REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozwieść się z zaginionym małżonkiem?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 Michał Połaniecki
Prawnik, ekspert w dziedzinie prawa cywilnego, rodzinnego i handlowego.
Z roku na rok ginie bez wieści coraz więcej osób. Zaginięcie człowieka z jego dotychczasowego środowiska pociąga za sobą szereg konsekwencji, również natury prawnej, wywołując jednocześnie pewien stan niepewności, co do tego, czy osoba zaginiona pozostaje nadal przy życiu.
Z roku na rok ginie bez wieści coraz więcej osób. Zaginięcie człowieka z jego dotychczasowego środowiska pociąga za sobą szereg konsekwencji, również natury prawnej, wywołując jednocześnie pewien stan niepewności, co do tego, czy osoba zaginiona pozostaje nadal przy życiu.

REKLAMA

REKLAMA

Oprócz ogromnej tragedii zaginięcie małżonka tworzy liczne problemy prawne. Jednym z nich jest zawarcie ponownie małżeństwa przez współmałżonka osoby zaginionej. Jak tego dokonać?

Z roku na rok ginie bez wieści coraz więcej osób. Zaginięcie człowieka z jego dotychczasowego środowiska pociąga za sobą szereg konsekwencji, również natury prawnej, wywołując jednocześnie pewien stan niepewności, co do tego, czy osoba zaginiona pozostaje nadal przy życiu.

REKLAMA

REKLAMA

Stan ten powoduje między innymi niekorzystne skutki na gruncie zawiązanego przez osobę zaginioną małżeństwa. Drugi małżonek ma wówczas znacznie utrudnione podejmowanie wszelkich decyzji, szczególnie tych do których wymagana jest zgoda obojga małżonków. Mimo tak długiego okresu nieobecności zaginionego małżonka, drugi z małżonków nie ma także prawnej możliwości zawarcia nowego związku małżeńskiego i ułożenia sobie życia na nowo. Na szczęście problem ten znalazł swoje rozwiązanie w świetle obowiązujących przepisów, które dopuszczają ustanie małżeństwa na skutek uznania za zmarłą osoby zaginionej. Praktyka pokazuje, że problem ten jak by się mogło wydawać marginalny, ma niezwykłe znaczenie w obecnych czasach.

Uznanie za zmarłego

Podstawową kwestią mającą istotne znaczenie do przedstawienia zagadnienia dotyczącego ustania małżeństwa na skutek uznania za zmarłego jest wyjaśnienia samej instytucji uznania za zmarłego. Nie zawsze mamy bowiem możliwość stwierdzenia w 100% zgonu konkretnej osoby a czasami jest to nawet niemożliwe w drodze zeznań świadków. Instytucja uznania za zmarłego ma zatem na celu umożliwienie sądowego uznania, że osoba o której zaginął słuch i o której nie ma żadnych wiadomości przez określony czas, w rzeczywistości zmarła.

Termin jaki musi minął od zaginięcia takiej osoby jest uzależniony od zdarzenia, które to zaginięcie spowodowało. W większości przypadków, jeżeli zaginięcie nie zostało spowodowane żadnymi okolicznościami zwiększającymi prawdopodobieństwo śmierci, termin ten wynosi 10 lat. Liczy się go od ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym według istniejących wiadomości zaginiony jeszcze żył. Jeżeli natomiast zaginięcie zostało spowodowane przez takie okoliczności jak:

REKLAMA

  • katastrofa statku, okrętu,
  • lawina śnieżna,
  • działania wojenne,

termin ten ulega odpowiedniemu skróceniu

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W celu ustania, że osoba zaginiona zmarła, należy przeprowadzić odpowiednie postępowanie w trybie nieprocesowym. Sąd w orzeczeniu uzna osobę zaginioną za zmarłą i jednocześnie stwierdzi najbardziej prawdopodobną chwilę jej śmierci.

Zobacz: Darmowa porada prawna

Ustanie małżeństwa

W oparciu o podstawowe zasady, na których opiera się Kodeks rodzinny i opiekuńczy, małżeństwo jest trwałym, i w zasadzie dozgonnym, związkiem dwojga osób. Oznacza to, że śmierć jednego z małżonków jest naturalną przyczyną ustania małżeństwa. Małżonkowie sami decydują bowiem o zawarciu małżeństwa, natomiast nie korzystają z takiej swobody, gdy chodzi o likwidację węzła małżeńskiego. Wpływ współmałżonków na ustanie małżeństwa wyraża się tylko w tym, że w sytuacjach określonych w ustawie mogą oni wystąpić z odpowiednim żądaniem do sądu (pozew o rozwód), ale zamierzony skutek osiągną tylko o tyle, o ile spełnione są ustawowe przesłanki zakończenia małżeństwa.

