Bon kaucyjny za zwrócone butelki i puszki? MKiŚ: to legalne ale tylko gdy bon da się wymienić na pieniądze przez co najmniej 1 miesiąc

• System kaucyjny w Polsce rusza 1 października 2025 r.
• Zwrot pieniędzy za butelki i puszki. A czy może być bon?
• Bon musi być ważny co najmniej 1 miesiąc

System kaucyjny w Polsce rusza 1 października 2025 r.

W dniu 1 października 2025 roku zacznie obowiązywać w Polsce system kaucyjny. Przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem zobowiązani są do umieszczania na tych opakowaniach oznakowania wskazującego na objęcie opakowania systemem kaucyjnym i określającego wysokość kaucji. Przy zwrocie do sklepu butelki plastikowej o pojemności do 3 litrów, czy puszki metalowej do 1 litra (jeżeli są oznaczone znakiem systemu kaucyjnego) - klient powinien otrzymać 50 groszy za każdą taką butelkę, czy puszkę. Za zwrot każdej butelki szklanej (ze znakiem systemu kaucyjnego) o objętości do 1,5 litra, należy się 1 zł. Nie trzeba mieć paragonu, by dostać zwrot kaucji.

Zwrot pieniędzy za butelki i puszki. A czy może być bon?

Polskie przepisy o systemie kaucyjnym jednoznacznie wskazują, że przy zwrocie opakowania ze znakiem kaucji należy się zwrot w formie pieniężnej (np. w gotówce albo na kartę). Jak informuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska, przykłady z innych krajów pokazują jednak, że operatorzy organizujący zbiórkę opakowań wprowadzają bony, które można wymienić na gotówkę. To rozwiązania jest przede wszystkim związane z automatami, które dzięki temu nie muszą one być zaopatrywane w monety.

W niektórych automatach, przy zwrocie opakowań drukowany jest bon lub kupon, z kwotą kaucji. Ministerstwo Klimatu i Środowiska uważa, że takie rozwiązanie nie jest niezgodne z polskimi przepisami, jeśli taki druk (bon, kupon z kwotą zwracanej kaucji) da się łatwo spieniężyć. Czyli, że z bonem kaucyjnym klient ma prawo udać się do kasy sklepu, do którego należy automat i zażądać wypłaty pieniędzy. Sklep musi zapewnić możliwość realizacji bonu w formie pieniężnej i nie może uzależniać wypłaty od dokonania w nim zakupów.

Takie rozwiązania pojawiły się w wielu krajach, bo sprawiają, że automat przyjmujący butelki czy puszki nie musi być tak często zaopatrywany w monety, a więc może działać dłużej.

Bon musi być ważny co najmniej 1 miesiąc

Ministerstwo Klimatu i Środowiska wyjaśnia, że ustawa o systemie kaucyjnym nie odnosi się wprost do instytucji bonów i nie określa minimalnego ani maksymalnego terminu jego ważności. Ale zdaniem Ministerstwa Klimatu i Środowiska bon powinien być ważny co najmniej miesiąc. Taki termin znajduje uzasadnienie w przepisach dot. rozliczeń pomiędzy jednostką handlową a podmiotem reprezentującym (art. 40i ust. 3 ustawy).

W tym przypadku rozliczenie, czyli zwrot przez podmiot reprezentujący wypłaconej klientowi kaucji przez jednostkę handlową, powinno nastąpić po wykorzystaniu przez niego bonu, czyli po zwrocie kwoty pieniężnej. Samo wydrukowanie bonu nie jest tożsame z wypłaceniem kaucji - podkreśla MKiŚ.

Więcej na temat systemu kaucyjnego: