REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady postępowania cywilnego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Łukasz Matys
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

W polskim prawie występują trzy zasadnicze rodzaje procedur. Procedura cywilna, procedura administracyjna, procedura karna. Każda procedura ma pewne zasady. Przy czym każda z nich ma inne.

Proces cywilny toczy się według z góry ustalonych reguł. Przepisy prawa określają kto i co może zrobić. Określa się to mianem procedury cywilnej. Procedura ta naznaczona jest pewnymi ogólnymi zasadami. Wynikają one wprost z przepisów prawa lub też powstają na skutek interpretacji przepisów.

REKLAMA

REKLAMA

Procedura cywilna, kieruje się następującymi zasadami:

  • zasada prawdy,
  • zasada równości stron,
  • zasada kontradyktoryjności,
  • zasada jawności,
  • zasada ustności,
  • zasada koncentracji materiału dowodowego,
  • zasada formalizmu procesowego.

Każdej z tych zasad wypada poświęcić kilka słów.

Zasada prawdy

Oznacza ona tyle, że sąd powinien oprzeć na prawdzie wydając swoje orzeczenie. Jednocześnie sąd nie powinien przeprowadzać postępowania dowodowego, gdyż jest to domeną stron. Sąd powinien jedynie dopuszczać dowody zgłaszane przez strony i brać je pod uwagę wydając wyrok.

REKLAMA

Zasada równości stron

W postępowaniu cywilnym strony powinny mieć takie same prawa i obowiązki. Nie może być tak, że wobec powoda stosuje się inne zasady niż wobec pozwanego. I na odwrót. Każda ze stron musi posiadać możliwość korzystania z jednakowych środków prawnych w celu obrony swoich interesów. Jest to jedna z naczelnych zasad znajdująca swoje oparcie w przepisach Konstytucji RP.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zasada kontradyktoryjności

Zasada kontradyktoryjności nazywana jest inaczej zasadą sporności. Jest to jedna z najbardziej istotnych zasad postępowania cywilnego. Zakłada ona, że między stronami procesu toczy się spór i na nich ciąży obowiązek udowodnienia swoich racji. W tak rozumianym procesie sąd odgrywa jedynie rolę arbitra, który wydaje wyrok. W tak rozumianym procesie sąd nie powinien prowadzić postępowania dowodowego i udzielać informacji stronom.

Przeciwieństwem tej zasady jest zasada inkwizycyjności postępowania. W takim procesie większość czynności wykonuje sąd. To on gromadzi dowody, docieka prawdy i dba o dobro stron procesu. Inkwizycyjne elementy odnajdujemy w procedurze administracyjnej także karnej, gdzie sąd z urzędu może przeprowadzić dowód.

Zasada jawności

Jest to zasada konstytucyjna. Art. 45 Konstytucji RP stanowi, że sprawy rozpoznawane przed sądami w Polsce są jawne. Takie sformułowanie gwarantuje bezstronność sędziego. Każda ze stron ma dostęp do akt sprawy i może uczestniczyć w rozprawach oraz do otrzymywania odpisów orzeczeń i protokołów. Powoduje to, że są one na bieżąco informowane o postępach w sprawie.

Zasada jawności oznacza również, że na sprawę mają dostęp osoby postronne. Zasadą jest, że każdy może wejść na rozprawę i śledzić jej przebieg. Osoby trzecie nie mają jednak dostępu do akt sprawy, nie mogą występować o protokoły rozpraw.

Nie jest to jednak zasada absolutna. To znaczy istnieją od niej pewne odstępstwa. Wyłączenie jawności w każdej sprawie może nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo, porządek publiczny, ochronę życia prywatnego stron lub ważny interes prywatny. Wyrok w takich sprawach ogłasza się jednak publicznie. Niektóre sprawy z mocy prawa odbywają się przy drzwiach zamkniętych. Jest tak na przykład w sprawach o rozwód czy o unieważnienie małżeństwa.

Zasada ustności

Oznacza ona tyle, że zasadniczym sposobem komunikacji stron z sądem jest droga ustna. Zasadą jest, że wydanie wyroku następuje po rozprawie. Na przewodniczącym spoczywa obowiązek przygotowania i poprowadzenia rozprawy.

Natomiast na rozprawie najpierw powód a następnie pozwany przedstawiają swoje stanowiska. Każda ze stron zobowiązana do złożenia oświadczeń co do twierdzeń strony przeciwnej.

Ważną rolę w procesie odgrywają pisma procesowe. To pismo powoda (pozew) wszczyna postępowanie. Strony przed rozprawą jak i w trakcie procesu mogą składać pisma procesowe, w których prezentują swoje twierdzenia i wnioski. Sąd natomiast wszystkie swoje działania przeprowadza w formie pisemnej.

Zasada koncentracji materiału dowodowego

Koncentracja materiału dowodowego ma przeciwdziałać przewlekłości postępowania. Zgodnie z nią sąd dąży do tego aby rozstrzygnięcie w każdej sprawie zapadło na pierwszej rozprawie. Jest to oczywiście postulat ustawodawcy. W rzeczywistości bowiem bardzo rzadko się zdarza, aby wyrok zapadł już na pierwszej rozprawie. Przewlekłości postępowania mają przeciwdziałać terminy prekluzyjne oraz dyskrecjonalna władza sędziego. Sędzia może dyscyplinować strony. Wzywać strony i świadków na posiedzenia sądowe, nakazać im składanie pism, nakładać koszty za niesumienne i oczywiście niewłaściwe postępowanie. Wszystkie te działania mają przyśpieszyć postępowanie.

Każda z tych zasad ma duże znaczenie dla procedury cywilnej. Dzięki nim możemy lepiej zrozumieć jej istotę.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ulgi i zniżki podatkowe dla emerytów w 2026. Z jakich preferencji można skorzystać?

Przepisy prawa podatkowego są szczególnie skomplikowane i bardzo często się zmieniają, co sprawia, że ciężko za nimi nadążyć. Przewidują one jednak szereg rozmaitych ulg i preferencji dla emerytów. Warto zatem zapoznać się z ich zasadami, pozwalają one bowiem zaoszczędzić nawet kilka tysięcy złotych rocznie. Wyjaśniamy, z jakich ulg mogą skorzystać emeryci i co zmieni się dla nich w 2026 roku?

Stopy procentowe NBP 2025: w październiku obniżka o 0,25 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 7-8 października 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,25 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosić będzie od 9 października 2025 r. 4,50 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP nie była zaskoczeniem dla większości analityków finansowych i ekonomistów, którzy najczęściej oczekiwali właśnie takiej obniżki.

Zdradzeni emeryci? Wstrząsająca petycja żąda zwolnienia z PIT rodziców, którzy wychowali co najmniej dwoje dzieci – padają mocne oskarżenia wobec państwa i polityków

Do Sejmu trafiła petycja BKSP-155-X-651/25, której autorem jest Adam Nycz. Dokument dotyczy zwolnienia przychodów z tytułu otrzymywanych emerytur z ZUS przez rodziców, którzy wychowali co najmniej dwójkę dzieci, z podatku dochodowego od osób fizycznych.

W październiku 2025 r. RPP obniżyła stopy procentowe. O ile i kiedy spadną raty kredytów?

W dniu 8 października 2025 r. Rada Polityki Pieniężnej po raz kolejny obniżyła stopy procentowe. Stopa referencyjna będzie wynosić od jutra (9 października) 4,5%. To oczywiście dobra wiadomość dla osób spłacających lub planujących zaciągnąć kredyt hipoteczny. Z wyliczeń Rankomat.pl wynika, że w przypadku kredytu na kwotę 500 000 zł zaciągniętego na 30 lat rata spadnie o kolejne 83 zł. Łącznie, po czterech tegorocznych obniżkach, zmniejszy się o 458 zł – z 3 651 zł do 3 193 zł. Jeszcze większą obniżkę, bo wynoszącą 838 zł, można uzyskać poprzez refinansowanie kredytu z 2022 r. z oprocentowaniem 9%.

REKLAMA

273,00 złote dodatku do emerytury. Trzeba złożyć dokumenty, wypłata do 15 dnia miesiąca. Tym razem nie wypłaca ZUS

Po złożeniu tego wniosku emeryci mogą dostać co miesiąc dodatkowe świadczenie w wysokości 273 złotych. Trzeba spełnić określone warunki. Pieniędzy nie wypłaca ZUS, a trafiają one na konto do 15 dnia miesiąca.

Wojsko to nie tylko mundur, pieniądze i doświadczenie. Po zwolnieniu ze służby żołnierzom przysługują konkretne uprawnienia

Młodzi ludzie obecnie przychylniej niż przed laty patrzą na służbę wojskową. Do jej podjęcia zachęcają ich kampanie społeczne i warunki finansowe. Jednak jakie są pozostałe konsekwencje służby wojskowej dla późniejszej kariery cywilnej?

500+ dla seniora, wszystko co musisz wiedzieć o nowym świadczeniu. Wnioski można składać już od 3 listopada 2025 r.

Rząd w celu wykluczenia ubóstwa energetycznego wprowadził od 30 września ustawę o bonie ciepłowniczym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia wysokości cen energii elektrycznej. W związku z podwyżkami cen ogrzewania systemowego (nawet o 80-90%), ustawodawca postanowił wesprzeć najuboższe gospodarstwa. Jednocześnie ustawodawca scedował obsługę wniosków dot. bonu ciepłowniczego na gminy.

Pod domem pojawi się nowy (pomarańczowy) worek na odpady. Nie będzie już trzeba odbywać wycieczek do PSZOK-u

Niektóre miasta i gminy w Polsce decydują się na wprowadzenie nowego (pomarańczowego) worka na odpady – aby „ułatwić życie” swoim mieszkańcom (a zwłaszcza seniorom) zwalniając ich z konieczności wizyt w gminnych punktach selektywnego zbierania odpadów (tzw. PSZOK-ach) oraz aby zapobiec powstawaniu „dzikich” wysypisk odpadów na terenie miasta. Jest to rozwiązanie prospołeczne i proekologiczne, z którego mogą brać przykład również inne miasta i gminy w Polsce.

REKLAMA

W 2026 r. trzynasta pensja dla każdego etatowego pracownika na minimalnej płacy – otrzymaj nawet 5.379,20 zł więcej w skali roku

Od września 2025 r. są znane kwoty wynagrodzenia minimalnego miesięcznego oraz minimalnej stawki godzinowej. Jest pewien sposób aby zarabiać więcej będąc nadal tylko na minimalnej płacy – nawet o nieco więcej niż jedną dodatkową minimalną pensję w roku! Można otrzymać dodatkowo nawet 5.379,20 zł.

Kolejne pytanie do TSUE o kredyty z WIBOR-em. Czy polskie prawo wystarczająco chroni kredytobiorców?

Sąd Okręgowy w Krakowie w osobie sędzi Anny Baran postanowił skierować do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), pytanie czy polskie regulacje dotyczące zasad oprocentowania kredytów hipotecznych są zgodne z unijnym prawem chroniącym konsumentów. Analizy pytania prejudycjalnego i jego uzasadnienia, dokonuje radca prawny Paweł Stalski, specjalizujący się w prawie ochronnych konsumentów i w sporach sądowych z bankami.

REKLAMA