Przepisy nowej ustawy weszły w życie. To nie jest żadna rewolucja, choć niektórzy tak twierdzą. KEUZP jest już postrachem, choć jeszcze go nie ma

• Przepisy nowej ustawy weszły w życie
• To nie jest żadna rewolucja, choć niektórzy tak twierdzą

Przepisy nowej ustawy weszły w życie

Przepisy nowej ustawy z 5 listopada 2025 r. o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych już obowiązują. I choć ustawa ta jako odrębny akt prawny jest na gruncie prawa pracy nowością, to jednak wbrew temu, co można o niej przeczytać i usłyszeć, jej wejście w życie nie jest ani rewolucją, ani nie wiąże się z wprowadzeniem dużych i istotnych zmian. Większość zawartych w niej regulacji została przeniesiona z działu XI ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy w niezmienionej postaci i choć oczywiście ustawa wprowadza od 13 grudnia 2025 r. również pewne nowości, to ich wagi nie należy przeceniać.

Skąd pomysł na uchwalenie ustawy, skoro charakter zmian jest w istocie niewielki? Pierwszym powodem była konieczność wdrożenia do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej, która przewiduje, że każde państwo członkowskie, w którym wskaźnik zasięgu rokowań zbiorowych jest poniżej progu 80%, jest zobowiązane do ustanowienia ram warunków sprzyjających rokowaniom zbiorowym, w drodze ustawy, po konsultacji z partnerami społecznymi albo w drodze porozumienia z nimi oraz ustanawia plan działań na rzecz promowania rokowań zbiorowych. Dyrektywa ta zobowiązuje państwa członkowskie do składania sprawozdań z postępów w tym zakresie, a rządzący, aby wywiązać się z tego obowiązku potrzebują łatwego dostępu do określonych danych, którego pod rządami „starych” przepisów nie mieli.
Drugim powodem były zgłaszane od wielu lat przez organizacje związkowe postulaty, w tym m.in. dotyczące uproszczenia procedury zawierania oraz rejestrowania układów zbiorowych pracy, które wpisywały się w cele stawiane przez wspomnianą już dyrektywę, a więc ich spełnienie stało się łatwiej osiągalne.
Trzeci powód ma związek z dokonaną w ramach Krajowego Planu Odbudowy ekspertyzą dotyczącą funkcjonowania układów zbiorowych pracy w Polsce. Została ona przygotowania w ramach realizacji Kamienia Milowego A53G: Przeprowadzenie procesu konsultacji z partnerami społecznymi na temat możliwości zawierania układów zbiorowych oraz przeprowadzenie kompleksowego badania na temat potencjalnej roli pojedynczej umowy o pracę w zapewnieniu nowej elastyczności i bezpieczeństwa na polskim rynku pracy. Ze sformułowanych po jej przeprowadzeniu wniosków wynikało, że konieczna jest zmiana podejścia do układów zbiorowych pracy i przebudowa ram prawnych, które jej dotyczą.

Polecamy: Kalendarz 2026

To nie jest żadna rewolucja, choć niektórzy tak twierdzą

Jedną z najważniejszych nowości wprowadzonych przez omawianą ustawę jest uproszczenie procesu zgłaszania informacji o zawartym układzie lub porozumieniu. Zrezygnowano z procedury wymagającej przesyłania treści układów zbiorowych pracy i prowadzenia w tym zakresie korespondencji wyłącznie w formie pisemnej i przewidziano utworzenie i prowadzenie Krajowej Ewidencji Układów Zbiorowych Pracy (KEUZP) w systemie teleinformatycznym. Będą w niej ewidencjonowane układy zbiorowe pracy i protokoły dodatkowe do tych układów oraz porozumienia zbiorowe i protokoły dodatkowe do tych porozumień, na potrzeby ich zgłaszania Komisji Europejskiej oraz udostępniania w trybie przepisów o dostępie do informacji publicznej.

Podmiotami zobowiązanymi do dokonania zgłoszenia będą co do zasady pracodawcy, a samo zgłoszenie będzie polegało na wprowadzeniu danych przez odpowiednie formularze systemu teleinformatycznego udostępnionego na stronie internetowej. Tak będzie, lecz nie wiadomo od kiedy. Bo choć przepisy ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych weszły w życie 13 grudnia 2025 r., to rozpoczęcie prac nad wprowadzeniem systemu teleinformatycznego KEUZP zgodnie z założeniami ma rozpocząć się dopiero po tym dniu, a termin graniczny na ich zrealizowanie określono na 2 lata.

W okresie przejściowym, do czasu utworzenia KEUZP, obowiązek zgłaszania informacji jest realizowany przez przekazanie drogą elektroniczną zgłoszenia zawierającego wymagane informacje opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem zaufanym wraz z cyfrowym odwzorowaniem treści układu zbiorowego pracy, porozumienia zbiorowego lub protokołów dodatkowych do ministra właściwego do spraw pracy, a więc do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, który potwierdza prawidłowe dokonanie zgłoszenia informacji drogą elektroniczną, a także nadaje numer układowi zbiorowemu pracy lub porozumieniu zbiorowemu.
Informacja o utworzeniu systemu zostanie przekazana podmiotom, które są objęte przepisami omawianej ustawy poprzez ogłoszenie w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” komunikatu w terminie co najmniej jednego miesiąca przed dniem jego utworzenia.

Prawo pracy. Przegląd zmian 2025 i 2026 r.