REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kontrolerzy biletów w komunikacji miejskiej mogą nagrywać pasażerów, ale muszą ich o tym uprzedzić. Jest stanowisko Prezesa UODO

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
kamera, obowiązek informacyjny, kontrolerzy, Prezes UODO, RODO
Kontrolerzy biletów w komunikacji miejskiej mogą nagrywać pasażerów, ale muszą ich o tym uprzedzić. Jest stanowisko Prezesa UODO
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Kontrolerzy biletów w publicznym transporcie zbiorowym mogą nagrywać kontrolowanych pasażerów z wykorzystaniem kamer nasobnych, tj. niewielkich rejestratorów obrazu i dźwięku, które można umieścić np. na odzieży – wynika z najnowszego stanowiska Prezesa UODO. Muszą oni jednak uprzedzić o tym pasażera (tj. wywiązać się z wymagań RODO w zakresie obowiązku informacyjnego) – choćby w formie odpowiedniego oznakowania. 

Czy korzystanie z kamer nasobnych przez kontrolerów biletów, jest zgodne z prawem?

REKLAMA

Jak wynika ze stanowiska Prezesa UODO w sprawie zasadności udziału Polski w  postępowaniu w sprawie C-422/24 Storstockholms Lokaltrafik (ochrona danych osobowych – prawo do informacji i dostępu do danych osobowych pozyskiwanych przy użyciu kamery nasobnej), tj. w sprawie, która toczy się aktualnie przed Trybunałem Sprawiedliwości UE w związku z pytaniem prejudycjalnym skierowanym do niego przez szwedzki sąd apelacyjny dotyczącym tego, w jaki sposób realizować obowiązek informacyjny, który musi być spełniony w stosunku do osoby, której dane dotyczą (tj. czy znajduje tu zastosowanie art. 13 czy art. 14 RODO1)2w polskim prawie krajowym nie ma przepisów, które wprost regulowałyby używanie kamer nasobnych przez kontrolerów biletów. Takie użycie nie jest jednak również zakazane.

REKLAMA

Kamera nasobna to niewielki rejestrator obrazu i dźwięku, który można umieścić np. na odzieży. W odniesieniu do niektórych służb państwowych, z przepisów prawa wprost wynika, że, w ramach prowadzonych interwencji, mogą one korzystać z kamer nasobnych, tj. np. z:

  • art. 15c ustawy z dnia 6.04.1990 r. o Policji – w odniesieniu do funkcjonariuszy Policji czy z

  • art. 11 ust. 2f ustawy z dnia 12.10.1990 r. o Straży Granicznej – w odniesieniu do funkcjonariuszy Straży Granicznej. 

W ocenie Prezesa UODO – nie oznacza to jednak, że z kamer nasobnych nie mogą korzystać kontrolerzy biletów w publicznym transporcie drogowym. W sprawie, w której szwedzki sąd apelacyjny skierował pytanie prejudycjalne do TSUE opisana została sytuacja kontrolerów biletów wyposażonych w kamery nasobne i używających tych kamer podczas kontroli osób nieposiadających ważnego biletu, co wiązało się z uiszczeniem przez nich opłaty dodatkowej. Kamery te, były wykorzystywane w celu zapobiegania groźbom i aktom przemocy wobec kontrolerów oraz dokumentowania takich sytuacji, a także w celu weryfikowania tożsamości pasażerów zobowiązanych do uiszczenia opłaty dodatkowej. Używane przez kontrolerów biletów kamery rejestrowały obraz i dźwięk. Nagrania początkowo były automatycznie kasowane po dwóch minutach, a następnie po minucie. Kontrolerzy, byli jednak zobowiązani do zatrzymania procesu usuwania nagrania, jeśli nakładali na pasażera karę, albo jeśli słyszeli od niego groźby. W takim wypadku, system zachowywał również informacje zapisane z wykorzystaniem funkcji tzw. wcześniejszego nagrywania, tj. materiał zarejestrowany w minusie poprzedzającej naciśnięcie przez kontrolera przycisku zatrzymania usuwania nagrania. 

