Informacje ogólne

Wszystkie sprawy administracyjne powinny być załatwiane w określonych terminach. Terminy te wskazuje albo kodeks postępowania administracyjnego (k.p.a.) albo, w niektórych sprawach, przepisy szczególne.

Wniesienie pozwu i doręczenie odpisu pozwu pozwanemu są bardzo ważnymi momentami dla postępowania. Istotnym jest, by odróżnić oba zdarzenia. Pierwsze z nich polega na złożeniu pozwu w sądzie, a drugie na doręczeniu przez sąd odpisu pozwu pozwanemu.

Grupa dziesięciu poszkodowanych tym samym zdarzeniem może złożyć pozew zbiorowy. Aby sąd zajął się sprawą, dochodzone roszczenie musi być oparte na jednakowej podstawie faktycznej lub prawnej.

Naczelny Sąd Administracyjny rozpatruje odwołania od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych. Kiedy możliwe jest złożenie skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego?

Możliwość skarżenia decyzji jak działań organów administracji do sądów administracyjnych jest stosunkowo młodym rozwiązaniem w polskim systemie prawnym. Kiedy możliwe jest wniesienie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego?

Warto przeczytać uzasadnienie wyroku sądu I instancji, który chcemy zaskarżyć, aby później prawidłowo uzasadnić zarzuty w apelacji. Zarzuty w apelacji mogą dotyczyć zarówno uchybień prawno-materialnych, jak i procesowych.

Każda osoba, która dowiedziała się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub policję. W jaki sposób można zawiadomić te organy o popełnieniu przestępstwa?

Własność gospodarstwa rolnego może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności w drodze umowy bądź orzeczenia sądowego.

Księga wieczysta to dokument, z którego można uzyskać podstawowe informacje na temat danej nieruchomości. Księgę wieczystą prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Księga wieczysta prowadzona jest przez sądy rejonowy właściwy dla lokalizacji nieruchomości. Księgi wieczyste są jawne.

Instytucja referendarza sądowego została wprowadzona do sądów powszechnych na podstawie ustawy z dnia 21.08.1997r o zmianie ustaw - Prawo o ustroju sądów powszechnych, Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz ustawy o prokuraturze. Referendarz sądowy jest zatrudniony do wykonywania określonych w ustawach czynności. W zakresie powierzonych mu czynności referendarz ma kompetencje sądu, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Instytucja interwencji głównej polega na tym, że osoba trzecia, czyli interwenient główny występuje o rzecz lub prawo, o które toczy się już spór pomiędzy innymi osobami. Interwenient może to uczynić aż do zamknięcia rozprawy w pierwszej instancji.

Zasadą postępowania cywilnego jest dwustronność, co skutkuje tym, że w procesie mogą brać udział tylko dwie strony. Ustawodawca nie ograniczył jednak liczby podmiotów mogących brać udział po stronie powodowej lub pozwanej. Dlatego też w procesie możemy mieć do czynienia z instytucją interwencji ubocznej. Polega ona na braniu udziału w toczącym się postępowaniu osoby trzeciej, która przystępuje do jednej lub drugiej strony postępowania.

Sąd wydaje postanowienia, jeżeli Kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje wydania wyroku lub nakazu zapłaty. Postanowienia są wydawane w kwestiach proceduralnych. W postępowaniu nieprocesowym wydaje się również w formie postanowień orzeczenia merytoryczne.

Postępowanie egzekucyjne to czynności stron i organów egzekucyjnych podejmowane w celu przymusowej realizacji świadczenia określonego w tytule egzekucyjnym. Postępowanie egzekucyjne zmierza do zaspokojenia wierzyciela.

Postępowanie zabezpieczające to postępowanie samodzielne, odgrywające znaczną rolę w procesie ochrony praw stron i uczestników postępowania cywilnego. Ma ono jednak charakter tymczasowy, gdyż postanowienia wydawane w jego trakcie normują sytuację prawną jedynie do czasu wydania merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie lub do czasu zmiany okoliczności, na których podstawie zostało wydane postanowienie.

Postępowanie nieprocesowe to tryb postępowania, w którym rozpoznawane i załatwiane są sprawy z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego wymienione bezpośrednio w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego oraz sprawy wskazane w ustawach szczegółowych. W postępowaniu nieprocesowym nie występuje spór o prawo. Stanowi on równorzędny do procesu tryb postępowania rozpoznawczego.

