Jakie zmiany w Kodeksie karnym 2022 - nowelizacja z podpisem Prezydenta

• Jakie zmiany w Kodeksie karnym 2022?
• Zakaz możliwości ubiegania się o warunkowe zwolnienie dla osób z dożywociem
• Likwidacja kary 25 lat pozbawienia wolności
• Wyższe kary dla pedofilii
• Zwiększenie kary za gwałt
• Nakaz opuszczenia lokalu
• Karanie nieletnich
• Zwiększenie wysokości grzywien
• Konfiskata samochodu za prowadzenie pod wpływem alkoholu
• Zmiana Kodeksu Karnego 2022 – kiedy wejdzie w życie?

Jakie zmiany w Kodeksie karnym 2022?

Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw została podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę w dniu 2 grudnia 2022.

1. Zakaz możliwości ubiegania się o warunkowe zwolnienie dla osób z dożywociem

Nowelizacja Kk umożliwia sądom orzeczenie zakazu warunkowego zwolnienia wobec osoby skazanej na karę dożywotniego pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione przeciwko życiu, zdrowiu, wolności, wolności seksualnej, bezpieczeństwu powszechnemu lub o charakterze terrorystycznym.

2. Likwidacja kary 25 lat pozbawienia wolności

Po zmianie prawa nie będzie już możliwe wydanie kary 25 lat pozbawienia wolności. Była ona obecnie możliwa np. jako jedna z kar za zabicie człowieka.

Podwyższono również górną granicę karty z 15 do 30 lat pozbawienia wolności.

3. Wyższe kary dla pedofilii

Zaostrzono sankcje za pedofilię i inne poważne przestępstwa na tle seksualnym. Sprawca zgwałcenia dziecka będzie teraz podlegać karze od 5 do 30 lat więzienia albo dożywotniemu pozbawieniu wolności. Dotąd kara ta wynosiła od 3 do 15 lat więzienia.

4. Zwiększenie kary za gwałt

Kara od 5 do 30 lat więzienia albo dożywocie będzie też grozić za zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem. Obecna maksymalna kara to 15 lat pozbawienia wolności.

Za gwałt z następstwem w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu będzie teraz grozić od 5 do 30 lat więzienia albo dożywocie - dotąd – od 2 do 12 lat.

Natomiast za zgwałcenie z następstwem w postaci śmierci ofiary grozić będzie od 8 do 30 lat więzienia lub dożywocie, dotychczas kara wynosiła od 2 do 12 lat więzienia.

5. Zakaz kontaktowania się z ofiarą gwałtu

Kolejna zmiana dotyczy obowiązkowego wydania przez sąd na wniosek pokrzywdzonego zakazu kontaktowania się, zbliżania się, czy też przebywania w określonych miejscach w przypadku wyroku za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej, czy obyczajności. Przy czym zakazem kontaktowania się została objęta również sieć teleinformatyczna, np. telefon komórkowy, w tym sms-y, jak również pośrednictwo osoby trzeciej.

6. Nakaz opuszczenia lokalu

W przypadku skazania za przestępstwo na tle seksualnym, bądź obyczajności, poszkodowany będzie mógł również złożyć wniosek o nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym. Sąd został zobowiązany do wydania takiego orzeczenia.  

7. Karanie nieletnich

Modyfikacja objęła również osoby nieletnie.

1. Osoby, które ukończyły 15 lat będą mogły być karane jak osoby dorosłe, jeśli dopuszczą się zabójstwa oraz gwałtu w trybie podstawowym i za zgwałcenie przez następstwo w postaci śmierci pokrzywdzonego.
2. Małoletni w wieku pomiędzy 14 a 15 rokiem życia również będzie mógł być sądzony jako osoba dorosła, za dokonanie zabójstwa:
   1. ze szczególnym okrucieństwem,
   2. w związku z gwałtem, wzięciem zakładnika, czy rozbojem,
   3. w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie,
   4. więcej niż jednej osoby
   5. funkcjonariusza publicznego w trakcie pełnienia służby
   6. kolejnego – jeśli za poprzednie został skazany prawomocnym wyrokiem.

1. Zwiększenie wysokości grzywien

Zgodnie z jeszcze obowiązującymi przepisami prawa grzywnę wymierza się w stawkach dziennych, określając zarówno ich liczbę jak i wysokość. Najniższa ich liczba wynosi obecnie 10 stawek, zaś najwyższa 540.

Po nowelizacji najniższe stawki zostaną znacznie zwiększone. Wyniosą:

1) 50 stawek – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności

nieprzekraczającą roku;

 2) 100 stawek – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 2 lat; 3) 150 stawek – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności przekraczającą 2 lata

9. Konfiskata samochodu za prowadzenie pod wpływem alkoholu

Nowe przepisy Kodeksu karnego zaostrzają kary dla sprawców wypadków pod wpływem alkoholu lub środków odurzających.

Nietrzeźwy kierowca, który będzie miał nie mniej niż 1,5 promila alkoholu we krwi, teraz straci samochód – niezależnie od tego, czy spowodował wypadek drogowy. Policja tymczasowo zajmie jego auto na okres do siedmiu dni, następnie prokurator orzeknie zabezpieczenie tego mienia, a sąd obligatoryjnie orzeknie przepadek pojazdu.

Jeżeli nie będzie wypadku, lecz prowadzenie w stanie nietrzeźwości – sąd będzie mógł odstąpić od orzeczenia przepadku w szczególnych okolicznościach. Recydywiście przepadek będzie orzekany już od powyżej 0,5 promila alkoholu.

Zmiana Kodeksu Karnego 2022 – kiedy wejdzie w życie?

Ustawa przewiduje trzymiesięczny okres vacatio legis.

Termin ten nie dotyczy obligatoryjnego przepadku pojazdu mechanicznego albo jego równowartości, które wejdą w życie po upływie roku od dnia ogłoszenia ustawy.

Zmiany Kodeksu karnego wykonawczego dotyczące elektronicznej kontroli miejsca pobytu w związku z udzieloną przerwą w wykonaniu kary pozbawienia wolności, wejdą natomiast w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.