REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady postępowania cywilnego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Łukasz Matys
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

W polskim prawie występują trzy zasadnicze rodzaje procedur. Procedura cywilna, procedura administracyjna, procedura karna. Każda procedura ma pewne zasady. Przy czym każda z nich ma inne.

Proces cywilny toczy się według z góry ustalonych reguł. Przepisy prawa określają kto i co może zrobić. Określa się to mianem procedury cywilnej. Procedura ta naznaczona jest pewnymi ogólnymi zasadami. Wynikają one wprost z przepisów prawa lub też powstają na skutek interpretacji przepisów.

REKLAMA

Procedura cywilna, kieruje się następującymi zasadami:

  • zasada prawdy,
  • zasada równości stron,
  • zasada kontradyktoryjności,
  • zasada jawności,
  • zasada ustności,
  • zasada koncentracji materiału dowodowego,
  • zasada formalizmu procesowego.

Każdej z tych zasad wypada poświęcić kilka słów.

Zasada prawdy

Oznacza ona tyle, że sąd powinien oprzeć na prawdzie wydając swoje orzeczenie. Jednocześnie sąd nie powinien przeprowadzać postępowania dowodowego, gdyż jest to domeną stron. Sąd powinien jedynie dopuszczać dowody zgłaszane przez strony i brać je pod uwagę wydając wyrok.

Zasada równości stron

W postępowaniu cywilnym strony powinny mieć takie same prawa i obowiązki. Nie może być tak, że wobec powoda stosuje się inne zasady niż wobec pozwanego. I na odwrót. Każda ze stron musi posiadać możliwość korzystania z jednakowych środków prawnych w celu obrony swoich interesów. Jest to jedna z naczelnych zasad znajdująca swoje oparcie w przepisach Konstytucji RP.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zasada kontradyktoryjności

REKLAMA

Zasada kontradyktoryjności nazywana jest inaczej zasadą sporności. Jest to jedna z najbardziej istotnych zasad postępowania cywilnego. Zakłada ona, że między stronami procesu toczy się spór i na nich ciąży obowiązek udowodnienia swoich racji. W tak rozumianym procesie sąd odgrywa jedynie rolę arbitra, który wydaje wyrok. W tak rozumianym procesie sąd nie powinien prowadzić postępowania dowodowego i udzielać informacji stronom.

Przeciwieństwem tej zasady jest zasada inkwizycyjności postępowania. W takim procesie większość czynności wykonuje sąd. To on gromadzi dowody, docieka prawdy i dba o dobro stron procesu. Inkwizycyjne elementy odnajdujemy w procedurze administracyjnej także karnej, gdzie sąd z urzędu może przeprowadzić dowód.

Zasada jawności

Jest to zasada konstytucyjna. Art. 45 Konstytucji RP stanowi, że sprawy rozpoznawane przed sądami w Polsce są jawne. Takie sformułowanie gwarantuje bezstronność sędziego. Każda ze stron ma dostęp do akt sprawy i może uczestniczyć w rozprawach oraz do otrzymywania odpisów orzeczeń i protokołów. Powoduje to, że są one na bieżąco informowane o postępach w sprawie.

REKLAMA

Zasada jawności oznacza również, że na sprawę mają dostęp osoby postronne. Zasadą jest, że każdy może wejść na rozprawę i śledzić jej przebieg. Osoby trzecie nie mają jednak dostępu do akt sprawy, nie mogą występować o protokoły rozpraw.

Nie jest to jednak zasada absolutna. To znaczy istnieją od niej pewne odstępstwa. Wyłączenie jawności w każdej sprawie może nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo, porządek publiczny, ochronę życia prywatnego stron lub ważny interes prywatny. Wyrok w takich sprawach ogłasza się jednak publicznie. Niektóre sprawy z mocy prawa odbywają się przy drzwiach zamkniętych. Jest tak na przykład w sprawach o rozwód czy o unieważnienie małżeństwa.

Zasada ustności

Oznacza ona tyle, że zasadniczym sposobem komunikacji stron z sądem jest droga ustna. Zasadą jest, że wydanie wyroku następuje po rozprawie. Na przewodniczącym spoczywa obowiązek przygotowania i poprowadzenia rozprawy.

Natomiast na rozprawie najpierw powód a następnie pozwany przedstawiają swoje stanowiska. Każda ze stron zobowiązana do złożenia oświadczeń co do twierdzeń strony przeciwnej.

Ważną rolę w procesie odgrywają pisma procesowe. To pismo powoda (pozew) wszczyna postępowanie. Strony przed rozprawą jak i w trakcie procesu mogą składać pisma procesowe, w których prezentują swoje twierdzenia i wnioski. Sąd natomiast wszystkie swoje działania przeprowadza w formie pisemnej.

Zasada koncentracji materiału dowodowego

Koncentracja materiału dowodowego ma przeciwdziałać przewlekłości postępowania. Zgodnie z nią sąd dąży do tego aby rozstrzygnięcie w każdej sprawie zapadło na pierwszej rozprawie. Jest to oczywiście postulat ustawodawcy. W rzeczywistości bowiem bardzo rzadko się zdarza, aby wyrok zapadł już na pierwszej rozprawie. Przewlekłości postępowania mają przeciwdziałać terminy prekluzyjne oraz dyskrecjonalna władza sędziego. Sędzia może dyscyplinować strony. Wzywać strony i świadków na posiedzenia sądowe, nakazać im składanie pism, nakładać koszty za niesumienne i oczywiście niewłaściwe postępowanie. Wszystkie te działania mają przyśpieszyć postępowanie.