Przesłanki procesowe to okoliczności warunkujące dopuszczalność wszczęcia i toczenia się postępowania oraz rozstrzygnięcia sprawy, co do meritum. Przesłanki dzielimy na dodatnie i ujemne oraz na bezwzględne i względne. Postępowanie może toczyć się jedynie, gdy spełnione są przesłanki dodatnie oraz nie występuje żadna przesłanka ujemna.

Do wydania wyroku lub postanowienia konieczne jest ustalenie przez sąd podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Co do zasady wszelkie twierdzenia sąd musi dokładnie zweryfikować. Pewna grupa faktów może stanowić trzon rozstrzygnięcia, bez ich uprzedniej weryfikacji pod względem prawdziwości.

Sądownictwo polubowne jest alternatywnym sposobem rozstrzygania sporów cywilnych, przez organ niepaństwowy. Sądownictwo polubowne dochodzi do skutku tylko w wypadku zawarcia między stronami umowy, która wyłącza właściwość sądu państwowego.

Naczelne zasady wymiaru sprawiedliwości wynikają przede wszystkim z Konstytucji RP oraz całokształtu systemu prawnego. Wymiar sprawiedliwości określa się jako działalność sądów, polegającą na konkretyzowaniu i realizowaniu norm prawnych w celu ochrony zasad praworządności. Ustalenie zasad na, których opiera się cały system wymiaru sprawiedliwości pozwala na sprawniejsze oraz rzetelniejsze wykonywanie jego funkcji.

Właściwość funkcjonalna zwana również funkcyjną polega na podziale funkcji w zakresie dokonywania poszczególnych czynności procesowych w postępowaniu cywilnym pomiędzy sądami różnych instancji lub też sądami równorzędnymi.

Rozprawa jest centralnym punktem postępowania cywilnego. Na rozprawie po raz pierwszy dochodzi do zetknięcia się sądu ze stronami postępowania oraz stron ze sobą. Najważniejszym momentem rozprawy jest wydanie orzeczenia kończącego sprawę.

Każdy, kto chce wszcząć sprawę cywilną musi liczyć się z kosztami jakie wiążą się z jej tokiem. System kosztów został tak ukształtowany, aby zniechęcić obywateli do prowadzenia fikcyjnych procesów.

Zażalenie jest zwykłym środkiem odwoławczym. Przysługuje stronie, jeżeli jej interesy zostały naruszone. Jego celem jest ochrona praw konkretnej osoby. Zażalenie wstrzymuje uprawomocnienia się orzeczenia oraz powoduje, co do zasady, przeniesienie sprawy do wyższej instancji.

Wszczęcie postępowania cywilnego zmierza do zrealizowania przez konkretną osobę ochrony jej praw. Wszczęcie postępowania powoduje nadanie sprawie biegu, rozpoczyna postępowanie w sprawie.

Uznanie powództwa to jeden ze środków obrony pozwanego, z którego korzysta on w wypadku, gdy nie posiada żadnych zarzutów, które mogłyby mu zapewnić pozytywne rozstrzygnięcie sprawy. Pozwany zgadza się z okolicznościami podnoszonymi przez stronę przeciwną.

Kodeks postępowania cywilnego reguluje w sposób szczegółowy właściwość rzeczową, miejscową oraz funkcjonalną sądu do rozpoznawania i rozstrzygania spraw. W pewnych przypadkach ustawodawca dopuszcza jednak ustanowienie właściwości sądu przez strony w drodze umowy. Właściwość wyznaczona na podstawie ustaleń umownych zwana jest właściwością umowną lub prorogacyjną.

W wypadku, gdy wyrok orzeczony na naszą niekorzyść jest już prawomocny przysługuje nam jeszcze jeden środek odwoławczy, a mianowicie kasacja, czyli tak zwana skarga kasacyjna. Jedyną instancją uprawnioną do rozpatrzenia kasacji od wyroków w sprawach cywilnych jest Sąd Najwyższy.

Prokurator może żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawie, jak również wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu. Przesłanką uczestnictwa prokuratora w postępowaniu jest ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego. W sprawach o ubezwłasnowolnienie udział prokuratora jest obligatoryjny.

