Stwierdzenie nieważności decyzji podatkowej

Omówienie przesłanek stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej na gruncie ordynacji podatkowej

Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej ustawodawca enumeratywnie wymienił w art. 247 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa. Innymi słowy jest to tzw. katalog zamknięty, który zawiera wyliczenie wszystkich jedynie dopuszczalnych przesłanek.

Zanim jednak owe wymienię wcześniej zwracam uwagę, że tryb stwierdzania nieważności decyzji należy do nadzwyczajnych trybów wzruszania decyzji ostatecznych, którymi także są wznowienie postępowania oraz zmiana bądź uchylenie decyzji ostatecznej.

Nadto istotne jest tutaj, że przedmiotem stwierdzenia nieważności może być wyłącznie decyzja ostateczna oraz ostateczne postanowienie, wobec którego przysługuje zażalenie. Przy czym w Ordynacji podatkowej obowiązuje domniemanie ważności decyzji podatkowej, co znaczy, że decyzja dotknięta wadą nieważności obowiązuje, aż do chwili stwierdzenia jej nieważności. Nie mniej jednak stwierdzenie nieważności wywołuje skutki wsteczne, gdyż oznacza, że stwierdzona wada zaistniała już w dacie wydania kwestionowanej decyzji. Samo wszczęcie postępowania w sprawie o stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznej może nastąpić bądź z urzędu bądź na żądanie strony.

Zobacz również: Jakie są koszty postępowania podatkowego?

Przechodząc do meritum organ podatkowy stwierdza nieważność decyzji ostatecznej, która:

1) została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości - chodzi tu zarówno o naruszenie właściwości rzeczowej, miejscowej, jak i instancyjnej, a przesłanka ta znajduje zastosowanie również, gdy organ podatkowy orzekł w sprawie, dla której właściwy był sąd powszechny,

2) została wydana bez podstawy prawnej - o braku podstawy prawnej można mówić wówczas, gdy nie istnieje przepis prawa pozwalający regulować daną materię w drodze decyzji administracyjnej albo też przepis istnieje, lecz nie ma charakteru powszechnie obowiązującego (np. akt wewnętrzny),

3) została wydana z rażącym naruszeniem prawa - podstawa ta jest najczęściej badana w postępowaniu podatkowym, tudzież konieczne jest wykazanie, że treść decyzji pozostaje w wyraźnej i oczywistej sprzeczności z treścią przepisu prawa (np. postanowienie odmawiające przywrócenia terminu do wniesienia odwołania, podczas gdy odwołanie zostało wniesione w terminie i jest merytorycznie rozpatrywane),

4) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną - o rozstrzygnięciu sprawy inną decyzją ostateczną można mówić wówczas, gdy zachodzi tożsamość czterech elementów występujących w obu sprawach, a mianowicie: podmiotu, przedmiotu, stanu faktycznego, stanu prawnego,