REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zdjęcie z galerii sztuki lub muzeum w grafice portalu internetowego a prawo autorskie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Zdjęcie z galerii sztuki lub muzeum w grafice portalu internetowego a prawo autorskie
Zdjęcie z galerii sztuki lub muzeum w grafice portalu internetowego a prawo autorskie

REKLAMA

REKLAMA

Artykuł omawia praktyczne zagadnienia dla developerów grafiki internetowej (UX / UI designerów, w tym dużych zagranicznych agencji), które w obecnej sytuacji gospodarczej optymalizują koszty tworzenia grafiki portali i stron internetowych, starając się wykorzystać fakt, że galerie sztuki i muzea stwarzają bardzo kolorowy i interesujący kontent graficzny, który jest alternatywą do płatnych zdjęć stockowych.

Prawo autorskie do zdjęć archiwalnych publicznych oraz zdjęć zbiorów muzealnych

Polskie prawo wykazuje brak dedykowanych kompleksowych konstrukcji prawnych co do tego, na jakich zasadach można używać wizerunku zbiorów muzealnych przez projektantów stron internetowych. Problem ten wydaje się kwestią interdyscyplinarną i podlegającą standardowym zasadom ochrony prawnoautorskiej, pomimo faktu, że coraz częściej deregulacja praw IP cyfryzacji podmiotów kultury natrafia na kompleksowe rozwiązania na poziomie ustawowym w ramach implementacji rozwiązań unijnych. Przykładem ostatniej legislacji jest tocząca się praca w Rządowym Centrum Legislacji nad projektem zmian do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, poprzez wprowadzenie nowego art. 262 w celu stworzenia „instytucjom dziedzictwa kulturowego” systemowych narzędzi deregulacyjnych standardową ochronę IP dla zwielokrotniania utworów w celu eksploracji tekstów i danych do celów badań naukowych, w ten sposób wdrożenia do polskiego prawa art. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE (Dz. Urz. UE L 130 z 17.05.2019, str. 92).

REKLAMA

Praktyka udostępniania wizerunków cyfrowych zbiorów na konkretnym przykładzie

REKLAMA

Niektóre muzea zdecydowały się na to, aby udostępniać swoje zbiory do reprodukowania, kopiowania i filmowania w celach popularyzatorskich, naukowych, komercyjnych i kolekcjonerskich. Przykładem tego jest Muzeum Śląskie w Katowicach. Udzielają oni licencji na publikowanie wizerunków muzealiów, wnętrz muzealnych i przestrzeni zewnętrznych. Na specjalne zamówienie można również otrzymać fotografie cyfrowe muzealiów i ekspozycji. Z oficjalnej strony Muzeum Śląskiego w Katowicach wynika, że osoba zamawiająca wizerunki cyfrowe muzealiów nieobjęte prawami autorskimi – zobowiązuje się do zamieszczenia w publikacji pod fotografią informacji, że dzieło pochodzi ze zbiorów Muzeum Śląskiego w Katowicach. Udostępnienie Wizerunku cyfrowego muzealiów z autorskimi prawami majątkowymi następuje na mocy niewyłącznej umowy licencyjnej z prawem do jednorazowej publikacji.

Muzea co do zasady nie udostępniają fotografii obiektów, do których nie przysługują im autorskie prawa majątkowe umożliwiające swobodne dysponowanie wizerunkiem chronionego zabytku, chyba że zamawiający uzyska zgodę od autora dzieła lub jego następców prawnych.

REKLAMA

W związku z obecną w naszym życiu cyfryzacją rzeczywistości muzea dążą jednak do zdigitalizowania wszystkich swoich zasobów, a następnie upowszechniania wirtualnych wizerunków obiektów. Należy jednak wspomnieć o tym, że rozpowszechnianie zbiorów online napotyka często przeszkody wynikające z ochrony tych zbiorów prawami autorskimi.