W razie uznania jednego z małżonków za zmarłego domniemywa się, że małżeństwo ustało z chwilą, która w orzeczeniu o uznanie za zmarłego została oznaczona jako chwila jego śmierci. A zatem z domniemania śmierci, wynika domniemanie ustania związku małżeńskiego osoby uznanej za zmarłą z chwilą śmierci oznaczoną w postanowieniu o uznaniu za zmarłego.

Jednakże orzeczenie to samo przez się nie przekreśla bytu prawnego związku małżeńskiego zaginionego. Wywołuje ono bowiem wszystkie skutki prawne śmierci z wyjątkiem rozwiązania małżeństwa osoby uznanej za zmarłą z pozostałym przy życiu małżonkiem. Uzasadnione jest to faktem, że uznanie jednego z małżonków za zmarłego nie powoduje samo przez się ustania małżeństwa, a stwarza jedynie domniemanie jego ustania.

Pierwsze małżeństwo nie rozwiązuje się zatem przez uznanie współmałżonka zaginionego za zmarłego. Skutek ten zostaje osiągnięty dopiero z chwilą zawarcia kolejnego związku małżeńskiego. W tej sytuacji to właśnie od małżonka zależy, czy chce pierwszy związek rozwiązać – zawierając drugie małżeństwo, czy nie zawierając kolejnego małżeństwa utrzyma dotychczasowe. Z tego względu, broniąc trwałości związku małżeńskiego, prawo wybrało obronę drugiego małżeństwa

Skutek domniemania wyraża się w zniesieniu względem małżonka, który nie został uznany za zmarłego, zakazu, zgodnie z którym, nie może zawrzeć małżeństwa, kto już pozostaje w związku małżeńskim. Zawarcie kolejnego związku małżeńskiego, pozostając jednocześnie w innym małżeństwie, jest przestępstwem określonym Kodeksie karnym.

Zobacz: Jak przebiega sprawa rozwodowa w sądzie?

Dalsze losy dotychczasowego małżeństwa

Kwestia dalszego losu dotychczasowego związku małżeńskiego, jak również nowego, zawartego przez współmałżonka osoby uznanej za zmarłą, została uregulowana w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Jeżeli po uznaniu jednego z małżonków za zmarłego drugi małżonek zawarł nowy związek małżeński, związek ten nie może być unieważniony z tego powodu, że małżonek uznany za zmarłego żyje albo że jego śmierć nastąpiła w innej chwili aniżeli chwila oznaczona w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego. Nie stosuje się tej regulacji, jeżeli w chwili zawarcia nowego związku małżeńskiego strony wiedziały, że małżonek uznany za zmarłego pozostaje przy życiu

W dobrej wierze będzie małżonek, który w chwili zawierania małżeństwa nie wiedział o tym, że uznany za zmarłego małżonek żyje i przy zachowaniu należytej staranności nie mógł się o tym fakcie dowiedzieć. Za będącego w dobrej wierze będzie również małżonek, który o wspomnianym fakcie nie wiedział, mimo że z łatwością mógł się o nim dowiedzieć.

Działanie w złej wierzy prowadzi do wprowadzenia sądu bądź Urzędu Stanu Cywilnego wbłąd, dlatego ani akt stanu cywilnego, ani postanowienie sądu, które mają za sobą tylko domniemanie zgodności ze stanem faktycznym, nie chronią tego, kto wie o ich niezgodności.

Zobacz serwis: Pozew rozwodowy

Reasumując, egzystencja dwóch związków małżeńskich, a w pewnych sytuacjach nawet trzech, zależy od zaistnienia przesłanki dobrej woli po stronie choćby jednej z przystępujących do małżeństwa osób, zawieranego przez małżonka osoby uznanej za zmarłą z osobą trzecią.

Michał Połaniecki m.polaniecki@omega-kancelaria.pl

Podstawa prawna

- art. 29- 31 Kodeks Cywilny

- art. 526- 534 Kodeks Postępowania Cywilnego

- art. 55 Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy

- art. 206 Kodeks Karny

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rewolucja w urlopach i wynagrodzeniach została ogłoszona już dawno. Jednak na korzyści większość pracowników poczeka aż do maja 2026 roku

W prawie pracy już niedługo zajdą rewolucyjne zmiany. Jednak choć wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku, to większość pracowników odczuje płynące z nich korzyści dopiero w maju. Nie warto więc żądać swoich praw w dziale kadr już w styczniu. Dlaczego?

Prawo jazdy po nowemu. UE przegłosowała rewolucyjne zmiany dla kierowców

To już pewne: 21 października 2025 r. Parlament Europejski przegłosował rewolucyjne zmiany w przepisach o prawie jazdy. Dokument trafi do telefonu, okres ważności zostanie wydłużony, a zakazy prowadzenia będą obowiązywać w całej Unii. Kierowcy zyskają wygodę ale też stracą możliwość ucieczki przed karą.

