REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zdjęcie z galerii sztuki lub muzeum w grafice portalu internetowego a prawo autorskie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Zdjęcie z galerii sztuki lub muzeum w grafice portalu internetowego a prawo autorskie
Zdjęcie z galerii sztuki lub muzeum w grafice portalu internetowego a prawo autorskie

REKLAMA

REKLAMA

Artykuł omawia praktyczne zagadnienia dla developerów grafiki internetowej (UX / UI designerów, w tym dużych zagranicznych agencji), które w obecnej sytuacji gospodarczej optymalizują koszty tworzenia grafiki portali i stron internetowych, starając się wykorzystać fakt, że galerie sztuki i muzea stwarzają bardzo kolorowy i interesujący kontent graficzny, który jest alternatywą do płatnych zdjęć stockowych.

Prawo autorskie do zdjęć archiwalnych publicznych oraz zdjęć zbiorów muzealnych

Polskie prawo wykazuje brak dedykowanych kompleksowych konstrukcji prawnych co do tego, na jakich zasadach można używać wizerunku zbiorów muzealnych przez projektantów stron internetowych. Problem ten wydaje się kwestią interdyscyplinarną i podlegającą standardowym zasadom ochrony prawnoautorskiej, pomimo faktu, że coraz częściej deregulacja praw IP cyfryzacji podmiotów kultury natrafia na kompleksowe rozwiązania na poziomie ustawowym w ramach implementacji rozwiązań unijnych. Przykładem ostatniej legislacji jest tocząca się praca w Rządowym Centrum Legislacji nad projektem zmian do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, poprzez wprowadzenie nowego art. 262 w celu stworzenia „instytucjom dziedzictwa kulturowego” systemowych narzędzi deregulacyjnych standardową ochronę IP dla zwielokrotniania utworów w celu eksploracji tekstów i danych do celów badań naukowych, w ten sposób wdrożenia do polskiego prawa art. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE (Dz. Urz. UE L 130 z 17.05.2019, str. 92).

REKLAMA

REKLAMA

Praktyka udostępniania wizerunków cyfrowych zbiorów na konkretnym przykładzie

Niektóre muzea zdecydowały się na to, aby udostępniać swoje zbiory do reprodukowania, kopiowania i filmowania w celach popularyzatorskich, naukowych, komercyjnych i kolekcjonerskich. Przykładem tego jest Muzeum Śląskie w Katowicach. Udzielają oni licencji na publikowanie wizerunków muzealiów, wnętrz muzealnych i przestrzeni zewnętrznych. Na specjalne zamówienie można również otrzymać fotografie cyfrowe muzealiów i ekspozycji. Z oficjalnej strony Muzeum Śląskiego w Katowicach wynika, że osoba zamawiająca wizerunki cyfrowe muzealiów nieobjęte prawami autorskimi – zobowiązuje się do zamieszczenia w publikacji pod fotografią informacji, że dzieło pochodzi ze zbiorów Muzeum Śląskiego w Katowicach. Udostępnienie Wizerunku cyfrowego muzealiów z autorskimi prawami majątkowymi następuje na mocy niewyłącznej umowy licencyjnej z prawem do jednorazowej publikacji.

Muzea co do zasady nie udostępniają fotografii obiektów, do których nie przysługują im autorskie prawa majątkowe umożliwiające swobodne dysponowanie wizerunkiem chronionego zabytku, chyba że zamawiający uzyska zgodę od autora dzieła lub jego następców prawnych.

W związku z obecną w naszym życiu cyfryzacją rzeczywistości muzea dążą jednak do zdigitalizowania wszystkich swoich zasobów, a następnie upowszechniania wirtualnych wizerunków obiektów. Należy jednak wspomnieć o tym, że rozpowszechnianie zbiorów online napotyka często przeszkody wynikające z ochrony tych zbiorów prawami autorskimi.

REKLAMA

Próbą przynajmniej częściowego rozwiązania tego problemu na skalę europejską było przyjęcie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2012/28 z 25 października 2012 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utworów osieroconych, dodanej do polskiego porządku prawnego w przepisach art. 355 – 3512 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Przepisy te wiążą się z tworzeniem przez biblioteki, muzea i archiwa tzw. dużych bibliotek internetowych. Zgodnie z ich treścią instytucje pamięci takie jak muzea, biblioteki czy archiwa mogą bez uprzedniej zgody uprawnionego digitalizować, cyfryzować i udostępniać cyfrowe wersje tych dzieł ze swoich zbiorów, w stosunku do których uzyskanie zgody dysponenta praw jest z różnych względów niemożliwe. Jednak potwierdzenie statusu utworu osieroconego nie jest łatwe i wymaga przeprowadzenia pogłębionych poszukiwań uprawnionych do tego osób. Należy także pamiętać, że zgodnie z art. 355 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, za utwory osierocone można uznać tylko utwory opublikowane drukiem, utwory audiowizualne oraz utwory utrwalone na wideogramach i fonogramach. Takiego statusu nie mogą otrzymać na przykład utwory plastyczne.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Stąd też pomimo wprowadzania do polskiego systemu prawnego rozwiązań systemowych, w dalszym ciągu przy korzystaniu z utrwalonych wizerunków zbiorów muzealnych pozostają aktualne standardowe rozwiązania ochrony praw autorskich do dzieł, które zawsze podlegają ocenie w oparciu o indywidualne okoliczności danej sprawy z perspektywy naruszeń praw autorskich do utworu.