Chcąc wszcząć jakikolwiek proces początkowo trzeba upewnić się czy nasza sprawa przynależy do tak zwanej drogi sądowej. Przez pojęcie drogi sądowej należy rozumieć kompetencje sądów powszechnych i Sądu Najwyższego do rozpoznawania spraw cywilnych. Przesłankę dopuszczalności drogi sądowej w sprawach cywilnych formułuje przepis artykułu drugiego Kodeksu postępowania cywilnego.

Powództwo stanowi żądanie, które zawiera oświadczenie wiedzy i woli osoby, która je składa. Ze względu na żądanie zawarte w powództwie procedura cywilna wyróżnia trzy rodzaje powództw.

Dowód z zeznań świadków jest środkiem dowodowym najczęściej wykorzystywanym w postępowaniu cywilnym. Dowód ten polega na złożeniu zeznań przez osobę fizyczną wezwaną w tym celu przed sąd, w postaci oświadczeń wiedzy, w zakresie znanych jej faktów, istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Kodeks postępowania cywilnego wymienia dowód z dokumentu jako jeden ze środków dowodowych. Jest on jednym z najczęściej spotykanych dowodów w tym postępowaniu. Dokumenty odgrywają w postępowaniu cywilnym bardzo ważną rolę jako środek dowodowy, gdyż ustawodawca wyposażył ten sposób udowadniania faktów w liczne domniemania.

Właściwość delegacyjna wynika z przydzielenia danej sprawy sądowi przez sąd wyższej instancji. Ma ona miejsce zarówno ze względów konieczności, jak i ze względu celowości.

Zachowanie szczegółowych przepisów postępowania dowodowego nie jest konieczne, jeśli ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu. Z przepisu zatem wprost wynika, że uprawdopodobnienie jest czymś innym niż udowodnienie.

Odzyskiwanie należności od nierzetelnych kontrahentów jest z reguły związane z wysokimi kosztami i długim trwaniem postępowania sądowego. Sposobem na zmniejszenie kosztów i skrócenie procedury jest przygotowanie dokumentów umożliwiających uzyskanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.

Od pierwszego lipca 2009 r. przestały obowiązywać paragrafy 3 i 4 art. 1302 Kodeksu postępowania cywilnego. Uchylenie wspomnianych przepisów miało zmniejszyć formalizm wnoszenia pism procesowych w postępowaniu cywilnym, w tym apelacji. Wydaje się jednak, że skutek wprowadzonych zmian w procedurze cywilnej może być odwrotny od zamierzonego.

W polskim prawie zasadą jest że sprawy cywilne w pierwszej instancji rozpatruje sąd rejonowy. Oczywiście kodeks postępowania cywilnego zna szereg odstępstw od tej reguły. Są jednak sytuacje w których sąd rejonowy może przekazać sprawę okręgowemu a my, jako strona nie mamy na to wpływu.

Wniesienie pozwu do sadu wiąże się co do zasady z koniecznością zapłaty pewnej sumy pieniędzy. Kwota ta, przez ustawę określana jako opłata od pozwu, może mieć charakter stały lub proporcjonalny. Wszystko zależy od rodzaju powództwa. Informację o wysokości opłaty odnajdziemy w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

W niektórych sytuacjach względy ekonomiki procesowej przemawiają za dopuszczalnością kumulacji kilku roszczeń w jednym pozwie. Zatem, w jednym pozwie możemy zgłosić kilka samodzielnych roszczeń skierowanych przeciwko temu samemu pozwanemu.

Pracownik jest uprzywilejowany nie tylko w prawie pracy ale również w procedurze cywilnej. W sprawach pracowniczych może on liczyć na wiele udogodnień w sądzie.

W określonych przez kodeks wypadkach sąd może wydać wyrok zaoczny. Czym wyrok zaoczny różni się od zwykłego wyroku i jakie uprawnienia daje powodowi.

Generalna zasada procesu cywilnego stanowi, iż sąd w każdym stanie postępowania powinien dążyć do ugodowego załatwienia sprawy. Zasada ta wiąże się z przekonaniem, iż ugodowe załatwienie sporu jest najlepsza formą załatwienia sprawy.

