Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy

Kodeks pracy wyróżnia dwa rodzaje umów o zakazie konkurencji:

1. umowy zawarte na czas trwania stosunku pracy;
2. umowy zawarte na okres po ustaniu stosunku pracy

Przez zawarcie umowy o zakazie konkurencji pracownik zobowiązuje się, że nie będzie prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy.

Działalnością konkurencyjną wobec pracodawcy są czynności podejmowane przez pracownika, jeżeli te czynności pokrywają się, przynajmniej częściowo, z zakresem działalności pracodawcy. Pracownik może wykonywać czynności konkurencyjne zarówno na własny rachunek (jako przedsiębiorca) jak i na rachunek osoby trzeciej (jako pracownik, zleceniobiorca i tym podobne).

Najistotniejsze jest to, że pracownik może swoim działaniem szkodzić interesom pracodawcy wchodząc w przedmiot jego dzielności. Dotyczy to zarówno produkcji towarów lub świadczenia usług tego samego rodzaju, jak i towarów i usług zbliżonych do działalności pracodawcy, które mogą je zastąpić.

Zobacz: Praca świadczona na podstawie umowy o pracę

Projektant zatrudniony w Pracowni Architektonicznej podejmuje działalność w zakresie projektowania na podstawie umowy zlecenia w innej Pracowni Architektonicznej działającej w tej samej miejscowości.

Jeżeli pracownik zawarł umowę o zakazie konkurencji nie ma znaczenia, czy podjęte przez niego czynności w zakresie konkurencyjnym do działalności pracodawcy są odpłatne czy nieodpłatne.

Umowa o zakazie konkurencji musi być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Może to być część umowy o pracę albo odrębna umowa.

Umowa o zakazie konkurencji może być zawarta jednocześnie z umową o pracę albo w okresie późniejszym.

Pracodawca może uzależnić zawarcie umowy o pracę od podpisania przez pracownika umowy o zakazie konkurencji

Jeżeli pracodawca proponuje pracownikowi zawarcie umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy, to odmowa zawarcia takiej umowy może stanowić przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę. Wyjątek będzie dotyczył sytuacji, gdy proponowane przez pracodawcę warunki zakazu konkurencji są niezgodne z przepisami Kodeksu pracy.

Pracodawca proponuje pracownikowi zawarcie umowy o zakazie konkurencji. Z treści tej umowy wynika, że jeżeli pracownik naruszy zakaz to będzie musiał zapłacić pracodawcy karę umowną w wysokości 100 tys. zł. Pracownik odmawia podpisania umowy o zakazie konkurencji, ponieważ uważa że ewentualna kara umowną jaką musiałby zapłacić pracodawcy jest bardzo wysoka. Pracodawca nie ma podstaw by wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę z tego powodu, że nie podpisał umowy o zakazie konkurencji. Proponowany przez pracodawcę zapis o karze umownej jest niezgody z art. 101¹ § 2 k.p., który przewiduje że pracownik ponosi odpowiedzialność za naruszenie zakazu konkurencji wyłącznie na podstawie przepisów Kodeksu pracy o odpowiedzialności materialnej pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy. Zastrzeżenie kary umownej jest zatem niedopuszczalne, a pracownik słusznie nie wyraził zgody na zawarcie umowy o zakazie konkurencji.