Tematy - Prawo - Rozwód kościelny, Postępowanie sądowe - INFOR.PL

Sądy kościelne często mają do czynienia ze sprawami, w których strona powodowa opiera żądanie stwierdzenia nieważności swojego małżeństwa na podstawie zdrady strony pozwanej. Czy jednak zdrada jest wystarczającym powodem, by stwierdzić nieważność małżeństwa kościelnego?

Przyczyny nieważności małżeństwa kościelnego często są rozumiane dosłownie tak jak w języku potocznym. O tym, dlaczego taka interpretacja jest błędna mówi adwokat kościelny dr Arletta Bolesta.

W ostatniej Tarczy antykryzysowej znajduje się zapis zgodnie z którym zawieszone terminy (oraz te, których bieg nie rozpoczął się) biegną dalej (lub rozpoczynają swój bieg). Ustawa weszła w życie 16 maja br., a więc terminy zaczęły biec od 23 maja. W niektórych publikacjach podawane są jednak inne daty: 22 maja albo 24 maja. Rozbieżności te wywołują negatywne skutki procesowe - niezachowanie terminów może spowodować nawet brak możliwości zaskarżenia orzeczenia sądowego.

Najczęstszym tytułem, z którego prowadzi się w sądach kościelnych procesy małżeńskie, jest niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej. Jest on proponowany jako jedyny tytuł lub też towarzyszą mu inne (np. bojaźń i przymus). Zdarza się, że proces małżeński jest prowadzony z tytułu niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej po jednej ze stron (męża lub żony) lub po obu stronach (męża i żony).

Każdy proces sądowy jest wieloetapowy, często skomplikowany i zawsze z niepewnym rozstrzygnięciem. Jednak w każdym procesie najważniejszy jest sam początek, czyli przygotowanie się do procesu i właściwe zredagowanie pozwu. Pozew warunkuje w dużej mierze taki, czy inny przebieg procesu. Tak samo jest w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Jeśli złożona skarga o stwierdzenie nieważności małżeństwa będzie miało dobrze dobrane podstawy prawne, jeśli będzie spełniała wszystkie wymogi formalne, jest wtedy szansa, że całe postępowanie nas nie zaskoczy, będzie prowadzone zgodnie z wcześniej założonym planem.

W dniu 16 maja 2020 roku weszła w życie tzw. Tarcza antykryzysowa 3.0., czyli ustawa z dnia 14 maja 2020 roku o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Co niesie ze sobą w zakresie terminów procesowych? Odpowiedź przedstawiamy poniżej.

„Procesy z tytułu symulacji są coraz częstsze” – przekonuje adwokat kościelny dr Arletta Bolesta. Na czym zatem polega ta przyczyna stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego? Dlaczego udowodnienie symulacji może być trudne? O tym rozmawiamy w naszym wywiadzie.

Stopniowe „odmrażanie” pracy sądów wprowadzają przepisy tzw. Tarczy antykryzysowej 3.0. Ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw 15 maja 2020 r. W sądach ponownie mogą być przeprowadzane wszystkie postępowania jawne, takie jak przykładowo sprawy rozwodowe.

Niezwykle istotne znaczenie kanoniczno-prawne, a jeszcze większe kanoniczno-procesowe, ma określenie tytułów, z których ma się toczyć proces małżeński. Można to porównać do procesu cywilnego, w którym oskarża się kogoś o kradzież, a zostało się pobitym - sąd nie orzeknie kradzieży, a o pobicie nikt sądu nie zapytał - sprawę się przegra. Podobnie w procesie małżeńskim - jest poprosimy sąd kościelny o orzeczenie nieważności małżeństwa z tytułu niezdolności, sądu nie będzie interesowała ewentualna symulacja i odwrotnie. A konsekwencje mogą być przemienne w skutkach - po nieraz długim i kosztownym procesie otrzymuje się wyrok negatywny (niestwierdzający nieważności małżeństwa), choć z łatwością można by uzyskać wyrok pozytywny, gdyby tylko zamiast niezdolności badać sprawę pod kątem symulacji lub odwrotnie.

