Czy była żona dziedziczy po byłym mężu i na odwrót?

• Rozwód a testament
• Rozwód a dziedziczenie ustawowe
• Pozew o rozwód a dziedziczenie

Rozwód a testament

Zgodnie z podstawową zasadą wyrażoną w Kodeksie cywilnym dziedziczenie na podstawie testamentu ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem z ustawy. Co to oznacza w praktyce? Otóż do dziedziczenia ustawowego całości spadku dochodzi wówczas, gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu lub żadna ze wskazanych przez niego w testamencie osób nie chce lub nie może być spadkobiercą.

Jeżeli zatem istnieje ważny testament, to dziedziczą osoby w nim wskazane.

W testamencie można powołać do całości lub części spadku jedną lub kilka osób. Nie ma przeszkód, aby spadkobiercą uczynić byłego męża lub żonę.

Rozwód a dziedziczenie ustawowe

Gdy zmarła osoba nie pozostawiła po sobie testamentu, to dochodzi do dziedziczenia z ustawy. 

Kodeks cywilny wymienia krąg osób, które dziedziczą po zmarłym, określa kolejność dziedziczenia i udziały spadkowe. 

Zgodnie z tymi przepisami w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych. Część przypadająca małżonkowi nie może być jednak mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Gdy małżonkowie nie doczekali się dzieci, to na podstawie ustawy dziedziczy małżonek i rodzice. A gdy jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, to udział spadkowy, który by mu przypadał, należy się rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Gdy którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło chwili śmierci spadkodawcy, to udział spadkowy, który by mu przypadał, odziedziczą jego zstępni czyli np. dzieci.

Należy pamiętać, iż udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku. W braku zaś zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.

Przepisy te nie mają jednak zastosowania do małżonka rozwiedzionego. 

Ponadto, przepisów o powołaniu do dziedziczenia z ustawy nie stosuje się do małżonka spadkodawcy pozostającego w separacji.

Pozew o rozwód a dziedziczenie

Zgodnie z art. 940 Kodeksu cywilnego małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione. Wyłączenie małżonka od dziedziczenia następuje na mocy orzeczenia sądu. 

Pozew do sądu należy wnieść w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, czyli o śmierci spadkodawcy, nie więcej jednak niż jeden rok od tego momentu.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j. t. Dz. U. z 2022 r., poz. 1360; ost. zm. Dz. U. z 2023 r., poz. 326)

Polecamy: „Bezpieczna optymalizacja podatkowa”