administracyjnego
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Kto i kiedy może zaskarżyć studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy do sądu administracyjnego?

Zaskarżanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy do sadu administracyjnego

Krąg podmiotów posiadających legitymację do wniesienia skargi na uchwały oraz zarządzenia organów w gminie jest zawężony przez art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym w stosunku do ogólnej regulacji z ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej p.p.s.a). Ma to istotne znaczenie, zwłaszcza w przypadku uchwały w przedmiocie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, która może zostać poddana kontroli sądowoadministracyjnej.

REKLAMA

REKLAMA

Podmioty uprawnione do wniesienia skargi

Postępowanie sądowoadministracyjne oparte jest na zasadzie skargowości. Oznacza to, że wszczęcie postępowania przed sądem administracyjnym może nastąpić, jeśli uprawniony podmiot wystąpi ze stosownym żądaniem (postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 stycznia 2008 r., sygn. akt: VI SA/Wa 1958/07).

Podstawowym przepisem regulującym legitymację skargową w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest przepis art. 50 p.p.s.a., który wyodrębnia dwie grupy podmiotów. Legitymacja skargowa pierwszej grupy, do której należą prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka oraz organizacje społeczne została oparta na przesłankach formalnych. Z kolei legitymacja skargowa drugiej grupy, do której należą podmioty posiadające interes prawny do wniesienia skargi, oparta jest na przesłance materialnej. Interes prawny musi bowiem wynikać z przepisów prawa materialnego i konieczne jest wykazanie związku pomiędzy interesem chronionym przez to prawo a aktem organu (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 lutego 2008 r., sygn. akt: I OSK 5/07).

W nieco odmienny sposób ustawodawca uregulował możliwość zaskarżenia aktów organów jednostek samorządu terytorialnego. Zgodnie z art. 101 ust. 1 u.s.g. uchwała lub zarządzenie podjęte przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zostać zaskarżone do sądu administracyjnego przez podmiot, którego interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone tym aktem. Legitymacja skargowa w sprawach dotyczących aktów organów gminy uzależniona jest od naruszenia interesu prawnego, a nie od samego zaistnienia stanu zagrożenia.

REKLAMA

W związku z tak ukształtowaną legitymacją do wniesienia skargi do sądu administracyjnego, wskazać należy, że uchwała rady gminy w przedmiocie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego może być zaskarżona w przypadku jej niezgodności z prawem, jeśli skarżący wykaże, że jego rzeczywisty, konkretny i indywidualny interes prawny został naruszony przez tę uchwałę.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Możliwość zaskarżenia studium

Ważne! Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy nie jest aktem prawa miejscowego, co ma istotne znaczenie dla możliwości zaskarżenia uchwały w tym przedmiocie.

W związku z tym, że studium nie kształtuje bezpośrednio sposobu korzystania z nieruchomości, w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, w odniesieniu do art. 101 ust. 1 u.s.g. pojawiły wątpliwości co do możliwości zaskarżenia gminnego studium.

Pierwotnie sądy stały na stanowisku, że wobec tego, iż studium nie jest aktem powszechnie obowiązującego prawa, to nie może naruszać interesu prawnego podmiotów, zatem wobec brzmienia art. 101 ust. 1 u.s.g. uchwała w przedmiocie uchwalenia lub zmiany studium nie może być przedmiotem skargi do sądu administracyjnego (m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 21 listopada 2006 r., sygn. akt: II SA/Bk 46/06).

Powyższe stanowisko jest nadal podtrzymywane w orzecznictwie, jednak sądy administracyjne zaczęły dopuszczać i coraz częściej stosować stanowisko odmienne, pozwalające na uzyskanie sądowej ochrony prawnej właścicielom, których nieruchomości zostały objęte ustaleniami studium lub uchwały w przedmiocie jego zmiany. Wiąże się to z tym, że to w studium wyznaczone są kryteria, których należy przestrzegać przy uchwalaniu planu. Studium ma zatem pośredni, ale wiążący wpływ na wykonywanie prawa własności, gdy zasady przyjęte w studium zostaną uchwalone w planie miejscowym. Zaznaczenia jednak wymaga, że pomimo dopuszczenia możliwości zaskarżenia studium sądy administracyjne wprost wskazują, że wykazanie przez skarżącego, iż przez uchwalenie studium doszło do naruszenia jego interesu prawnego jest utrudnione. Przy czym, to na stronie skarżącej, a nie na organie lub sądzie, ciąży obowiązek wykazania, w jaki sposób zaskarżone studium narusza jej własny, indywidualny interes prawny (np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 22 sierpnia 2017 r., sygn. akt: II SA/Ol 383/17). Judykatura zaznacza bowiem, że samo powoływanie się na uprawnienia właścicielskie nie jest wystarczające, by uznać, że doszło do naruszenia interesu prawnego (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 lipca 2016 roku, sygn. akt: II OSK 2813/14).

W pewnym zakresie na aprobatę zasługuje stanowisko, iż nie należy wykluczać, że ustalenia studium mogą naruszać interes prawny, jednak wymagane jest dostrzeganie różnicy pomiędzy studium a planem w kwestii bezpośredniości skutku. Studium nie ma charakteru normatywnego, co powoduje, że nie oddziałuje bezpośrednio na interes prawny właścicieli nieruchomości. Zapisy studium nie ograniczają uprawnień właścicielskich wobec nieruchomości. Co więcej, w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, właściciel nieruchomości może realizować swoje uprawnienia właścicielskie do nieruchomości, w tym prawo do jej zabudowy, pomimo zapisów studium. Studium nie może być podstawą podejmowanych przez organ administracji publicznej rozstrzygnięć w kwestii aktów indywidualnych i konkretnych. Oznacza to, że ustalenia studium nie mogą być podstawą dla decyzji o ustaleniu warunków zabudowy i nawet jeśli zapisy studium ustalają tereny wyłączone spod zabudowy, a brak jest planu miejscowego, organ orzekający w sprawie ustalenia warunków zabudowy nie może rozstrzygać na podstawie zapisów studium. Do czasu, kiedy ustalenia studium znajdą się w miejscowym planie, nie mogą tworzyć materialnoprawnej podstawy do wydawania decyzji, a w szczególności nie można na nich oprzeć odmowy ustalenia warunków zabudowy (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 21 marca 2012 r., sygn. akt: II SA/Gd 43/12; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 21 września 2010 r., sygn. akt: II SA/Lu 282/10; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 6 lutego 2019 r., sygn. akt: II SA/Łd 982/18).

Z drugiej jednak strony, ponownego podkreślenia wymaga, że zapisy studium są wiążące dla gminy przy uchwalaniu planu miejscowego. Z tego względu, być może należałoby dopuścić możliwość zaskarżania studium lub uchwały w przedmiocie jego zmiany w szerszym niż dotychczas zakresie. Udzielenie szerszej legitymacji skargowej zapewni zdecydowanie lepszą ochronę właścicieli nieruchomości objętych jego zapisami. W sytuacji, gdy na przykład następuje zmiana przeznaczenia terenu w studium z terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową lub usługową na tereny zielone, z wyłączoną możliwością zabudowy, właściciel może spodziewać się, że w przyszłości uchwalony plan, zgodny ze studium pozbawi go jednego z atrybutów prawa własności, tj. prawa do zabudowy. W takiej sytuacji zasadnym byłoby umożliwienie właścicielowi zaskarżenia uchwały w przedmiocie studium, ponieważ na etapie uchwalania planu miejscowego zarówno rada gminy,
jak i właściciel takiej nieruchomości ograniczony jest zapisami tej uchwały.

Również po uchwaleniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który byłby zgodny z niekorzystnym dla właściciela nieruchomości studium, miałby on ograniczone podstawy do zaskarżenia uchwały w przedmiocie miejscowego planu. W takich okolicznościach właściciel nieruchomości pozbawiony jest możliwości kontroli legalności zmiany przeznaczenia jego terenu, co powoduje ograniczenie ochrony przysługującego mu prawa własności. Z tego też względu należy przyznać właścicielom nieruchomości ochronę prawną już na wczesnym etapie planowania przestrzennego w gminie. Zwłaszcza, że podczas kontroli legalności planu miejscowego sąd administracyjny nie może jednocześnie zbadać legalności studium.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny, kwestionowanie w sprawie poza zaskarżoną uchwałą dotyczącą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, również uchwały w przedmiocie studium, nie jest możliwe, gdyż oba akty stanowią odrębne uchwały, podejmowane w toku prac planistycznych. Każda z tych uchwał podlega odrębnemu zaskarżeniu na podstawie art. 101 ust. 1 u.s.g. Niczego w tym względzie nie zmienia fakt, że zaskarżenie uchwały w przedmiocie studium również wymaga wykazania naruszenia interesu prawnego lub uprawnienia (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lutego 2017 r., sygn. akt: II OSK 1322/15).

Należy również wskazać, że w sytuacji, gdy podmiot planuje realizację inwestycji na określonym terenie, zwykle weryfikuje zapisy studium pod względem ewentualnych uciążliwości w sąsiedztwie, których wystąpienie gmina dopuszcza w przyszłości. W takiej sytuacji wartość nieruchomości może ulec zmniejszeniu lub zapisy studium mogą doprowadzić do tego, że inwestor nie zdecyduje się na przeprowadzenie inwestycji na danym terenie, ponieważ na przykład obok planowanego budynku zapisy studium przewidują możliwość lokalizacji wysypiska śmieci.

Jednocześnie zapisy studium mogą naruszać interes prawny w ten sposób, że mogą mieć wpływ na wartość nieruchomości przy ustalaniu opłaty planistycznej. Zgodnie z art. 37 ust. 1 u.p.z.p. wysokość odszkodowania z tytułu obniżenia wartości nieruchomości, o którym mowa w art. 36 ust. 3 tej ustawy, oraz wysokość opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, o której mowa w art. 36 ust. 4 u.p.z.p., ustala się na dzień jej sprzedaży. Obniżenie oraz wzrost wartości nieruchomości stanowią różnicę między wartością nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu obowiązującego po uchwaleniu lub zmianie planu miejscowego a jej wartością, określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu, obowiązującego przed zmianą tego planu, lub faktycznego sposobu wykorzystywania nieruchomości przed jego uchwaleniem. Przy tym, zgodnie z art. 154 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami w przypadku braku planu miejscowego przeznaczenie nieruchomości ustala się na podstawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Powyższe okoliczności przemawiają za rozszerzającą wykładnią art. 101 ust. 1 u.s.g., a tym samym szerszym dopuszczeniem zaskarżania uchwały w przedmiocie studium.

Magdalena Wilczyńska
Prawnik, aplikant adwokacki. Stawski Adwokaci. Prawo nieruchomości i prawo budowlane.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Świadczenie pielęgnacyjne z podwyżką o 99 zł. Bo nowa pensja minimalna 4666 zł brutto i 3605,85 zł netto

Bo zasiłek pielęgnacyjny nie będzie miał podwyżki (aż do początku 2028 r.). Jak rząd tłumaczy dlatego, że 1 mln osób z zasiłkiem pielęgnacyjnym może się starać o świadczenie wspierające, które otrzymywało na koniec marca 2025 r. około 120 000 osób niepełnosprawnych (stopień znaczny). Zupełnie inna sytuacja w 2026 r. (i kolejnych latach jest w świadczeniu pielęgnacyjnym (zarówno "starym" jak i "nowym"). W 2026 r. świadczenie to będzie podwyższone o 99 zł. To 3% podwyżka na 2026 r. Nie tak duża jak w latach minionych, kiedy mieliśmy galopująca inflację. Ale porównując z 0% podwyżki dla zasiłku pielęgnacyjnego, nie wygląda to źle. Opiekunowie osób niepełnosprawnych otrzymają w 2026 r.

WIBOR w umowach kredytu. Czy opinia Rzeczniczki Generalnej TSUE, to sukces konsumentów, czy banków?

W dniu 11 września 2025 r. Rzeczniczka Generalna Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydała opinię w sprawie C-471/24 z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożonego przez Sąd Okręgowy w Częstochowie. Opinia ta jest całkowicie korzystna dla kredytobiorców i niekorzystna dla banków – twierdzi Radca Prawny Michał Kanabaja z Kancelarii Rachelski i Wspólnicy.

Najniższa krajowa 2026: 4806 zł brutto. Ile netto do wypłaty na rękę minimalnego wynagrodzenia? W jakich umowach trzeba stosować minimalną stawkę godzinową?

W rozporządzeniu Rady Ministrów z 11 września 2025 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2026 r., określono, że od 1 stycznia 2026 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4806 zł brutto, a minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych – 31,40 zł. Czy trzeba zmieniać (aneksować) umowy o pracę od nowego roku? Co może zrobić pracownik, gdy pracodawca nie wypłaca minimalnego wynagrodzenia? W jakich umowach trzeba stosować minimalną stawkę godzinową? Wyjaśniamy.

System kaucyjny 2025: od października mała rewolucja, a sklepy nie są gotowe? Dodatkowe koszty i brak miejsca na składowanie butelek i puszek

Zaledwie kilkanaście dni pozostało do wprowadzenia systemu kaucyjnego w Polsce. Zgodnie z przepisami, które zaczną obowiązywać od 1 października, wszystkie sklepy o powierzchni powyżej 200 m kw. będą musiały zbierać opakowania objęte systemem, z kolei mniejsze punkty sprzedaży mogą przystąpić do programu dobrowolnie. Zmiany są nowością nie tylko dla przedsiębiorców – badania pokazują, że z systemu kaucyjnego korzystało dotychczas zaledwie 28 proc. Polaków . Pozytywnie oceniły go trzy na cztery osoby z tej grupy, co potwierdza coraz większe przywiązanie konsumentów do kwestii ekologicznych w handlu detalicznym. Choć są one ważne również dla właścicieli sklepów, przepisy w obecnym kształcie rodzą w ich opinii zbyt wiele wyzwań finansowych i organizacyjnych.