Próbą przynajmniej częściowego rozwiązania tego problemu na skalę europejską było przyjęcie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2012/28 z 25 października 2012 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utworów osieroconych, dodanej do polskiego porządku prawnego w przepisach art. 355 – 3512 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Przepisy te wiążą się z tworzeniem przez biblioteki, muzea i archiwa tzw. dużych bibliotek internetowych. Zgodnie z ich treścią instytucje pamięci takie jak muzea, biblioteki czy archiwa mogą bez uprzedniej zgody uprawnionego digitalizować, cyfryzować i udostępniać cyfrowe wersje tych dzieł ze swoich zbiorów, w stosunku do których uzyskanie zgody dysponenta praw jest z różnych względów niemożliwe. Jednak potwierdzenie statusu utworu osieroconego nie jest łatwe i wymaga przeprowadzenia pogłębionych poszukiwań uprawnionych do tego osób. Należy także pamiętać, że zgodnie z art. 355 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, za utwory osierocone można uznać tylko utwory opublikowane drukiem, utwory audiowizualne oraz utwory utrwalone na wideogramach i fonogramach. Takiego statusu nie mogą otrzymać na przykład utwory plastyczne.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Stąd też pomimo wprowadzania do polskiego systemu prawnego rozwiązań systemowych, w dalszym ciągu przy korzystaniu z utrwalonych wizerunków zbiorów muzealnych pozostają aktualne standardowe rozwiązania ochrony praw autorskich do dzieł, które zawsze podlegają ocenie w oparciu o indywidualne okoliczności danej sprawy z perspektywy naruszeń praw autorskich do utworu.

 

Konsekwencje prawne naruszania praw autorskich na przykładzie zdjęć:

Powszechnym przykładem łamania praw autorskich przez użytkowników internetu jest udostępnianie zdjęć znalezionych w sieci. Nie wszystkie fotografie można swobodnie rozpowszechniać. Osoby, które mają konieczność skorzystania z takich zdjęć, mają możliwość szukania ich w bazach, w których znajdują się fotografie z otwartą licencją, np. Creative Commons.

Art. 115 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi, że kto przywłaszcza sobie autorstwo, albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Tej samej karze podlega, kto rozpowszechnia bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie albo publicznie zniekształca taki utwór, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie. Z kolei, kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej, albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2, o czym stanowi art. 116 tej ustawy. Ściganie przestępstw określonych w tej ustawie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Pokrzywdzony, którego prawa zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa zaniechania naruszenia, usunięcia ich skutków, naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 września 2018 roku (sygn. akt: I ACa 1641/17) – „przez „stosowne wynagrodzenie” należy rozumieć takie wynagrodzenie, jakie otrzymałby podmiot prawa autorskiego, gdyby zawarto z nim umowę o korzystanie z utworu w zakresie dokonanego naruszenia”.

Prawne aspekty udostępniania obiektów muzealnych przez Internet

W polskim systemie prawnym brak jest dogłębnego, rzetelnego unormowania problematyki związanej z digitalizacją obiektów muzealnych. Przy określaniu prawnych aspektów digitalizacji należy w pierwszej kolejności zaznaczyć, że na ogół zagadnienia ochrony własności intelektualnej, oprócz prawa autorskiego i praw pokrewnych, obejmują także: prawo własności przemysłowej, ochronę sui generis baz danych, ochronę dóbr osobistych oraz tajemnicę przedsiębiorstwa. Przedmiot prawa autorskiego wyznacza w największym stopniu przytoczona powyżej ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Kwestia ustalenia, czy dany obiekt muzealny stanowić będzie przedmiot prawa autorskiego wymaga ustalenia czy utwór można uznać za przejaw indywidualnej twórczości. W regulacjach unijnych również wskazuje się na kryterium własnej intelektualnej twórczości autora.

W świetle art. 4 polskiego prawa autorskiego, przedmiotu prawa autorskiego nie stanowią: akty normatywne lub ich urzędowe projekty; urzędowe dokumenty, materiały, znaki, symbole; opublikowane opisy patentowe lub ochronne oraz proste informacje prasowe. W określonych stosownych granicach, które zostały określone przez prawo, można korzystać z utworu bez zezwolenia twórcy. Warunkiem koniecznym jest jednak zamieszczenie informacji o twórcy oraz źródle, czyli niezmienne respektowanie osobistych praw majątkowych. W takiej sytuacji, twórcy nie przysługuje prawo do wynagrodzenia. Na gruncie prawa autorskiego, z punktu udostępniania zbiorów muzealnych przez Internet, istotny jest art. 32 ust. 1 prawa autorskiego – Właściciel egzemplarza utworu plastycznego może go wystawiać publicznie, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych. Oznacza to, że instytucja kultury może udostępnić utwory plastyczne, których jest własnością, a nie jedynie posiadaczem egzemplarza utworu.

