Przeszukanie w procesie karnym

Zasady przeszukania

Zgodnie z Kodeksem postępowania karnego przeszukanie stosuje się w celu wykrycia lub zatrzymania albo przymusowego doprowadzenia osoby podejrzanej. Przeszukanie można przeprowadzić również dla znalezienia rzeczy, mogących stanowić dowód w sprawie lub podlegających zajęciu. W wyjątkowych sytuacjach dla znalezienia tych rzeczy można również dokonać przeszukania samych osób, ich odzieży i przedmiotów podręcznych. Przeszukanie powinno być przeprowadzone zgodnie z jego celem, a także z zachowaniem umiaru. Podstawową zasadą, wynikającą już z Konstytucji, jest poszanowanie godności. Również czynności przeszukania powinny być przeprowadzone w sposób nienaruszający godności osób których dotyczą, a także bez wyrządzania niepotrzebnych szkód i dolegliwości.

Zobacz także: Jak powinno przebiegać przeszukanie?

Zarządzenie przeszukania

Postanowienie o przeprowadzeniu przeszukania podejmuje na etapie postępowania przygotowawczego prokurator, natomiast w postępowaniu sądowym sąd. Na ich polecenie przeszukania może dokonać Policja lub inny organ wskazany w ustawie. Funkcjonariusze lub prokuratorzy przeprowadzający czynności są zobowiązani do okazania osobie, u której przeszukanie ma być przeprowadzone stosownego postanowienie w tej sprawie. W wyjątkowych sytuacjach niecierpiących zwłoki przeszukanie może zostać przeprowadzone bez okazania postanowienia w jego przedmiocie. Wówczas osoba przeprowadzająca czynności musi okazać upoważnienie kierownika swojej jednostki organizacyjnej (np. komendanta komisariatu) lub swoją legitymację służbową, a także bezzwłocznie wystąpić do prokuratora lub sądu o zatwierdzenie przeszukania. Osoba u której przeprowadzono przeszukanie może zażądać, aby w terminie 7 dni dostarczono również jej sądowe zatwierdzenie przeszukania.

W porze dziennej

Co do zasady przeszukanie powinno być przeprowadzone w porze dziennej (tzn. od 6 rano do 22), ale gdy zostanie rozpoczęte, to może być kontynuowane także mimo nastania pory nocnej. W sytuacjach niecierpiących zwłoki można jednak dokonać przeszukania nocą. Przy przeszukaniu osoby lub odzieży należy w miarę możliwości wyznaczyć do tej czynności osoby o tej samej płci co osoba podlegająca przeszukaniu.

Zobacz także: Czy można przeprowadzić przeszukanie w nocy?

Osoby uczestniczące

Przed rozpoczęciem czynności osoba, u której będzie przeprowadzone przeszukanie powinna zostać poinformowana o jego celu, a także wezwana do wydania poszukiwanych rzeczy. Osoba ta ma prawo być obecną przy wszystkich podejmowanych czynnościach przeszukania, a także, jeśli nie utrudnia to procedury, może wskazać jedną dodatkową osobę, która może jej towarzyszyć.