Korzystanie z kamer nasobnych ważnym elementem ochrony bezpieczeństwa kontrolerów

Legalność rejestrowania pasażerów na gapę z użyciem kamer, przez kontrolerów biletów, to dla nich (tj. tych ostatnich, rzecz jasna) bardzo dobra informacja, która może znacząco wpłynąć na poprawę ich bezpieczeństwa. Znane są bowiem liczne przypadki pobicia, a nawet brutalnych napaści pasażerów na kontrolerów biletów w komunikacji miejskiej. Wynika to głównie z tego, że kontrolerzy biletów nie korzystają z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych, jaką w 2023 r. zostali objęci m.in. kierowcy autobusów i motorniczy (na podstawie art. 49a ustawy z dnia 16.12.2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym). Dzięki wprowadzeniu ww. przepisu – osoby wykonujące przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym, zyskały ochronę:

  1. nietykalności cielesnej – zgodnie z art. 222 par. 1 kodeksu karnego bowiem – osoba, która narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3,

  2. przed napaścią – zgodnie z art. 223 kodeksu karnego bowiem – osoba, która działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą lub używając broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego – podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10, a jeżeli w wyniku napaści nastąpił skutek w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza publicznego – karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15 jak również

  3. przed znieważeniem – zgodnie z art. 226 kodeksu karnego bowiem – osoba, która znieważa funkcjonariusza publicznego, podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. 

REKLAMA

Brak możliwości korzystania z analogicznej ochrony przez kontrolerów biletów w publicznym transporcie drogowym, potwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 25 września 2013 r., sygn. akt I KZP 9/13, które – choć zostało wydane wcześniej, niż osoby wykonujące przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym zostały objęte ochroną przewidzianą dla funkcjonariusza publicznego w kodeksie karnym – potwierdza, że osoba uprawniona do dokonywania kontroli dokumentów przewozu osób i bagażu w pojazdach publicznego transportu zbiorowego, w tym osoba będąca pracownikiem samorządu terytorialnego – nie jest funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu art. 115 par. 13 pkt 4 kodeksu karnego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W związku z powyższym – na chwilę obecną – rejestrowanie obrazu i dźwięku podczas kontroli biletów dokonywanych przez kontrolerów w publicznym transporcie drogowym – może okazać się jedynym skutecznym i dopuszczalnym, zgodnie z prawem, narzędziem ochrony kontrolerów przed naruszaniem ich nietykalności cielesnej przez poddawanych kontroli pasażerów. W celu zwiększenia bezpieczeństwa kontrolerów biletów, ogłoszenie przetargu na zakup dla nich osobistych kamer, na II kwartał 2024 r., zapowiadał m.in. ZTM w Krakowie. 

Korzystanie z kamer nasobnych przez kontrolerów biletów a obowiązek informacyjny względem pasażerów

Przedmiotem pytania prejudycjalnego skierowanego do TSUE w sprawie C-422/24 Storstockholms Lokaltrafik, była wątpliwość czy w przypadku, gdy dane osobowe są pozyskiwane przy użyciu kamery nasobnej – w zakresie obowiązku informacyjnego, który musi być spełniony w stosunku do osoby, której dane dotyczą – zastosowanie znajduje art. 13 czy też art. 14 RODO?

Art. 13 RODO odnosi się do sytuacji, w której dane osobowe osoby, której dane te dotyczą, zbierane są od tej osoby, a art. 14 – do sytuacji, w której dane osobowe osoby, której dane te dotyczą, nie pozyskano od tej osoby. Istotną cechą, która odróżnia od siebie powyższe regulacje, jest moment, w którym administrator danych powinien poinformować osobę, której dane dotyczą, o stosowanym monitoringu. W przypadku art. 14 (tj. pozyskiwania danych osobowych w sposób inny niż od osoby, której dane dotyczą) – informacja ta, może zostać przekazana osobom, których dane dotyczą, w terminie późniejszym (zgodnie z art. 14 ust. 3 RODO). W przypadku art. 13 natomiast (tj. pozyskiwania danych osobowych od osoby, której dane dotyczą) – wyłącznie podczas pozyskiwania ww. danych. 

W ocenie Prezesa UODO – „uznanie, że w przypadku korzystania z kamery nasobnej pozyskuje się dane osobowe osoby, której dane dotyczą z innego źródła niż ona sama, nie jest w żaden sposób uzasadnione. Co więcej, prowadziłoby do wniosku, że podczas pozyskiwania danych osobowych z monitoringu wizyjnego można zrezygnować z informacji o tym monitoringu na rzecz informowania osób, których dane dotyczą w późniejszym terminie. Takie rozwiązanie wydaje się niedopuszczalne.” W związku z powyższym – jak dalej informuje Prezes UODO – stoi on na stanowisku, że „w przypadku przetwarzania danych osobowych pozyskiwanych przy użyciu monitoringu wizyjnego, w tym kamery nasobnej, zastosowanie będzie miał art. 13 rozporządzenia 2016/679”.

O stosowaniu kamery nasobnej – kontroler biletów, zobligowany jest zatem poinformować kontrolowanego pasażera już momencie kontroli – uprzedzając osobę, wobec której podejmuje czynności, o rejestrowaniu obrazu lub dźwięku

Powyższy obowiązek informacyjny – zgodnie z art. 12 RODO – musi być ponadto realizowany w zwięzłej, przejrzystej, zrozumiałej i łatwo dostępnej formie, jasnym i prostym językiem. Zgodnie z przepisami kodeksu pracy i prawa oświatowego – w celu spełnienia obowiązku informacyjnego w pomieszczeniach monitorowanych – możliwe jest stosowanie znaków lub ogłoszeń dźwiękowych. Pełna informacja o monitoringu, obejmująca wszystkie wymogi z art. 13 RODO, powinna natomiast być dostępna w miejscu monitorowanym, np. na tablicach albo w formie dokumentu dostępnego na recepcji czy też u przedstawiciela administratora. Zgodnie z powyższym – możliwa jest zatem realizacja obowiązku informacyjnego poprzez podanie informacji podstawowych i uzupełnienie ich w kolejnych warstwach informacyjnych. Zgodnie ze stanowiskiem Prezesa UODO natomiast – obowiązek informacyjny w przypadku przetwarzania danych za pomocą kamery nasobnej,  może równieżzostać spełniony np. poprzez odpowiednie oznakowanie.

1 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.U. L 119 z 4.5.2016, p. 1–88)

2 Stanowisko Prezesa UODO nr DOL.0623.10.2024 z dnia 28.08.2024 r. w przedmiocie zasadności udziału Polski w postępowaniu w sprawie C-422/24 Storstockholms Lokaltrafik (https://uodo.gov.pl/pl/138/3384

Podstawa prawna:

  • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.U. L 119 z 4.5.2016, p. 1–88)

  • Ustawa z dnia 6.04.1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 145)

  • Ustawa z dnia 12.10.1990 r. o Straży Granicznej (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 915)

  • Ustawa z dnia 16.12.2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2778)

  • Ustawa z dnia 6.06.1997 r. – Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 17)

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

REKLAMA

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

Specustawa o przeliczeniu emerytur: Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I dopiero od połowy 2026 r.

Specustawa: ZUS załatwi sam ponowne przeliczenie emerytur. Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I niestety dopiero od połowy 2026 r.

Artur Bartoszewicz – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na Prezydenta RP 2025]

Artur Bartoszewicz – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Kamery nasobne dla ratowników medycznych a RODO [Ochrona danych osobowych]

Z pewnością zgodzicie się że ratownicy medyczni są bardzo często narażeni na brutalne ataki ze strony agresywnych pacjentów. Coraz głośniej mówi się o wprowadzeniu kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Co na to przepisy RODO i Konstytucja?

REKLAMA

Koniec z wypłacaniem przez pracodawcę 140 zł, za okulary które kosztowały 900 zł i limitowaniem częstotliwości refundacji? Nareszcie jest decyzja A. Dziemianowicz-Bąk

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiło swoje stanowisko w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy. Wynika ono z odpowiedzi na interpelację poselską nr 4813 posłanki Marta Stożek, z dnia 12 września 2024 r.

Praca w majówkę. Czy należy się dodatek?

Zbliżają się 3 ważne dni w roku 2025: 1 maja, 2 maja, 3 maja. Niektórzy w tym czasie pracują. Czy zatem za pracę w majówkę należy się dodatek pieniężny czy inna rekompensata?

REKLAMA