Czym cechuje się taktyka przesłuchania świadków?

Świadkiem nazywamy osobę, która została powołana przez organ prowadzący postępowanie do złożenie wyjaśnień. Stanowi jedno z głównych źródeł dowodowych w procesie.

Czym jest przesłuchanie?

Jest to sytuacja, w której uczestniczą osoba przesłuchująca (odbierająca zeznania) i osoba przesłuchiwania (zeznająca). To proces komunikacji interpersonalnej, w którym miedzy przesłuchującym a przesłuchiwanym zachodzi wzajemna interakcja i przekaz informacji o charakterze werbalnym i niewerbalnym.

Zwykło się nazywać ją ogółem sposobów, metod i środków wykorzystywanych do uzyskania postawionego celu. To wskazówki i związane z nimi czynności obejmujących nie tylko samo przesłuchanie ale też wcześniejsze procedury (zapoznanie się z danymi nt. przestępstwa, kolejność przesłuchiwania różnych świadków, itp.).

Zobacz: Co wpływa na przyznanie się do winy podejrzanych?

Etapy przesłuchania

1. Faza czynności wstępnych ( zebranie danych osobowych i poinformowanie świadka o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań)
2. Faza zadawania pytań ogólnych ( tu świadek ma zagwarantowaną swobodę wypowiedzi).
3. Faza zadawania pytań szczegółowych
4. Faza czynności końcowych

Dział V k.p.k reguluje status świadka, gwarantując mu m.in. możliwość nieodpowiadania na pytania sugerujące odpowiedź oraz szczegółowe pouczenie go o jego uprawnieniach ( w tym warunkach odmowy zeznań).

Osoba przesłuchująca, co wynika z praktyki procesowej może mieć wydatny wpływ na zeznania składane przez świadka. Wynika to z faktu, że ma ona dostęp do materiałów dowodowych i ustaleń faktycznych, posiada wiedzę z zakresu psychologii oraz umiejętność właściwego formułowania pytań.

Zobacz: Kodeks postępowania karnego

Podział pytań

William Stern dokonał podziału pytań, które są zadawane w trakcie przesłuchania. Zgodnie z jego typologią, pytania te mogą być:

- wolne od sugestii ( takie, które żądają pewne określenia; użycie słów „ jak, który, gdzie”)
- z odpowiedzią tak/nie
- dysjunktywne ( albo/albo)
- wyczekujące ( chęć skonfrontowania swojego zdania w sprawie z osobą przesłuchiwaną)
- zawierające założenie ( np. prośba o podanie koloru przedmiotu, który nie pojawił się w zeznaniach)

Rodzaje taktyk przesłuchiwania

Każdy funkcjonariusz powinien adekwatnie do sytuacji i osoby przesłuchiwanego dostosować rodzaj taktyki przesłuchania. Służy to poznaniu prawdy, a w konsekwencji ułatwia sprawny przebieg procesu i zapobiega jego przewlekłości.