Zgodnie z art. 25a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (tekst jednolity: Dz. U. z 2022 r. poz. 385) można, co do zasady, utrwalać i przechowywać wizerunki muzealiów na informatycznych nośnikach danych. Interpretacja powyższego artykułu nie jest jednoznaczna i jasna. Według części doktryny zezwala on jedynie na utrwalenie i przechowywanie, czyli na digitalizację i ochronę powstałych w jej wyniku danych, pozostawiając korzystanie z utworów jedynie do dyspozycji muzeów. Przeważa jednak twierdzenie, wedle którego art. 25a ustawy o muzeach przełamuje monopol twórcy na tym polu eksploatacji i daje muzeom nie tylko możliwość digitalizacji swoich zbiorów, ale także rozpowszechniania ich wizerunków, czyli udostępnianie w Internecie bez zezwolenia osoby uprawnionej z tytułu autorskich praw majątkowych.

 

Unijny aspekt digitalizacji wizerunku muzealiów

W świetle Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/28/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utworów osieroconych, za utwory osierocone uważa się utwory lub fonogramy podlegające ochronie majątkowego prawa autorskiego, co do których podmioty uprawnione nie są znane lub nawet jeśli są znane, których odnalezienie jest niemożliwe. W związku z powyższym zachodzi niemożność uzyskania co do nich zezwoleń na korzystanie z utworu, czyli np. uzyskanie uprzedniej zgody na digitalizację. Korzystając z utworów osieroconych, należy także pamiętać, respektując prawa osobiste, o wymogu wskazania autorstwa.

Zdjęcia zrobione w muzeum na Twojej stronie internetowej. Czy to jest legalne?

W przypadku strony internetowej dotyczącej np. różnych obiektów, do których wstęp jest nieraz płatny, lecz strona nie posiada charakteru komercyjnego i nie służy bezpośrednio do uzyskiwania z niej korzyści majątkowych problem legalności stosowania zdjęć wizerunków zbiorów muzealnych pozostaje otwarty. Dużo bezpieczniejszym rozwiązaniem wydaje się stosowanie zdjęć zrobionych we własnym zakresie, w stosunku do których swoboda publikacji na stronie internetowej nie wydaje się systemowo ograniczona. Zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 5 marca 2010 roku (sygn. akt: XVII AmC 1145/09) muzea nie mogą zakazać fotografowania eksponatów bez flasha, a także pobierać dodatkowych opłat za fotografowanie. Co więcej, klauzule w regulaminie nakładające takie obowiązki na zwiedzających są nieważne z mocy prawa.

Źródła podstawowe:

  1. PRAWNE ASPEKTY UDOSTĘPNIANIA OBIEKTÓW MUZEALNYCH PRZEZ INTERNET. LEGAL ASPECTS OF MAKING MUSEUM COLLECTIONS AVAILABLE ON THE INTERNET, Dominika Urban, Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.
  2. https://muzeumslaskie.pl/pl/udostepnianie-wizerunkow-cyfrowych-zbiorow/
  3. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity, Dziennik Ustaw z 2022 roku, pozycja 2509);
  4. Ustawa z dnia 21 listopada 1996 roku o muzeach (tekst jednolity Dziennik Ustaw z 2022 roku pozycja 385);
  5. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 września 2014 r. w sprawie zabezpieczania zbiorów muzeum przed pożarem, kradzieżą i innym niebezpieczeństwem grożącym ich zniszczeniem lub utratą (Dziennik Ustaw pozycja 1240).
  6. https://legislacja.gov.pl/projekt/12360954/katalog/12887989#12887989

K. Jakub Gładkowski, Polish Attorney, LL.M. (FU Berlin), Founding Partner Kiełtyka Gładkowski KG LEGAL

Zobacz także: Galeria sztuki 

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Milion kobiet oszukanych na emeryturach. Straciły nawet 70% podwyżki – teraz czas na sądy, RPO i Trybunał Konstytucyjny

Chodzi o kobiety z dwudziestu roczników, które w 1999 r. nie wybrały OFE i z tego powodu – nie mogły lub nie będą mogły skorzystać z prawa do ponownego przeliczenia wysokości ich emerytury, po osiągnięciu 65 roku życia, na podstawie art. 26c ustawy FUS (który wszedł w życie wiele lat po tym, jak podejmowały one decyzję co do OFE). Kobiety, które wybrały OFE (i w związku z tym – ZUS prowadzi im subkonto) na podstawie ww. przepisu – mogą natomiast uzyskać podwyżkę emerytury o nawet 71,2%. Poszkodowane emerytki, nie powinny pozostawać bezczynne – jest kilka sposobów na dochodzenie przez nie swoich praw.

Wyższa emerytura czy renta z ZUS w 2025 r. dzięki ERPO [co to, dla kogo i o co wnioskować?]

Emeryci i renciści mogą mieć wyższe świadczenia z ZUS, także w 2025 r. Prostym sposobem na to jest złożenie wniosku o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno-rentowego, zatem złożenie do ZUSu wniosku ERPO. Oczywiście na każdy kwalifikuje się do takiej podwyżki. Analizujemy kto, kiedy i o co powinien wnioskować- bo opcji jest dużo.

Zasiłek pielęgnacyjny nadal dochodem w pomocy społecznej

Zgodnie z aktualnymi przepisami zasiłek pielęgnacyjny stanowi dochód, który MOPS uwzględnia przy ubieganiu się o świadczenia z pomocy społecznej. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej aktualnie nie pracuje nad zmianą przepisów w tym zakresie. Tak wynika z odpowiedzi na petycję, która w tym roku wpłynęła do resortu rodziny.

W 2025 r. ZUS też zwróci nadpłatę składki zdrowotnej. Warunek to złożenie wniosku do 20 maja 2025 r.

Zbliża się ważny termin dla przedsiębiorców – 20 maja 2025 r. to ostatni dzień na rozliczenie składki zdrowotnej za 2024 rok. Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą i płacisz składki na ubezpieczenie zdrowotne, musisz uwzględnić to rozliczenie w dokumentach za kwiecień.

REKLAMA

Wybory papieża: 135 kardynałów wybierze następcę papieża Franciszka. Jak przebiega konklawe?

135 kardynałów wybierze nowego papieża. Tak jak w 2013 r. Jak przebiega konklawe? Opowiada kardynał Rainer Maria Woelki, który uczestniczył w wyborze papieża Franciszka.

Czy była żona dziedziczy po byłym mężu i na odwrót?

Jak rozwód wpływa na dziedziczenie po byłym małżonku? Odpowiedź na to pytanie zależy od tego czy mamy do czynienia z dziedziczeniem testamentowym, czy też ustawowym. Oto ważne przepisy!

Tysiąclecie Korony Polskiej: Warszawa, program na niedzielę, 27 kwietnia 2025 roku

Obchody Tysiąclecia Korony Polskiej odbędą się już w niedzielę, 27 kwietnia 2025 r. Warszawa stanie się centrum ogólnopolskich obchodów tysiąclecia koronacji Bolesława Chrobrego, pierwszego króla Polski. W programie wyjątkowe wydarzenie o charakterze historyczno-kulturowym, na które wstęp będzie całkowicie bezpłatny. Czeka nas dzień pełen emocji, edukacji, zabawy i dumy narodowej. Wydarzenie zostało objęte honorowym patronatem Prezesa Rady Ministrów.

Dodatek do renty: Przecież niepełnosprawność to nie wybór. Nikt nie wybiera sobie wieku, w którym zachoruje czy ulegnie wypadkowi

Wciąż wpływają do rządu apele o szybkie wprowadzenie drugiego dodatku dla rencistów. Pierwszy otrzymują beneficjenci renty socjalnej. O podobny dodatek zabiegają renciści z tytułu niezdolności do pracy. W obu przypadkach nie chodzi o dodatek dla każdego rencisty. Musi on dodatkowo mieć orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Ten wymóg powoduje, że pokrzywdzeni czują się często renciści nie dysponujący tym orzeczeniem – pokrzywdzenie wynika z tego, że nie mogą liczyć na istotne podwyżki renty zasadniczej (z wyjątkiem podwyżek okołoinflacyjnych).

REKLAMA

Pogrzeb papieża Franciszka [Transmisja NA ŻYWO]

Papież Franciszek zmarł w poniedziałek, 21 kwietnia 2025 r. o godz. 7:35. Miał 88 lat. Przyczynami śmierci był udar mózgu i nieodwracalna zapaść kardiologiczna. Trumna z ciałem papieża Franciszka wystawiona jest w bazylice Św. Piotra. Wierni mogą oddać mu hołd. O godz. 20:00 rozpocznie się obrzęd zamknięcia trumny przed sobotnią ceremonią pogrzebową.

Dyskryminacja cudzoziemców w warszawskim urzędzie? RPO żąda wyjaśnień

Cudzoziemiec chciał zarejestrować auto, ale urząd odmówił przyjęcia go poza wyznaczonymi godzinami dla obcokrajowców. Rzecznik Praw Obywatelskich mówi wprost: to może być naruszenie zasad równego traktowania. RPO domaga się pilnych wyjaśnień i zmian w warszawskich urzędach.

REKLAMA