Odpowiedzialność bliskich podatnika za jego zaległości podatkowe

Kto odpowiada za zaległe podatki?

Co do zasady, za zaległe zobowiązania podatkowe odpowiada sam podatnik całym swoim majątkiem. W sytuacji, gdy małżonków łączy wspólność majątkowa, odpowiedzialność spoczywa także na drugim z nich. Wyjątkowo, ordynacja podatkowa przewiduje również udział osób trzecich, które w określonych sytuacjach mogą odpowiadać solidarnie z podatnikiem. Należą do nich m. in. rozwiedziony małżonek podatnika, członek jego rodziny, wspólnik spółki osobowej, członek zarządu spółki posiadającej osobowość prawną, nabywca przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części, nie jest to natomiast spadkobierca, wobec którego stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe.

Zobacz serwis: Spadki

Za członków rodziny podatnika, zgodnie z art. 111 par. 3 ordynacji podatkowej, uważa się zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, małżonków zstępnych, osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz pozostającą z podatnikiem w faktycznym pożyciu. Nie mogą być pociągnięte do odpowiedzialności osoby, wobec których na podatniku ciążył obowiązek alimentacyjny.

Granice odpowiedzialności za zaległości podatkowe

Podatnicy pozostający w związku małżeńskim odpowiadają majątkiem odrębnym oraz wspólnym podatnika i współmałżonka. Nie występuje przy tym żadne ograniczenie do wybranych składników majątku wspólnego. Reguluje to art. 29 par. 1 Ordynacji podatkowej. Dodatkowo z przepisów o postępowaniu egzekucyjnym jasno wynika, iż tytuł wykonawczy wystawia się na oboje małżonków. Dla celów orzeczenia odpowiedzialności podatkowej wspólność majątkowa jest znoszona od dnia wskazanego w prawomocnym orzeczeniu uchylającym ją, zawarcia umowy o ograniczeniu lub wyłączeniu takiej ustawowej wspólności, ustania jej w przypadku ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków, uprawomocnienia się orzeczenia sądu o separacji. Jednak nawet ograniczenie lub wyłączenie wspólności majątkowej małżeńskiej nie zwalnia małżonków z odpowiedzialności na zasadach osób trzecich. Do wysokości wartości należnego udziału we wspólnym majątku odpowiada także małżonek rozwiedziony.

Od kiedy odpowiada osoba trzecia?

W zasadzie, postępowania w sprawie odpowiedzialności wobec osoby trzeciej może zostać wszczęte dopiero po upływie terminu płatności podatnika, dnia doręczenia decyzji podatkowej lub dnia wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Podstawą do rozpoczęcia takiego postępowania jest tylko bezskuteczna w całości lub w części egzekucja majątku podatnika.