Na jakie choroby będzie można dostać orzeczenie o niepełnosprawności w 2026 roku

Orzeczenie o niepełnosprawności można uzyskać nie tylko z powodu widocznych ograniczeń ruchowych. W 2026 roku katalog chorób zostanie doprecyzowany i będzie obejmował również schorzenia psychiczne, metaboliczne i neurologiczne.

Orzeczenie bez osobistego stawiennictwa? Od 10 października 2025 rewolucja w KRUS

Nowe przepisy, które weszły w życie 10 października 2025 r. wprowadzają zasadę zdalnego wydawania orzeczeń lekarskich w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Dopiero gdy dokumentacja medyczna będzie niewystarczająca, lekarz skieruje rolnika na badanie osobiste.

REKLAMA

5 tys. zł grzywny (a nawet kara pozbawienia wolności!) za wyrzucenie znicza do kontenera na śmieci na cmentarzu. Nowe pojemniki na odpady załatwiają sprawę, ale wciąż większość musi zabrać znicze ze sobą

Choć przepisy w tym zakresie obowiązują już od 2016 r. – wciąż nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że wyrzucenie znicza do znajdującego się na cmentarzu pojemnika na odpady zmieszane, może wiązać się z poważnymi konsekwencjami – nie tylko dla środowiska naturalnego, ale również dla portfela sprawcy takiego wykroczenia (które niekiedy może nawet zostać uznane za przestępstwo). Mowa o coraz popularniejszych na polskich cmentarzach zniczach elektronicznych (w tym zniczach led) oraz zniczach solarnych.

Ponad 14.000 zł odprawy za rozwiązanie umowy z pracownikiem zarabiającym minimalną pensję. Tyle już w 2026 roku będą musieli zapłacić pracodawcy

W przypadku utraty pracy w najgorszej sytuacji pozostają najniżej wynagradzani pracownicy. Zazwyczaj nie mają oni oszczędności, które mogłyby w takiej sytuacji służyć im jako poduszka finansowa, a ich sytuacja życiowa gwałtownie się pogarsza.

Dom pomocy społecznej dla osób z niepełnosprawnością – zasady przyjęcia, koszty, skierowanie w 2026

W 2026 roku będą obowiązywać doprecyzowane przepisy dotyczące kierowania osób z niepełnosprawnościami do domów pomocy społecznej. Zmiany mają na celu skrócenie procedur i większe wsparcie rodzin.

Niespodziewany zwrot w sprawie Trybunału Konstytucyjnego. Koalicja 15 października zmienia strategię, a Sejm rusza z wyborem nowych sędziów

W dzisiejszym wydaniu „Dziennika Gazety Prawnej” pojawiła się informacja, która może znacząco wpłynąć na przyszłość polskiego wymiaru sprawiedliwości. Do 5 i 20 listopada trwa zbieranie kandydatur na sędziowskie wakaty w Trybunale Konstytucyjnym – poinformował dziennik, powołując się na źródła zbliżone do kierownictwa Sejmu. To ruch, który zdaniem obserwatorów może oznaczać początek poważnej zmiany w podejściu Koalicji 15 października do kwestii TK.

REKLAMA

Od nowego roku wejdą w życie przepisy, które naprawią jedną z największych niesprawiedliwości na rynku pracy

Pracują latami – bez urlopu, bez zwolnienia, bez pewności jutra. Dziś ich wysiłek nie liczy się do stażu, jutro może to wyglądać zupełnie inaczej. Od nowego roku wejdą w życie przepisy, które naprawią jedną z największych niesprawiedliwości na rynku pracy. Skorzysta nawet 5 milionów Polaków.

Zbliża się Black Friday i trwa boom rekrutacyjny na Black Friday. Czy wystarczy rąk do pracy?

Fala zakupowego szaleństwa dopiero przed nami, bo w listopadzie, ale w handlu, e-commerce i logistyce gorączka rekrutacyjna trwa od września. Firmy z całej Polski walczą z czasem, aby uzupełnić zespoły przed Black Friday, kiedy liczba zamówień i klientów potrafi wzrosnąć nawet o kilkadziesiąt procent. Jednak coraz trudniej o odpowiednie kadry: młode osoby częściej wybierają zajęcia z perspektywą stabilnego zatrudnienia, a cudzoziemcy zmagają się z przewlekłymi procedurami urzędowymi, które hamują tempo rekrutacji. Czy znajdą się pracownicy, którzy zapewnią operacyjną płynność w czasie zakupowej gorączki?

REKLAMA