Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Środki przymusu bezpośredniego stosowane przez Policję

Robert Ostrowski
Kajdanki lub prowadnice można stosować wobec osób skazanych, tymczasowo aresztowanych lub zatrzymanych.
Kajdanki lub prowadnice można stosować wobec osób skazanych, tymczasowo aresztowanych lub zatrzymanych.
W jakich przypadkach oraz w jakim zakresie policjanci wykonując swoje ustawowe uprawnienia mogą używać wobec osoby środków przymusu bezpośredniego, jakie to mogą być środki przymusu i czy mogą być używane wobec każdej osoby? Na takie pytania odpowiedzi poszukiwać można w obowiązujących przepisach.

Podstawowym przepisem normującym kwestie użycia przez policję środków przymusu bezpośredniego jest Ustawa o Policji (art. 16 ust. 1). Na podstawie art. 16 ust 4 cytowanej ustawy, Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie określenia przypadków oraz warunków i sposobów użycia przez policjantów środków przymusu bezpośredniego.

Polecamy: e-wydanie Dziennika Gazety Prawnej 

Policjanci wykonujący zadania służbowe mogą stosować następujące środki przymusu bezpośredniego:

  1. Fizyczne, techniczne i chemiczne środki służące do obezwładniania bądź konwojowania osób oraz do zatrzymywania pojazdów,
  2. Pałki służbowe,
  3. Wodne środki obezwładniające,
  4. Psy i konie służbowe,
  5. Pociski niepenetracyjne miotane z broni palnej.

Policjanci mogą stosować wymienione środki przymusu bezpośredniego jedynie w takim zakresie, aby osiągnąć efekt w postaci podporządkowania się wydanym poleceniom. Przy użyciu środków przymusu bezpośredniego funkcjonariusz powinien się kierować zasadą minimalizacji skutków oraz dostosowywać odpowiedni środek przymusu do zaistniałej sytuacji. Zasada minimalizacji skutków polega na tym, że policjant powinien stosować środki w taki sposób, aby osiągnięcie celu w postaci podporządkowania się wydanym poleceniem spowodowało możliwie jak najmniejszą dolegliwość osobie wobec której danego środka użyto.

Zobacz: Odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu dla policjanta

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ogólne zasady użycia środków przymusu bezpośredniego

Warunkiem użycia środka przymusu bezpośredniego wobec określonej osoby jest uprzednie wezwanie jej do zachowania zgodnego z prawem oraz uprzedzenie o możliwości użycia odpowiedniego do rodzaju zagrożenia środka przymusu bezpośredniego. W przypadku stosowania pocisków niepenetracyjnych dodatkowo wymagane jest oddanie strzału ostrzegawczego.

Policjant może odstąpić od tych procedur jedynie w przypadku, gdy wszelka zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzkiego a także mienia.

Policjant może stosować łącznie różne środki przymusu bezpośredniego, jeżeli jest to konieczne ze względu na zaistniałą sytuację (np. wobec niebezpiecznych przestępców można zastosować kajdanki i siłę fizyczną w postaci chwytów transportowych). W przypadku podporządkowania się osoby do wydawanych poleceń policjant powinien odstąpić od stosowania środków.

Zobacz serwis: Sprawy karne

Ograniczenie stosowania środków przymusu bezpośredniego

Możliwość użycia środków przymusu bezpośredniego jest ograniczona. Wobec kobiet o widocznej ciąży, starców, osób o widocznym kalectwie i osób, których wygląd wskazuje na wiek poniżej 13 lat można stosować wyłącznie chwyty obezwładniające. Jeżeli zastosowanie chwytów obezwładniających okazało się nieskuteczne, a jednocześnie zaistniała sytuacja stwarzająca zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego lub mienia wyjątkowo wobec tych osób można zastosować inne prawnie przewidziane środki przymusu bezpośredniego.