Lwia część spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa toczy się między innymi z tytułu niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej. Jakie są przesłanki niezdolności?

W sądach kościelnych gros procesów o stwierdzenie nieważności małżeństwa toczy się z tytułu niezdolności natury psychicznej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich. O tym czym jest owa niezdolność i jak rzutuje na przebieg sprawy mówi adwokat kościelny dr Arletta Bolesta.

Co uczynić w sytuacji, gdy w trakcie już trwającego kościelnego procesu małżeńskiego istnieje możliwość dołączenia nowych tytułów prawnych (przyczyn prawnych)? Czy możliwe jest rozszerzenie przedmiotu sporu?

Nim rozpocznie się proces mający na celu orzeczenie czy dane małżeństwo zostało zawarte ważnie, czy też nie, należy zbadać podstawy ewentualnej nieważności. Właśnie owym podstawom nieważności małżeństwa będzie poświęcony niniejszy artykuł.

Ważne zmiany dotyczące protokołu przedślubnego wprowadzają przepisy Dekretu ogólnego o przeprowadzaniu rozmów kanoniczno-duszpasterskich z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa kanonicznego. Nowy dokument wejdzie w życie już w czerwcu 2020 r.

Przepisy prawa kanonicznego wymagają od strony powodowej, by ta przynajmniej ogólnie wskazała fakty i dowody, na których opiera swoje roszczenie. Czy możliwe jest zatem odrzucenie skargi powodowej z powodu braku podstaw faktycznych?

„Rozwód kościelny” bez adwokata jest błędem – przekonuje adwokat kościelny Dawid Niemczycki. W wywiadzie dla portalu Infor.pl prawnik kanonista podpowiada na czym polega rola adwokata kościelnego w procesie, czym kierować się przy wyborze właściwego pełnomocnika i ile to kosztuje.

W pierwszej wersji tzw. specustawy koronowirusowej ustawodawca nie odniósł się w żaden sposób do kwestii toczących się postępowań sądowych, przygotowawczych czy innych, jak również nie dokonał żadnych zmian w przedmiocie chociażby doręczeń, co wzbudziło ogromny niepokój, nie tylko wśród pełnomocników procesowych. Niemniej, w Ustawie z dnia 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw kwestie te zostały już wzięte pod uwagę. Czy zatem postępowanie sądowe toczy się dalej dotychczasowym torem? Czy strony są obowiązane do składania pism procesowych i stawiennictwa na rozprawach w wyznaczonych terminach ? A co w przypadku przebywania na obowiązkowej kwarantannie lub w izolacji?

Ministerstwo Sprawiedliwości w komunikacie z 3 kwietnia 2020 r. (w odpowiedzi na liczne pytania i komentarze) wyjaśniło, że przepisy stanowiące część „Tarczy antykryzysowej” dotyczące wstrzymania nierozpoczętego i zawieszenia rozpoczętego biegu terminu procesowego nie mają mocy wstecznej.

Erotomania to nadmierna popędliwość seksualna, która przybiera czasami postać zupełnego braku opanowania aktywności seksualnej. Prowadzi do podejmowania współżycia z wieloma partnerami przygodnie spotkanymi, bez żadnego uczucia i wyłącznie pod wpływem impulsu. Ma ona zdecydowanie bardziej charakter fizjologiczny niż psychiczny. W odniesieniu do kobiet nazywa się ją nimfomanią, a u mężczyzn satyryzmem.

Z jakich powodów najczęściej małżonkowie decydują się na tzw. rozwód kościelny? Czy w praktyce uzyskanie stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego jest trudne? O istotnych dla małżonków kwestiach mówi adwokat kościelny dr Arletta Bolesta.

Pytanie o to czy osoba będąca w związku z rozwodnikiem powinna mieć możliwość przyjmowania komunii świętej z pewnością jest uzasadnione. Warto jednak zastanowić się nad ewentualnymi warunkami takiego rozwiązania.

1 czerwca 2020 r. wejdą w życie nowe przepisy o kanonicznym przygotowaniu do małżeństwa. Mają one dostosować przepisy kanoniczne do współczesnego języka i polskiej specyfiki.

Wśród wielu podstaw prawnych, jakie są możliwe do zastosowania w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa, jedną z częściej występujących jest symulacja. Występuje ona w formie symulacji całkowitej lub symulacji częściowej. Szerzej to zagadnienie przedstawi Michał Poczmański, adwokat kościelny z Kancelarii Kanonicznej.

Istotne obowiązki małżeńskie stanowią istotny element niektórych przyczyn stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego. Warto zatem zastanowić się w jaki sposób kwestię istotnych obowiązków małżonków reguluje prawo kanoniczne.

Jakie znaczenie ma prawda w kościelnym procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa? Na jakie konsekwencje naraża się strona, która kłamie?

Nierzadko ma miejsce sytuacja, kiedy katolik zawiera związek z osobą wyznania prawosławnego. Warto zatem sięgnąć do uregulowań właśnie na gruncie prawosławia.

W prawie kanonicznym znana jest tzw. instytucja kanonizacji prawa cywilnego. Istotę jej można oddać tym, iż gdy dana regulacja prawa cywilnego pozostaje w zgodzie z prawem kanonicznym, a tym samym prawem bożym, to istnieje możliwość jej zastosowania w łonie samego prawa kanonicznego. Jakie instytucje prawa cywilnego są zatem możliwe w prawie kościelnym?

Wyrok w kościelnym procesie małżeńskim powinien mieć wiążącą moc przede wszystkim w sposób obiektywny, dlatego jego treść musi być zgodna z prawdą. Czy zatem możliwe jest porozumienie co do procesu pomiędzy małżonkami, będącymi stronami procesowymi?

Często małżonkowie wskazują, iż problemy w związku pojawiły się dopiero po ślubie. Czy w przypadku takich zmian możliwe jest orzeczenie o nieważności małżeństwa?

Od 1 czerwca 2020 r. będzie obowiązywał Dekret ogólny KEP o przeprowadzaniu rozmów kanoniczno-duszpasterskich z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa kanonicznego. Dekret uwzględni nowe wyzwania duszpasterskie Kościoła w Polsce.

Nierzadko można spotkać się z pytaniem czy małżeństwo zostało ważnie zawarte, gdy przynajmniej jeden z nupturientów nie kochał drugiego. Pytanie to można rozpatrywać wielostronnie.

Wchodzące w życie 7 listopada 2019 r. zmiany kodeksu postępowania cywilnego zasadniczo zmienią uprawnienia w zakresie spraw dotyczących sporów z ZUS. Sąd I instancji będzie mógł: uchylić decyzję, przekazać sprawę do rozpoznania do ZUS oraz umorzyć postępowanie. Przykładowo, jeśli ZUS wyda decyzję o braku prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i po wydaniu decyzji pojawią się nowe okoliczności co do stanu zdrowia, Sąd będzie mógł uchylić decyzję i przekazać ją do ponownego rozpoznania do ZUS.

Ustnym procesem spornym nie mogą być rozpatrywane sprawy dotyczące orzeczenia nieważności małżeństwa. Stanowi o tym Kodeks Prawa Kanonicznego. Warto zatem przeanalizować proces ustny, aby zastanowić się nad słusznością pisemnego charakteru kościelnego procesu małżeńskiego.

Przepisy Kodeksu Prawa Kanonicznego, dotyczące roli tłumacza w kościelnym procesie małżeńskim nie regulują wszystkich kwestii. Z jednej strony zatem jest wielu zwolenników stworzenia dodatkowych norm prawnych w tym zakresie, z drugiej zaś – przeciwników takiego rozwiązania.

Żądanie zbyt wygórowanego wynagrodzenia nie jest jedynym zachowaniem, jakiego powinien unikać adwokat kościelny. Zdarzają się sytuacje, w których pełnomocnik powinien oddzielić płaszczyznę prawną od moralnej.