REKLAMA

Rewolucja mieszkaniowa dla seniorów. Nowe przepisy pozwolą osobom starszym uciec z „więzienia czwartego piętra” i zamieszkać wygodnie już od 2026 roku

Nowa ustawa wprowadzająca umowy najmu senioralnego lokalu to prawdziwa rewolucja dla starszych mieszkańców Polski. Już od 1 stycznia 2026 roku seniorzy mieszkający powyżej trzeciego piętra bez windy będą mogli zamienić swoje mieszkania na lokale dostosowane do ich potrzeb – bez konieczności spełniania kryteriów dochodowych. Projekt wprost rozwiązuje problem tzw. „więźniów czwartego piętra” i daje gminom narzędzia do elastycznego zarządzania mieszkaniowym zasobem, poprawiając jakość życia milionów osób starszych w całym kraju.

System kaucyjny od 1 października 2025 r. Nie zgniataj, nie niszcz butelek i puszek, bo nie dostaniesz zwrotu kaucji. Czy trzeba mieć paragon?

W dniu 1 października 2025 roku zacznie obowiązywać w Polsce system kaucyjny. Przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem zobowiązani są do umieszczania na tych opakowaniach oznakowania wskazującego na objęcie opakowania systemem kaucyjnym i określającego wysokość kaucji. Przy zwrocie do sklepu butelki plastikowej o pojemności do 3 litrów, czy puszki metalowej do 1 litra (jeżeli są oznaczone znakiem systemu kaucyjnego) - otrzymasz 50 groszy za każdą taką butelkę, czy puszkę. Za zwrot każdej butelki szklanej (ze znakiem systemu kaucyjnego) o objętości do 1,5 litra, otrzymasz 1 zł. Nie trzeba mieć paragonu, by dostać zwrot kaucji.

Ustawowy zakaz zamieszczania w internecie zdjęć dzieci przez rodziców – rząd podjął decyzję po interwencji RPO

W związku z pogłębiającym się problemem tzw. sharentingu, który polega na upowszechnianiu w środowisku cyfrowym, w szczególności w mediach społecznościowych, wizerunku dzieci przez rodziców i inne osoby – na skutek podjętej w tej sprawie interwencji przez Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) – Ministerstwo Cyfryzacji zajęło stanowisko w sprawie wprowadzenia w Polsce generalnego, ustawowego zakazu (lub ograniczenia) zamieszczania w internecie zdjęć dzieci.

Sąd: Jak liczyć zachowek od mieszkania [Wyrok w sprawie wydziedziczonego synka i trójki wnuków]

W artykule przedstawiam przykład (za wyrokiem sądu) obliczania zachowku dla rodziny, w której spadkodawca miał trójkę dzieci i trójkę wnuków. Córka przejęła mieszkanie po ojcu na podstawie testamentu, pozostałe dzieci (i wnuki) nie otrzymali nic. Wnuki (3 osoby) dziedziczą dlatego, że ich ojciec (syn zmarłego spadkobiercy) także zmarł. Jak sąd obliczył zachowek? Przedstawiam to krok po kroku.

REKLAMA

Abp Przybylski: Lekcje religii i etyki powinny być dla uczniów obowiązkowe [wywiad]

"Lekcje religii i etyki powinny być dla uczniów obowiązkowe" – powiedział nowy metropolita katowicki abp Andrzej Przybylski w wywiadzie dla PAP. Dodał, że człowiek z natury jest religijny i etyczny, dlatego potrzebuje wiedzy o religii i wyborach moralnych, żeby harmonijnie się rozwijać.

Ustawa o ochronie ojczyzny. W czasie wojny wojsko może wyjąć pracownika z firmy na 7 dni

Przepisy przewidują możliwość nałożenia na firmę świadczeń rzeczowych na rzecz wojska po wybuchu wojny. Pracodawcy muszą uwzględnić ryzyko prowadzenia działalności w sytuacji rekrutacji części pracowników do służby wojskowej. Pracownicy w czasie zatrudnienia mogą wykonywać świadczenia osobiste na rzecz wojska przerywając na ten okres (jednorazowo do 7 dni) świadczenie pracy dla pracodawcy.

REKLAMA