 

Konsekwencje prawne naruszania praw autorskich na przykładzie zdjęć:

Powszechnym przykładem łamania praw autorskich przez użytkowników internetu jest udostępnianie zdjęć znalezionych w sieci. Nie wszystkie fotografie można swobodnie rozpowszechniać. Osoby, które mają konieczność skorzystania z takich zdjęć, mają możliwość szukania ich w bazach, w których znajdują się fotografie z otwartą licencją, np. Creative Commons.

Art. 115 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi, że kto przywłaszcza sobie autorstwo, albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Tej samej karze podlega, kto rozpowszechnia bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie albo publicznie zniekształca taki utwór, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie. Z kolei, kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej, albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2, o czym stanowi art. 116 tej ustawy. Ściganie przestępstw określonych w tej ustawie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Pokrzywdzony, którego prawa zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa zaniechania naruszenia, usunięcia ich skutków, naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 września 2018 roku (sygn. akt: I ACa 1641/17) – „przez „stosowne wynagrodzenie” należy rozumieć takie wynagrodzenie, jakie otrzymałby podmiot prawa autorskiego, gdyby zawarto z nim umowę o korzystanie z utworu w zakresie dokonanego naruszenia”.

Prawne aspekty udostępniania obiektów muzealnych przez Internet

W polskim systemie prawnym brak jest dogłębnego, rzetelnego unormowania problematyki związanej z digitalizacją obiektów muzealnych. Przy określaniu prawnych aspektów digitalizacji należy w pierwszej kolejności zaznaczyć, że na ogół zagadnienia ochrony własności intelektualnej, oprócz prawa autorskiego i praw pokrewnych, obejmują także: prawo własności przemysłowej, ochronę sui generis baz danych, ochronę dóbr osobistych oraz tajemnicę przedsiębiorstwa. Przedmiot prawa autorskiego wyznacza w największym stopniu przytoczona powyżej ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Kwestia ustalenia, czy dany obiekt muzealny stanowić będzie przedmiot prawa autorskiego wymaga ustalenia czy utwór można uznać za przejaw indywidualnej twórczości. W regulacjach unijnych również wskazuje się na kryterium własnej intelektualnej twórczości autora.

W świetle art. 4 polskiego prawa autorskiego, przedmiotu prawa autorskiego nie stanowią: akty normatywne lub ich urzędowe projekty; urzędowe dokumenty, materiały, znaki, symbole; opublikowane opisy patentowe lub ochronne oraz proste informacje prasowe. W określonych stosownych granicach, które zostały określone przez prawo, można korzystać z utworu bez zezwolenia twórcy. Warunkiem koniecznym jest jednak zamieszczenie informacji o twórcy oraz źródle, czyli niezmienne respektowanie osobistych praw majątkowych. W takiej sytuacji, twórcy nie przysługuje prawo do wynagrodzenia. Na gruncie prawa autorskiego, z punktu udostępniania zbiorów muzealnych przez Internet, istotny jest art. 32 ust. 1 prawa autorskiego – Właściciel egzemplarza utworu plastycznego może go wystawiać publicznie, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych. Oznacza to, że instytucja kultury może udostępnić utwory plastyczne, których jest własnością, a nie jedynie posiadaczem egzemplarza utworu.

Zgodnie z art. 25a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (tekst jednolity: Dz. U. z 2022 r. poz. 385) można, co do zasady, utrwalać i przechowywać wizerunki muzealiów na informatycznych nośnikach danych. Interpretacja powyższego artykułu nie jest jednoznaczna i jasna. Według części doktryny zezwala on jedynie na utrwalenie i przechowywanie, czyli na digitalizację i ochronę powstałych w jej wyniku danych, pozostawiając korzystanie z utworów jedynie do dyspozycji muzeów. Przeważa jednak twierdzenie, wedle którego art. 25a ustawy o muzeach przełamuje monopol twórcy na tym polu eksploatacji i daje muzeom nie tylko możliwość digitalizacji swoich zbiorów, ale także rozpowszechniania ich wizerunków, czyli udostępnianie w Internecie bez zezwolenia osoby uprawnionej z tytułu autorskich praw majątkowych.

 

Unijny aspekt digitalizacji wizerunku muzealiów

W świetle Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/28/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utworów osieroconych, za utwory osierocone uważa się utwory lub fonogramy podlegające ochronie majątkowego prawa autorskiego, co do których podmioty uprawnione nie są znane lub nawet jeśli są znane, których odnalezienie jest niemożliwe. W związku z powyższym zachodzi niemożność uzyskania co do nich zezwoleń na korzystanie z utworu, czyli np. uzyskanie uprzedniej zgody na digitalizację. Korzystając z utworów osieroconych, należy także pamiętać, respektując prawa osobiste, o wymogu wskazania autorstwa.

Zdjęcia zrobione w muzeum na Twojej stronie internetowej. Czy to jest legalne?

W przypadku strony internetowej dotyczącej np. różnych obiektów, do których wstęp jest nieraz płatny, lecz strona nie posiada charakteru komercyjnego i nie służy bezpośrednio do uzyskiwania z niej korzyści majątkowych problem legalności stosowania zdjęć wizerunków zbiorów muzealnych pozostaje otwarty. Dużo bezpieczniejszym rozwiązaniem wydaje się stosowanie zdjęć zrobionych we własnym zakresie, w stosunku do których swoboda publikacji na stronie internetowej nie wydaje się systemowo ograniczona. Zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 5 marca 2010 roku (sygn. akt: XVII AmC 1145/09) muzea nie mogą zakazać fotografowania eksponatów bez flasha, a także pobierać dodatkowych opłat za fotografowanie. Co więcej, klauzule w regulaminie nakładające takie obowiązki na zwiedzających są nieważne z mocy prawa.

Źródła podstawowe:

  1. PRAWNE ASPEKTY UDOSTĘPNIANIA OBIEKTÓW MUZEALNYCH PRZEZ INTERNET. LEGAL ASPECTS OF MAKING MUSEUM COLLECTIONS AVAILABLE ON THE INTERNET, Dominika Urban, Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.
  2. https://muzeumslaskie.pl/pl/udostepnianie-wizerunkow-cyfrowych-zbiorow/
  3. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity, Dziennik Ustaw z 2022 roku, pozycja 2509);
  4. Ustawa z dnia 21 listopada 1996 roku o muzeach (tekst jednolity Dziennik Ustaw z 2022 roku pozycja 385);
  5. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 września 2014 r. w sprawie zabezpieczania zbiorów muzeum przed pożarem, kradzieżą i innym niebezpieczeństwem grożącym ich zniszczeniem lub utratą (Dziennik Ustaw pozycja 1240).
  6. https://legislacja.gov.pl/projekt/12360954/katalog/12887989#12887989

K. Jakub Gładkowski, Polish Attorney, LL.M. (FU Berlin), Founding Partner Kiełtyka Gładkowski KG LEGAL

Zobacz także: Galeria sztuki 

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sejm na żywo: 24 września 2025 [Transmisja online]

W środę, 24 września rozpocznie się trzydniowe posiedzenie Sejmu. Początek obrad zaplanowany został na godzinę 10:00.

Zamknięcie granicy z Białorusią na 14 dni – konsekwencje dla gospodarki i biznesu

Jutro, w czwartek o godz. 0.01 w nocy, zostaną ponownie otwarte przejścia graniczne z Białorusią. Dwutygodniowy okres zamknięcia tej granicy to poważny wstrząs dla polskiej i europejskiej gospodarki. Zatrzymanie transportu na jednym z kluczowych korytarzy handlowych Unii Europejskiej – Jedwabnym Szlaku – powoduje straty liczone w setkach milionów euro, a skutki odczuwają nie tylko przedsiębiorstwa, lecz także konsumenci i lokalne społeczności.

66 000 osób odeszło z WZON i ZUS bez choć jednej złotówki ze świadczenia wspierającego

120 000 osób niepełnosprawnych otrzymuje świadczenie wspierające (dane ZUS z marca 2025 r.) w tym około 54 000 osób niepełnosprawnych ma to świadczenie w najwyższej wysokości (po zaokrągleniu 4134 zł miesięcznie). Jednocześnie aż 66 000 osób niepełnosprawnych nie otrzymało od WZON nawet 70 punktów. W konsekwencji nie otrzymają choćby symbolicznej złotówki ze świadczenia wspierającego.

Świadczenie wspierające 2025: zasady, punktacja. Jak złożyć wniosek? ZUS: Nie płać pośrednikowi, nie podpisuj podejrzanych pełnomocnictw!

ZUS przypomina, że nie trzeba płacić kancelariom ani pośrednikom za pomoc w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Wniosek można złożyć samodzielnie przez stronę internetową ZUS-u lub bezpośrednio w placówkach Zakładu.