Możliwość stwierdzenia nieważności kościelnego małżeństwa rodzi pytanie o podobne rozwiązania dotyczące pozostałych sakramentów św. Czy można unieważnić chrzest lub bierzmowanie? Jakie warunki są wymagane do ważności poszczególnych sakramentów?

Spotykając się z osobami pozostającymi ze sobą w cywilnym związku na pierwszy plan wysuwa się podkreślany przez te osoby zarzut, iż pozbawione są pewnych praw na kościelnym forum. Na pewno nie można odmówić temu jakiejś racji, ale nie powinno się lekceważyć faktu, iż ten opisany stan wynika właśnie z pozostania ze sobą wyłącznie na kontrakcie cywilnym. Przyjrzyjmy się zatem bliżej prawom, jakie te osoby posiadają w Kościele.

Nie do rzadkości należy pytanie o to, czy nowo założona rodzina, czyli sytuacja, kiedy na świat przyszło już dziecko, ma wpływ na kościelny proces małżeński. W pytaniu tym często kryje się nadzieja, iż kościelny trybunał sądowy, biorąc pod uwagę aktualną sytuację stron, przychylniej spojrzy na sprawę.

Zagadnienie przyjmowania komunii świętej po rozwodzie cywilnym nie jest tak do końca bezzasadne. Można bowiem przyjąć, iż skoro Kościół broni instytucji małżeństwa, to naturalną koleją rzeczy cywilne rozwody nie są przez niego aprobowane, a stąd niedaleko od postawienia tezy o niedopuszczeniu do komunii świętej osób będących właśnie po cywilnym rozwodzie. Tymczasem teza taka jest sama w sobie błędna.

Kto może pełnić rolę rodzica chrzestnego? Bardzo często pytanie to stawiają osoby, które są po rozwodzie cywilnym, pozostają w nowym związku cywilnym bądź wolnym i z różnych względów nie sfinalizowali kościelnego procesu o uznanie Ich małżeństwa za nieważne bądź jego rozwiązanie.

Dotychczas podejmowanym przez nas tematem był ten obejmujący kościelny proces małżeński. Wydawać by się zatem mogło, iż pomiędzy odmową chrztu dziecka a naszym głównym nurtem rozważań nie ma związku, tymczasem – niekoniecznie.

W kościelnym procesie małżeńskim strona ma możliwość ustanowienia adwokata lub pełnomocnika. Czy jest to obowiązkowe? W jakich sytuacjach przymus adwokacki chroniłby prawa osób, uczestniczących w postępowaniu?

Skarga pauliańska jako instrument prawnej ochrony dłużnika jest stosowana od wieków. W związku jednak ze zmieniającymi się realiami dla swej skuteczności wymaga doprecyzowania istniejących przepisów. Jakkolwiek umowa darowizny z jednoczesnym ustanowieniem służebności na rzecz darczyńcy zawarta z pokrzywdzeniem wierzyciela może być uznana za bezskuteczną na podst. art. 527-534 Kodeksu cywilnego to jednak fragmentaryczne uregulowanie kodeksowe w połączeniu z niejednolitym orzecznictwem stwarza liczne problemy praktyczne.

Nie do rzadkości należy sytuacja, kiedy proces uznający małżeństwa za zawarte nieważnie utożsamia się z kościelnym rozwodem bądź unieważnieniem małżeństwa. Zastanówmy się zatem nad zasadnością terminologii z kościelnego prawa małżeńskiego.

W kościelnym procesie małżeńskim często występują nawiązania do sfery religijnej. W jakich sytuacjach są one obecne?

Czy w sprawach o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego możliwe jest zwolnienie z kosztów sądowych? Kto może starać się o rozłożenie na raty bądź obniżenie kosztów?

W wielu przypadkach małżonkowie decydujący się na kościelny proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa posiadają dzieci. Czy zatem orzeczenie „rozwodu kościelnego” ma wpływ na kwestię ślubnego pochodzenia potomstwa?

W przypadku kościelnego procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa, potocznie nazywanego „rozwodem kościelnym” istnieją sytuacje, w których apelacja jest niemożliwa. Jak tę kwestię reguluje prawo kanoniczne?

Czy możliwe jest ponowienie kościelnego procesu o nieważność małżeństwa z tej samej przyczyny? W jaki sposób można przeciwdziałać „dublowaniu” spraw z danego tytułu prawnego w rożnych sądach kościelnych?

W sprawie o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego możliwe jest wniesienie apelacji. W praktyce to ostateczny moment na merytoryczne podejście do swojej małżeńskiej sprawy, na potraktowanie jej z całą powagą.

Rozwód kościelny, Postępowanie sądowe

Zdrada a nieważność małżeństwa kościelnego

Najczęstsze błędy w rozumieniu przyczyn nieważności małżeństwa kościelnego [WYWIAD]

Terminy sądowe znowu płyną… ale jak?

Zaburzenia psychiczne mogące być podstawą nieważności małżeństwa

Skarga o stwierdzenie nieważności małżeństwa

Tarcza antykryzysowa 3.0 odwiesza terminy procesowe i sądowe!

Symulacja coraz częstszą przyczyną nieważności małżeństwa kościelnego [WYWIAD]

„Odmrażanie” pracy sądów - co się zmienia?

Niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej czy symulacja

Przesłanki niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej

Niezdolność natury psychicznej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich w procesie kościelnym [WYWIAD]

Rozszerzenie przedmiotu sporu o nową przyczynę w trakcie kościelnego procesu małżeńskiego

Podstawy (przesłanki, powody) nieważności małżeństwa

Protokół przedślubny – zmiany od czerwca 2020 r.

Odrzucenie skargi powodowej spowodowane brakiem podstaw faktycznych

Czy „rozwód kościelny” bez adwokata jest błędem? [WYWIAD]

Postępowanie sądowe w dobie koronawirusa

Wstrzymanie i zawieszenie terminów procesowych nie działa wstecz

Erotomania a „unieważnienie ślubu kościelnego”

„Rozwód kościelny” w praktyce (wywiad)

Komunia święta dla osoby będącej w związku z rozwodnikiem

Przygotowanie do małżeństwa według nowych zasad od 1 czerwca 2020 r.

Symulacja zgody małżeńskiej przesłanką do stwierdzenia nieważności małżeństwa

Istotne obowiązki małżeńskie

Prawda w kościelnym procesie małżeńskim

Wybrane zagadnienia z prawosławnego ujęcia małżeństwa

Instytucje prawa cywilnego w prawie kościelnym

Porozumienie stron w kościelnym procesie małżeńskim

Zmiany po ślubie a orzeczenie o nieważności małżeństwa

Kanoniczne przygotowanie do małżeństwa - od czerwca 2020 r. nowe przepisy

Miłość a zawarcie ważnego małżeństwa

Sąd będzie mógł uchylić decyzję ZUS – zmiany w kpc ważne dla ubezpieczonych

Proces ustny a stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego

Tłumacz w kościelnym procesie małżeńskim

Jakich czynności powinien unikać adwokat kościelny?

Unieważnienie sakramentów świętych

Prawa w Kościele dla cywilnych małżeństw

Nowo założona rodzina a kościelny proces małżeński

Rozwód cywilny a przyjmowanie komunii świętej

Kto może być rodzicem chrzestnym?

Odmowa chrztu dziecka a kościelny proces małżeński

Przymus adwokacki w kościelnym procesie małżeńskim?

Problem legitymacji biernej dłużnika w procesie ze skargi pauliańskiej przy umowie darowizny z oświadczeniem o ustanowieniu służebności

Czy proces o nieważność małżeństwa jest kościelnym rozwodem?

Element religijności w kościelnym procesie małżeńskim

Zwolnienie z kosztów sądowych w sprawie o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego

„Rozwód kościelny” a ślubne pochodzenie dzieci

„Rozwód kościelny” – kiedy apelacja nie jest możliwa?

Ponowienie kościelnego procesu o nieważność małżeństwa z tej samej przyczyny

Apelacja w sprawie o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego