Uzasadnienie wyroku w sprawie karnej

W terminie zawitym 7 dni od daty ogłoszenia wyroku strona, podmiot określony w art. 416 kpk, a w wypadku wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, wydanego na posiedzeniu, także pokrzywdzony, mogą złożyć wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku. Dla oskarżonego pozbawionego wolności, który nie ma obrońcy i nie był obecny podczas ogłoszenia wyroku, termin wymieniony biegnie od daty doręczenia mu wyroku.

Złożenie przez stronę środka odwoławczego w terminie siedmiu dni od daty ogłoszenia wyroku zobowiązuje sąd do sporządzenia uzasadnienia i doręczenia stronie jego odpisu, wraz z odpisem wyroku.

Nie jest natomiast dopuszczalne złożenie wniosku o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem przed ogłoszeniem wyroku. Złożenie takiego wniosku powoduje jego bezskuteczność.

Wniosek złożyć może tylko strona (z jej upoważnienia także obrońca albo pełnomocnik), a więc: oskarżyciele, powód cywilny i oskarżony, ale nie przedstawiciel społeczny, który nie jest stroną, czy też pokrzywdzony niekorzystający z uprawnień oskarżyciela posiłkowego lub powoda cywilnego. Prawo to przysługuje także podmiotowi wymienionemu w art. 416 kpk – a więc podmiot, który w wyniku przestępstwa uzyskał korzyść i który to został w wyroku zobowiązany do jej zwrotu.

Zobacz: Kodeks postępowania karnego

Wniosek musi mieć formę pisemną, a więc nie wystarczy zgłosić go do protokołu rozprawy po ogłoszeniu wyroku. Jednakże gdy strona zgłosi taki wniosek na rozprawie, należy go odnotować w protokole, a następnie jeszcze raz pouczyć stronę, że musi złożyć wniosek w formie pisemnej (art. 16 § 2).

Uzasadnienie wyroku powinno być sporządzone w ciągu 14 dni od daty złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia, a w wypadku sporządzenia uzasadnienia z urzędu - od daty ogłoszenia wyroku; w sprawie zawiłej, w razie niemożności sporządzenia uzasadnienia w terminie, prezes sądu może przedłużyć ten termin na czas oznaczony.
Zgodnie z art. 424 kpk w uzasadnieniu wyroku winny znaleźć się wszystkie motywy, jakimi kierował się sąd wydając wyrok, by możliwe było dokonanie jego kontroli przez sąd odwoławczy. Niezbędne jest podanie w sposób uporządkowany, co sąd uznał za udowodnione, jak ocenił poszczególne dowody i dlaczego oparł się na jednych dowodach, odrzucając inne.

Nie jest wystarczające posługiwanie się streszczeniem dowodów zamiast dokonania ustaleń faktycznych i wskazania, na jakich dowodach zostały one oparte.  Konieczne jest ustalenie zależności każdego z dowodów w całości lub w konkretnym fragmencie i poszczególnych okoliczności faktycznych, które wymagają udowodnienia.