REKLAMA

Trzymiesięczny urlop bezpłatny dla każdego – bez ograniczeń stażowych. Co musisz wiedzieć?

Pracownicy zatrudnieni na umowie o pracę mają prawo do różnego rodzaju urlopów gwarantowanych przez Kodeks pracy. Jednym z nich jest urlop bezpłatny, który zawiesza prawa i obowiązki obu stron - zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Kiedy pracownik może z niego skorzystać i czy w trakcie takiego urlopu otrzymuje wynagrodzenie? Oto szczegóły.

Liczne zmiany przepisów dla spółdzielni mieszkaniowych i ich członków w 2026 roku. Co się zmieni?

W dniu 19 września 2025 r. opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy - Prawo spółdzielcze. Nowelizacja ta ma trzy zasadnicze cele: (1) przywrócenie członkostwa w spółdzielni osobom, które je utraciły na skutek wejścia w życie art. 4 nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z 20 lipca 2017 r., (2) wprowadzenie rozwiązań prawnych skłaniających spółdzielnie do podejmowania inwestycji mających na celu ustanawianie lokatorskich praw do lokali. Ponadto (3) nowelizacja ma wprowadzić liczne przepisy wzmacniające pozycję prawną członków spółdzielni mieszkaniowych, usprawniające funkcjonowanie tych spółdzielni mieszkaniowych i zwiększające transparentność ich funkcjonowania.

W tym roku, zmiana czasu letniego na zimowy, zaskoczy nas szybciej niż w roku ubiegłym. Czy tym razem, zegarki przestawimy po raz ostatni i jak wpłynie to na wynagrodzenie osób, które pracują w noc zmiany czasu? [czas zimowy 2025]

Już niebawem czeka nas kolejna zmiana czasu – tym razem z letniego, na zimowy W tym roku, przypada ona szybciej, niż w roku ubiegłym. W noc zmiany czasu, będziemy spali godzinę dłużej, tym samym jednak – po przestawieniu zegarków, zmrok będzie zapadał wcześniej. W związku z trwającą od kilku lat (zarówno na szczeblu krajowym, jak i UE) ożywioną dyskusją na temat likwidacji dwukrotnych zmian czasu w ciągu roku – wiele osób zadaje sobie pytanie, czy to tym razem, przestawimy zegarki po raz ostatni? Zmiana czasu letniego na zimowy, nie bez znaczenia pozostaje również dla wynagrodzenia osób pracujących w momencie, kiedy jest ona dokonywana.

Nowe przepisy ważne dla wspólnot mieszkaniowych od 2026 r. Podwyższanie zaliczek, balkony, liczniki, kontrola zarządu, udostępnienie lokalu, definicja wspólnoty i inne zmiany

W dniu 19 września 2025 r. opublikowano założenia nowelizacji ustawy o własności lokali oraz ustawy - Prawo budowlane. Podstawowym celem tej nowelizacji jest dostosowanie działalności wspólnot mieszkaniowych do zmian, jakie zaszły na rynku zarządzania wspólnotami na przestrzeni minionych 30 lat, tj. od wejścia w życie tej ustawy. Jak wyjaśnia Minister Finansów i Gospodarki (odpowiedzialny za przygotowanie projektu zmian przepisów), zmiany te są podsumowaniem zapadłego na tym tle orzecznictwa, praktyki zarządców nieruchomości, rozwoju technologii budownictwa wielorodzinnego oraz zmian w innych aktach prawnych dotyczących działalności wspólnot. Poniżej prześledzimy najważniejsze zmiany jakie przynieść ma ta nowelizacja.

REKLAMA

PFRON: Dofinansowanie uzyskasz mając punkty - od 1 do 10. Stopień niepełnosprawności, wiek, praca, pierwszy wniosek

W artykule porównujemy system punktów preferencyjnych w programie "Aktywny samorząd” w 2025 roku z punktami dla zakupu samochodu przez osoby niepełnosprawne (program „Samodzielność-Aktywność-Mobilność!” – Mobilność osób z niepełnosprawnością).

Na co Polacy najczęściej donoszą fiskusowi? Katalog jest dość szeroki [DANE Z KAS]

Do jednostek KAS docierają informacje sygnalne, zwane potocznie donosami, dotyczące różnych naruszeń przepisów prawa podatkowego. Sygnaliści zwracają uwagę m.in. na brak wydawania paragonów, nieopodatkowany najem oraz tzw. życie ponad stan. Są też zgłoszenia związane z działalnością handlową w Internecie, a także z organizacją nielegalnych gier hazardowych i loterii. Izby Administracji Skarbowej podają przykładowe sytuacje, w których informacje sygnalne przyczyniły się do ujawnienia nieprawidłowości.

REKLAMA