Charakterystyka wybranych środków przymusu bezpośredniego

Rozporządzenie Rady Ministrów regulujące warunki, sposoby i przypadki użycia przez policjantów środków przymusu bezpośredniego definiuje środki przymusu określone w Ustawie o Policji. Do środków o których mowa zalicza się: chwyty obezwładniające oraz podobne techniki obrony lub ataku siła fizyczna), kajdanki, prowadnice, kaftany bezpieczeństwa, pasy, siatki obezwładniające, paralizatory elektryczne (urządzenia techniczne służące do obezwładniania bądź konwojowania osób), kolczatki drogowe i inne przeszkody umożliwiające zatrzymanie pojazdów (techniczne środki do zatrzymywania pojazdów), chemiczne środki obezwładniające, pałki służbowe (zwykłe, szturmowe, wielofunkcyjne – tonfa, teleskopowe, armatki wodne (wodne środki obezwładniające), psy i konie służbowe, pociski niepenetracyjne miotane z broni palnej (tzw „gumowe kule”).

Stosowanie siły fizycznej

Siłę fizyczną stosuje się w celu obezwładnienia osoby, odparcia czynnej napaści albo zmuszenia do wykonania polecenia. Używając siły fizycznej policjant nie może zadawać uderzeń, chyba że działa w obronie koniecznej albo w celu odparcia zamachu na zdrowie i życie człowieka lub na mienie. Zamach na mienie w tym kontekście rozumiany jest jako zdarzenie nagłe, bezprawne i ukierunkowane na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Zamach ten może być wywołany jedynie przez człowieka i tylko wobec niego można ukierunkować działanie. Zamach może polegać na działaniu lub zaniechaniu. Obrona konieczna z kolei jest okolicznością wyłączającą bezprawność czynu. W przypadku obrony koniecznej nie ma znaczenia proporcja między dobrem poświęconym a ratowanym.

Stosowanie kajdanek

Kajdanki lub prowadnice można stosować wobec osób skazanych, tymczasowo aresztowanych lub zatrzymanych. Kajdanki stosuje się w celu udaremnienia ucieczki albo zapobieżenia czynnej napaści lub czynnemu oporowi. Kajdanki zakłada się na ręce trzymane z przodu, chyba że osoba wobec której ich użyto jest agresywna lub niebezpieczna. W takich przypadkach dopuszczalne jest ich założenie na ręce trzymane z tyłu.

Zobacz: Spadek jakości przeprowadzanych szkoleń w Policji

Nie stosuje się kajdanek wobec osób, które nie ukończyły 17 lat. Wyjątkiem jest założenie kajdanek nieletniemu powyżej 15 roku życia, który jest podejrzany o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu.


Stosowanie kolczatki lub innych przeszkód

Kolczatkę drogową bądź inną przeszkodę służącą do zatrzymania pojazdu (może to być na przykład oznakowany radiowóz ustawiony w poprzek jezdni) może być zastosowana jedynie przez umundurowanego policjanta. Warunkiem poprzedzającym zastosowanie tego środka jest wezwanie umundurowanego policjanta do zatrzymania pojazdu. Takim wezwaniem może być sygnał świetlny bądź dźwiękowy nadany w sposób widoczny, zrozumiały i nie budzący wątpliwości u kierowcy. Ponadto w miejscu stosowania kolczatki należy wstrzymać ruch w odległości nie mniejszej niż 100 metrów w obie strony od miejsca jej ustawienia. Można odstąpić od wstrzymania ruchu, jeżeli droga została zablokowana przez oznakowany radiowóz. Sam fakt nie zastosowania się do określonych sygnałów świetlnych i podjęcie próby ucieczki powinien wzbudzić u policjanta uzasadnione przypuszczenie zaistnienia zachowania niezgodnego z prawem.

Kolczatki drogowej nie stosuje się ze względów bezpieczeństwa w stosunku do jednośladów.

Zastosowanie pałki służbowej

Pałka służbowa może być wykorzystana w celu odpierania czynnej napaści, pokonywania czynnego oporu oraz przeciwdziałaniu niszczenia mienia. W przypadku osób stawiających bierny opór można użyć pałki służbowej jedynie w przypadku, gdy uprzednio stosowane środki w postaci siły fizycznej okazały się nieskuteczne. Czynna napaść to zachowanie nacechowane agresją i zmierzające do wyrządzenia krzywdy. Jest to pojęcie szersze niż naruszenie nietykalności cielesnej. Z kolei czynny opór to zachowanie zmierzające do utrudnienia bądź uniemożliwienia wykonania prawnej czynności. Bierny opór to zachowanie nie posiadające cech agresji, jednak ukierunkowane na utrudnienie przeprowadzenia czynności. Zabronione jest zadawanie uderzeń i pchnięć pałką służbową w głowę, szyję, brzuch, nieumięśnione oraz szczególnie wrażliwe części ciała (za wyjątkiem odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie własne lub innej osoby) oraz zadawanie uderzeń rękojeścią pałki służbowej. Na wymienione części ciała nie można również stosować blokad i dźwigni. Nie wolno używać pałki służbowej wobec osób, którym założono kajdanki, użyto prowadnicy, kaftana bezpieczeństwa lub innych środków do obezwładniania i konwojowania osób.

Postępowanie po użyciu środków przymusu bezpośredniego

Po osiągnięciu celu dla którego zastosowano środki przymusu bezpośredniego, jak wyżej wspomniałem, policjant odstępuje od ich stosowania. Jeżeli na skutek zastosowania środka przymusu nastąpiło zranienie osoby policjant powinien takiej osobie natychmiast udzielić pierwszej pomocy medycznej. Zawsze udzielana jest pomoc lekarska kobiecie ciężarnej wobec której użyto środków przymusu. W przypadku wystąpienia szkody na skutek użycia środka przymusu bezpośredniego lub śmierci człowieka, policjant po udzieleniu pierwszej pomocy lub podjęciu działań medycznych jest zobowiązany do zabezpieczenia miejsca zdarzenia, niedopuszczenia w to miejsce osób postronnych i powiadomienia o fakcie dyżurnego miejscowej komendy oraz swojego przełożonego. Policjant w takim przypadku powinien też, w miarę możliwości, ustalić dane świadków zdarzenia.

Zobacz również serwis: Sprawy karne

Zestaw arkuszy egzaminacyjnych z odpowiedziami i punktacją do zadań
Zestaw arkuszy egzaminacyjnych z odpowiedziami i punktacją do zadań.

Język polski, Matematyka, Język angielski.


Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/15
    Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
    od 1 stycznia i od 1 lipca
    od 1 stycznia i od 1 czerwca
    od 1 lutego i od 1 lipca
    Następne
    Prawo
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Wniosek o paszport dla dziecka online. Jak złożyć?

    Wniosek o paszport dla dziecka składany online to spore ułatwienie dla rodziców. Podpowiadamy kto może skorzystać z takiego rozwiązania i w jaki sposób.

    Sprawa karna w Niemczech. Co trzeba wiedzieć? Jak się zachować?

    W zależności od powagi zarzutów i stopnia zaawansowania sprawy kontakt z niemieckim wymiarem sprawiedliwości następuje poprzez:
    1) przesłanie formularza z pytaniami przez policję,
    2) przesłanie nam nakazu karnego (Strafbefehl) / aktu oskarżenia,
    3) wezwanie na przesłuchanie bądź zatrzymanie przez policję.

    Premier o polityce senioralnej: To fundament

    Wypełniamy nasze obietnice wyborcze. Dla nas polityka senioralna jest fundamentem całej filozofii państwa – powiedział w piątek premier Mateusz Morawiecki podczas konferencji "Rząd blisko seniorów". Szefowa MRiPS Marlena Maląg zapewniła, że wsparcie na rzecz osób starszych będzie kontynuowane.

    Prezes UODO: NSA kwestionuje niezależność organu

    „Prezes UODO w piśmie skierowanym do Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego wyraża głębokie zaniepokojenie niebezpiecznym kierunkiem, w jakim zmierza dokonana przez NSA interpretacja kompetencji i pozycji ustrojowej organu nadzorczego w świetle praw osób, których dane osobowe dotyczą” – poinformował urząd.

    Bon turystyczny - ostatni dzień na pobranie. Do kiedy można go wykorzystać po pobraniu?

    Koniec terminu pobrania bonu turystycznego nie jest jednoznaczny z końcem terminu możliwości zapłacenia nim. 
    Do kiedy i gdzie można go wykorzystać po pobraniu?

    Czy będzie waloryzacja 500 plus? Co planuje rząd?

    W tej chwili nie pracujemy nad waloryzacją 500 plus. Wprowadziliśmy szereg rozwiązań, które wspierają rodziny. To w praktyce oznacza, że w 2023 r. środki skierowane do rodzin to blisko 87 mld zł - powiedział wiceminister finansów Artur Soboń.

    Sądy pokoju. Rzecznik rządu nie wie, czy ustawa będzie w tej kadencji

    Nie wiem, czy projekt ustawy dotyczący sądów pokoju zostanie finalnie przyjęty w tej kadencji Sejmu. Będziemy to rozpatrywać, ale na razie nie ma opinii rządu do tego projektu – powiedział rzecznik rządu Piotr Müller. Ocenił, że projekt jest skomplikowany.

    Pierwsi emeryci już dostali trzynastkę

    Milion emerytów i rencistów otrzymało już pierwsze trzynaste emerytury. Wysokości świadczenia wynosi 1588,44 zł brutto. Aby je otrzymać, nie trzeba składać żadnego wniosku. ZUS zrobi to automatycznie.

    PPK. Zrezygnować można jeszcze dzisiaj

    Ostatnim dniem składania deklaracji o rezygnacji z wnoszenia opłat do Pracowniczych Planów Kapitałowych jest 31 marca. Tym, którzy tego nie zrobią, pracodawcy pobiorą wpłatę do PPK z wynagrodzenia za marzec. 

    300 zł dla sołtysów. Senatorowie dają więcej

    Sołtysi mieliby otrzymywać świadczenie w wysokości 10 proc. minimalnego wynagrodzenia – zakłada projekt ustawy przyjęty przez Senat. To obecnie o 49 zł więcej niż przewidują projekty rządowy oraz poselski, zgłoszony przez parlamentarzystów PiS. Senatorowie chcieliby przyznać sołtysom także diety i dodatkowe świadczenie emerytalne.

    Dodatek mieszkaniowy dla seniora. Jak go otrzymać?

    Dodatek mieszkaniowy to dodatkowe świadczenie pieniężne, które ma pomóc pokryć koszty utrzymania zamieszkiwanej nieruchomości. Aby go otrzymać należy jednak spełnić szereg warunków. Jakich? Gdzie złożyć taki wniosek i jakie są potrzebne do niego załączniki?

    Nielegalne automaty do gier. Astronomiczne grzywny

    Automaty do gier stały się częścią miejskiego krajobrazu jednak wiążą się z niebezpieczeństwem. Przepisy karne przewidują ogromne kary finansowe nie tylko za organizację gier hazardowych, również za uczestnictwo.

    Od 1 kwietnia 2023 r. wyższe odszkodowania za wypadek przy pracy

    Od 1 kwietnia będą obowiązywały nowe, wyższe kwoty. Za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu przysługiwać będzie 1269 zł. W 2022 roku była to kwota 1133 zł a w 2021 1033 zł (2020 - 984 zł). O odszkodowanie za wypadek przy pracy może wystąpić każda ubezpieczona osoba.

    Obowiązki pracodawcy zatrudniającego określoną liczbę pracowników. Kwestie praktyczne

    Obowiązujące przepisy prawa nakładają na pracodawców liczne obowiązki, które uzależnione są od liczby zatrudnianych pracowników. W tej kwestii kluczowe jest precyzyjne zdefiniowanie liczby pracujących osób w przedsiębiorstwie w przeliczeniu na pełne etaty. Katalogi obowiązków są  inne dla firm zatrudniających co najmniej 20 osób oraz firm zatrudniających minimum 50 pracowników. Radca prawny Klaudia Nowak z Kancelarii Mirosławski, Galos, Mozes w Sosnowcu omawia mechanizmy, do których wdrożenia zobligowani są pracodawcy.

    45 tys. zł - tyle wynosi średni dług alimentacyjny w Polsce na jedno dziecko

    Alimenciarze mają do spłacenia od blisko 12,9 mld zł do ponad 13,7 mld zł. Średnie zadłużenie z tego tytułu wzrosło do poziomu wynoszącego od przeszło 45,7 tys. do 48,5 tys. zł. W zdecydowanej większości wpisani do rejestrów są mężczyźni, przede wszystkim w wieku 45-54 lat. Z analiz wynika również, że statystyczny dłużnik zalega z płaceniem alimentów średnio ponad 3600 dni, czyli prawie 10 lat. Eksperci komentujący dane alarmują, że przez różnego rodzaju bieżące zawirowania – głównie inflacyjne, problem będzie dalej narastał.

    Użytkowanie wieczyste. Nowe zasady ustalania ceny gruntów

    Zasady ustalania ceny gruntów zbywanych na rzecz użytkowników wieczystych ulegną zmianie. Przewiduje to ustawa, której projekt rząd przyjął 29 marca. Nowelizacja umożliwi także nabycie prawa własności gruntów wykorzystywanych na cele inne niż mieszkaniowe.

    Uczelnie MSWiA. Będzie akademia policyjna i akademia pożarnictwa

    Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie stanie się Akademią Policji, a Szkoła Główna Służby Pożarniczej – Akademią Pożarnictwa. Powstanie Wyższa Szkoła Straży Granicznej. Rząd przyjął w środę projekt ustawy o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez szefa MSWiA. 

    Długi czynszowe. Polacy nie chcą składać się na długi sąsiadów

    Wspólnoty, spółdzielnie mieszkaniowe i zarządcy mieszkań gminnych powinni odzyskiwać należności od niepłacących lokatorów – tak uważa 95 proc. właścicieli mieszkań. Zdaniem 59 proc. Polaków w niektórych przypadkach powinno się odstąpić od egzekwowania zaległych opłat.

    Trzynaste emerytury trafią do miliona seniorów jeszcze marcu

    Trzynaste emerytury trafią do miliona seniorów jeszcze marcu. Dodatkowe świadczenie w wysokości 1588,44 zł brutto trafi w sumie do 9,7 mln osób. Na wypłatę trzynastych emerytur przeznaczono 15,4 mld zł.

    Czy można odwołać darowiznę?

    Jakie są zasady dotyczące możliwości odwołania darowizny? Co z terminem? Oto najważniejsze zasady?

    Jak powinno wyglądać zlecenie transportowe?

    Umowy przewozu bywają naszpikowane kruczkami jak pole minowe. By przejść przez nie bez szwanku, przewoźnik powinien dobrze znać przepisy i dokładnie zapoznać się z treścią każdego zlecenia przed przyjęciem go. O niezbędnych elementach zlecenia transportowego i zapisach, które  powinny wzbudzić czujność mówi Mateusz Pernak, prawnik z TC Kancelaria Prawna. 

    Światowy Dzień Backupu. Jak robić bezpiecznie kopie zapasowe?

    31 marca przypada Światowy Dzień Backupu. Tego dnia warto przypomnieć sobie o tym, jak ważne jest to, by regularnie wykonywać kopię zapasową danych ważnych dla użytkowników. Powinno się to robić zarówno na fizycznym zewnętrznym dysku, ale także w prywatnej lub chmurze korporacyjnej. Można to zrobić pod warunkiem zapewnienia odpowiedniego poziomu ochrony, tak by ważne dla nas dane nie zostały skradzione lub trafiły w niepowołane ręce. Jak robić to bezpiecznie?- analizuje Michał Borowiecki z firmy Netskope.

    Babciowe 1500 zł. Jak je oceniają Polacy?

    22 marca lider PO Donald Tusk przedstawił kolejną propozycję programową KO, czyli tzw. babciowe. Miałoby to być miesięczne świadczenie dla matek, które wracają do pracy po urodzenia dziecka. Co myślą o nim Polacy? Ile rodaków popiera ten pomysł?

    Dziedziczenie długów. Co mówi prawo?

    Zdarza się, że o problemach finansowych naszych bliskich dowiadujemy się dopiero wtedy, gdy odeszli. Już ten sam fakt jest wystarczająco trudny, a potem dowiadujemy się, że kochana babcia czy ciocia zostawiła 
    w spadku nie tylko mieszkanie czy zestaw rodzinnych sreber, ale również… długi! Co wtedy?

    Nakaz noszenia maseczek. Jeszcze do końca kwietnia

    Nakaz noszenia maseczek będzie obowiązywał jeszcze do końca kwietnia 2023 r. Rząd postanowił o przedłużeniu tego obowiązku. W jakich miejscach trzeba nosić maseczki? Kto ma obowiązek zasłaniania nosa i ust? Czy przepisy przewidują jakieś wyjątki?