Kodeks postępowania cywilnego przewiduje szereg przesłanek na podstawie, którym może (bądź musi) nastąpić zawieszenie postępowania. Zawieszenie ze swej istoty ma charakter przejściowy to znaczy wcześniej czy później postępowanie zawieszone musi zostać podjęte. Warto wiedzieć kiedy to nastąpi.

Generalna zasada postępowania cywilnego stanowi, iż postępowanie kończy się wraz z wydaniem przez sąd ostatecznego orzeczenia rozstrzygającego sprawę, co do istoty tj. wyroku w procesie i postanowienia rozstrzygającego sprawę co do istoty w postępowaniu nieprocesowym. Jednak w czasie trwania postępowania mogą wystąpić okoliczności, które spowodują, iż wydanie orzeczenia rozstrzygającego sprawę, co do istoty jest niemożliwie lub stało się nieaktualne.

W toku sprawy sądowej może okazać się, że pozwany uregulował swój dług. W takiej sytuacji powód powinien (chociaż nie musi) cofnąć powództwo. Powództwo można cofnąć również gdy strony zawarły ugodę pozasądową.

Strony w postępowaniu cywilnym muszą dokonywać czynności w terminach określonych przez sąd lub kodeks postępowania cywilnego. W niektórych jednak wypadkach można wnioskować o przywrócenie uchybionego terminu.

Aby występować w procesie cywilnym należy mieć zdolność sądową. Natomiast żeby móc podejmować czynności procesowe konieczna jest zdolność procesowa. Niniejszy artykuł pokrótce wyjaśni co oznaczają obydwa pojęcia.

Postępowanie w sprawach cywilnych często ulega zawieszeniu. Zawieszenie zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego może następować z urzędu lub na wniosek, może być obligatoryjne lub fakultatywne.

W postępowaniu cywilnym obok stron, interwenientów i prokuratora w postępowaniu cywilnym może brać udział organizacja społeczna. Zasady jej udziału reguluje kodeks postępowania cywilnego w art. 61-63.

Bezczynność organu administracji

Skutki wniesienia i doręczenia pozwu

Pozew zbiorowy

Skarga do NSA

Skarga do WSA

Naruszenie prawa procesowego i prawa materialnego jako zarzuty w apelacji

Jak zawiadomić o popełnieniu przestępstwa?

Zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego

Księga wieczysta

Kim jest referendarz sądowy

Interwencja główna

Na czym polega interwencja uboczna

Kiedy sąd wydaje postanowienia

Postępowanie egzekucyjne

Postępowanie zabezpieczające

Postępowanie nieprocesowe

Przesłanki procesowe w postępowaniu cywilnym

Pozadowodowe sposoby dokonywania ustaleń faktycznych

Czym charakteryzuje się sądownictwo polubowne

Naczelne zasady wymiaru sprawiedliwości

Właściwość funkcjonalna sądu

Czym charakteryzuje się rozprawa

Koszty w sprawach cywilnych

Czym charakteryzuje się zażalenie

Wszczęcie postępowania cywilnego

Uznanie powództwa w postępowaniu cywilnym

Właściwość umowna sądu w postępowaniu cywilnym

Kasacja w postępowaniu cywilnym

Udział prokuratora w postępowaniu cywilnym

Czy wiesz co to jest droga sądowa

Jakie rodzaje powództw występują w postępowaniu cywilnym

Dowód z zeznań świadków w postępowaniu cywilnym

Dowód z dokumentu w postępowaniu cywilnym

Właściwość delegacyjna sądu w postępowaniu cywilnym

Jaka jest różnica pomiedzy uprawdopodobnieniem a udowodnieniem

Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym – sposób na szybszą windykację

Sąd odrzuci każdą nieopłaconą apelację

Kiedy można przekazać sprawę do sądu wyższej instancji

Jakie opłaty ponosi się w postępowaniu uproszczonym

Kilka roszczeń - jeden proces

Co warto wiedzieć o sprawach z zakresu prawa pracy

Wyrok zaoczny

Ugoda sądowa zawarta w postępowaniu pojednawczym

Kiedy sąd podejmie zawieszone postępowanie

Umorzenie postępowania

Cofnięcie pozwu

Przywrócenie terminu

Zdolność sądowa a zdolność procesowa

Jakie są przesłanki zawieszenia postępowania

Organizacja społeczna w postępowaniu cywilnym