Okresy odpoczynku od pracy

Ile możemy odpoczywać na dobę

Kodeks pracy przewiduje, iż ogółowi pracowników przysługuje tzw. dobowa norma odpoczynku. Ma ona charakter minimalny, a więc pracodawca nie może nam przyznać mniej takiego czasu niż to jest przewidziane w przepisach. Odpoczynek należy rozumieć jako czas, którym całkowicie dysponuje pracownik. Kodeks pracy w art. 132 stanowi, iż w każdej dobie ( nie kalendarzowej, a pracowniczej, a zatem jeśli zaczynamy pracę o 8 rano to doba trwa kolejne 24 godziny, poczynając od godziny rozpoczęcia pracy) przysługuje pracownikowi prawo do 11 godzinnieprzerwanego odpoczynku. W praktyce oznacza to, że pracownik nie może pracować wraz z godzinami nadliczbowymi dłużej niż 13 godzin na dobę

Od tej reguły przewidziane są dwa wyjątki. Dotyczą one:

• pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,
• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony zdrowia lub życia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Nie oznacza to, że te osoby tracą odpoczynek. Pracodawca jest zobowiązany w danym okresie rozliczeniowym taki odpoczynek pracownikowi oddać.

W przypadku niektórych zawodów okres odpoczynku wynosi co najmniej tyle godzin, ile godzin pracownik danej doby przepracował. Dotyczy to pracowników zatrudnionych :

• w systemie równoważnego czasu pracy przy dozorze urządzeń oraz związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy,
• w systemie przedłużonego czasu pracy
• przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, zakładowych straży pożarnych oraz zakładowych służb pożarniczych

Odpoczynek tygodniowy

Poza dobową normą odpoczynku Kodeks Pracy w art. 133 przewiduje także normę tygodniową. W każdym tygodniu czyli w każdych 7 kolejnych dniach, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego (czyli nie zawsze od poniedziałku) przysługuje nam co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Czas ten związany jest z odpoczynkiem dobowym, bo obejmuje co najmniej 11 godzin odpoczynku dobowego.

Co do zasady, tygodniowy odpoczynek powinien przypadać w niedzielę. Z tym, że niedziela według kodeksu pracy definiowana jest jako kolejne 24 godziny poczynając od godz. 6.00 tego dnia( chyba, że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina rozpoczęcia).

Odpoczynek tygodniowy przysługuje w każdym tygodniu, a więc jeśli z jakiś powodów pracownik go nie wykorzystał to pracodawca musi ten odpoczynek w najbliższej dobie pracowniczej zrekompensować.

Jeśli pracownik w danym tygodniu zamiast 35 godzin wykorzystał 28 godzin i jeśli zgodnie z rozkładem miał rozpocząć pracę w poniedziałek o godz. 6 rano, to powinien ją rozpocząć o godz. 13.

Przewidziane są także wyjątki od tej reguły, które dotyczą:

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

• pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,
• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony zdrowia lub życia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
• w przypadku pracy zmianowej, gdy dochodzi do przejścia na inna zmianę.

W tych przypadkach odpoczynek może być skrócony do 24 godzin i pracodawca nie musi udzielić pracownikowi wolnego w zamian za skrócenie wypoczynku.

Podstawa prawna: Art 129- 134 Kodeks pracy