Każda z tych zasad ma duże znaczenie dla procedury cywilnej. Dzięki nim możemy lepiej zrozumieć jej istotę.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Duża podwyżka świadczenia dla mężczyzny z rocznika 1957. Kolejne prawomocne orzeczenie sądu powszechnego po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20

Przybywa prawomocnych orzeczeń w sprawach po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20. Przedstawię wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku.

Niski wiek emerytalny kobiet to bomba z opóźnionym zapłonem. Polki stracą tysiące na emeryturze

Polska starzeje się w szybkim tempie, co już dziś budzi poważne obawy o przyszłość systemu emerytalnego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy alarmuje: jeśli nie zostaną wprowadzone pilne reformy, do 2050 roku świadczenia mogą spaść nawet o jedną trzecią. Najbardziej ucierpią kobiety, osoby o niskich dochodach i pracownicy niestandardowi. Czy jest jeszcze czas, by uniknąć kryzysu?

Nadchodzą rewolucyjne zmiany w świadectwie pracy? Chodzi o jedną rubrykę. Prezes UODO pisze do MRPiPS

Współczesny rynek pracy wymaga elastyczności, kompetencji i transparentności, a prawo musi podążać za zmianami społecznymi, technologicznymi ale co ciekawe czasami także za prywatnymi decyzjami pracowników. W tym wszystkim istotne znaczenie ma świadectwo pracy, którego wzór jest uregulowany jako załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. 2016 poz. 2292). Co zatem się zmieni?

Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

REKLAMA

Nowe podatki w budżecie UE po 2028 roku: firmy i konsumenci zapłacą więcej

Unia Europejska planuje głęboką reformę budżetu na lata 2028–2034, której centrum stanowią nowe źródła dochodów – de facto nowe unijne podatki. ETS, CBAM, opłata od e-odpadów, wyższy podatek od plastiku, a także kontrowersyjna składka CORE dla dużych firm mają przynieść blisko 60 mld euro rocznie. Choć środki mają wspierać transformację energetyczną, bezpieczeństwo i konkurencyjność, przedsiębiorcy ostrzegają przed ryzykiem nadmiernego obciążenia, zwłaszcza dla małych i średnich firm.

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany? Być może, szczególnie w obliczu gruntownych zmian prawa w zakresie zaliczania do stażu pracy okresu zatrudnienia w ramach JDG i umów zleceń! Co więcej, w polskiej debacie publicznej coraz głośniej wybrzmiewa postulat, który może zrewolucjonizować podejście do praw pracowniczych – wprowadzenie powszechnego tzw. urlopu stażowego. Wówczas nie-pracownicy również skorzystaliby na zmianach. Pomysł, choć nie nowy, nabiera impetu w kontekście rosnącej świadomości na temat potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Czy dodatkowe dni wolne, uzależnione od lat spędzonych na rynku pracy, wejdą w życie? W wielu zawodach już tak jest! Być może stanie się to więc powszechnym prawem.

4-dniowy tydzień pracy: hit czy mit? Nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września 2025 r.

Skrócenie tygodnia pracy do czterech dni nie jest już tylko trendem na zachodzie. Jeszcze kilka lat temu koncepcja czterodniowego tygodnia pracy wydawała się futurystycznym eksperymentem. Dziś coraz więcej firm testuje ten model, motywowane realnymi korzyściami: większym zaangażowaniem zespołów, niższą rotacją, a nawet oszczędnościami kosztowymi, np. dzięki programowi pilotażowemu z MRPiPS. Etap II programu to właśnie testowanie zaproponowanego modelu skróconego czasu pracy w środowisku pracy – zaczyna się 1 stycznia 2026 r. i trwa do 31 grudnia 2026 r.

Wzrost wynagrodzeń w budżetówce. Coś się zmienia po 10 latach, ale to nie jest dobra wiadomość

Po raz pierwszy od dekady doszło do bezprecedensowego porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego - zarówno związki zawodowe, jak i organizacje pracodawców jednomyślnie sprzeciwiły się rządowej propozycji zaledwie 3-procentowej podwyżki płac w budżetówce. Uchwała nr 139 RDS, przyjęta 14 lipca 2025 roku, to nie tylko wyraz wspólnego stanowiska wobec zbyt niskiego wzrostu wynagrodzeń, lecz także sygnał narastającego kryzysu w dialogu społecznym i zapowiedź otwartego sporu z rządem.

REKLAMA

Okulary za kierownicą: kiedy grozi mandat nawet w wysokości 500 zł? O tym musisz pamiętać

Kierowcy z wadami wzroku powinni zachować szczególną ostrożność. Mimo że jazda w okularach korekcyjnych wydaje się standardowa, w niektórych przypadkach może skutkować mandatem w wysokości nawet 500 zł. Wysokość kary zależy od kodów, które są wpisane w twoim prawie jazdy. Upewnij się, że znasz obowiązujące przepisy, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

Unia chce słuchać dzieci, zanim uchwali prawo. Nadchodzi rewolucja w legislacji?

Parlament Europejski chce wprowadzenia obowiązkowego testu praw dziecka dla wszystkich nowych przepisów wychodzących z Komisji Europejskiej. – Dzieci wiedzą, czego chcą, i potrafią to jasno powiedzieć – przekonuje Ewa Kopacz, wiceprzewodnicząca PE. Bezpieczeństwo w sieci, walka z mową nienawiści, edukacja o prawach i realna pomoc dla ofiar przemocy to tylko część postulatów najmłodszych obywateli UE. Unia słucha ich coraz uważniej – i właśnie to może całkowicie zmienić sposób, w jaki tworzone jest prawo w Europie. Czy nadchodzi era legislacji pisanej oczami dziecka?

REKLAMA