REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dominik Pindor
Adwokat
Chałas i Wspólnicy
Kancelaria Prawna
Odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie
Odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Odszkodowanie w przypadku niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania ma na celu naprawienie szkody osobie pozbawionej wolności. Regulacje w tym zakresie pochodzą również z przepisów prawa międzynarodowego.

Odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie - przepisy

Zgodnie z art. 9 ust. 5 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych „kto został bezprawnie aresztowany lub zatrzymany, ma prawo do odszkodowania, którego może dochodzić na drodze sądowej”. Natomiast, art. 5 ust. 5 Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności określa, że każdy, kto został pokrzywdzony przez niezgodne z treścią tego artykułu zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo do odszkodowania. Przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej również zawierają normy w tym przedmiocie. Zgodnie z art. 77 ust. 1 „każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działalnie organu władzy publicznej.

REKLAMA

Poszkodowany ma prawo do dochodzenia swoich praw w przedmiocie naprawienia szkody wyrządzonej w procesie karnym w postępowaniu:

1) przez sądem cywilny zgodnie z art. 417 § 1 k.c.,

2) przed sądem karnym zgodnie z art. 58 k.p.k.

Ocena słuszności zastosowania tymczasowego aresztowania

REKLAMA

Podstawą dochodzenia odszkodowania jest wykazanie, że zastosowanie tymczasowego aresztowania było niesłuszne, oraz spowodowane było następstwem uchybień w postępowaniu przygotowawczym. W takim stanie należy również badać, czy uprawniony organ nie uchylił decyzji o zastosowaniu środka zapobiegawczego w sytuacji, w której ustały przyczyny, wskutek których został on zastosowany, lub powstały przyczyny uzasadniające jego uchylenie lub zmianę na inny łagodniejszy środek zapobiegawczy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Należy pamiętać, że ocena słuszności zastosowanego tymczasowego aresztowania wymaga nie tylko rozważenia przesłanek faktycznych, ale także podstawy prawnej zastosowanego środka. W tej sytuacji obowiązkiem sądu jest rozważenie, czy wskazane w postanowieniu o tymczasowym aresztowaniu podstawy stosowania tego środka (uzasadniona obawa, że podejrzany będzie się ukrywał, gdyż nie ma stałego miejsca zamieszkania, znaczny stopień społecznego niebezpieczeństwa zarzucanego czynu) rzeczywiście istniały. Niesłuszne tymczasowe aresztowanie zachodzi w szczególności wówczas, gdy się je stosuje, mimo że nie ustalono faktu popełnienia przestępstwa albo nawet fakt ten ustalono, lecz tymczasowe aresztowanie zastosowano wbrew przepisom art. 258 k.p.k.

REKLAMA

Warto wspomnieć, że w orzecznictwie stosunkowo często formułowana jest teza, że gdy oskarżony utrudnia postępowanie poprzez uchylanie się od powinności procesowych, zwłaszcza stawiennictwa na wezwanie, to wówczas tymczasowe aresztowanie go staje się koniecznością po to, by możliwe było wydanie wyroku, także uniewinniającego. W takiej sytuacji aresztowanie nie byłoby niewątpliwie niesłuszne, choć oskarżony nie zostałby skazany.

Niesłuszne zatrzymanie uzasadnia odszkodowanie na podstawie art. 552 § 4 k.p.k., gdy jest „nie-wątpliwie niesłuszne”. Odszkodowanie to przysługuje za szkody wynikłe z pozbawienia wolności w postępowaniu karnym, a zatem może być następstwem wyłącznie zatrzymania procesowego, gdy stanowiło ono środek przymusu procesowego przewidziany w art. 244 lub 247 k.p.k. Zatrzymanie, o którym mowa w art. 75 § 2 k.p.k., jako służące zapewnieniu prawidłowego toku postępowania karnego, jest także zatrzymaniem procesowym i w wypadku, gdy było niewątpliwie niesłuszne, przysługuje za nie odszkodowanie i zadośćuczynienie, zgodnie z art. 552 § 4 k.p.k. Nie ma natomiast możliwości dochodzenia odszkodowania na podstawie art. 552 k.p.k. za oczywiście niesłuszne ujęcie, gdyż Państwo nie ponosi odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez osobę dokonującą ujęcia z naruszeniem przepisu art. 243 § 1 k.p.k. W doktrynie przyjmuje się, że niewątpliwie niesłuszne jest takie zatrzymanie, które nastąpiło przy braku dopuszczających je przesłanek albo trwało po ich ustaniu lub z naruszeniem czasu zatrzymania bądź gdy nastąpiło ponownie na podstawie tych samych faktów lub dowodów. Przy ocenie kwestii niewątpliwie niesłusznego zatrzymania w rozumieniu art. 552 § 4 k.p.k. sąd powinien mieć na uwadze, czy zastosowanie tego środka przymusu procesowego nastąpiło z obrazą przepisów rozdziału 27 Kodeksu postępowania karnego, a tym samym, czy spowodował on dolegliwość, jakiej osoba zatrzymana nie powinna była doznać, analizując to zagadnienie w aspekcie całokształtu okoliczności zaistniałych w sprawie, w której doszło do zatrzymania, a znanych w dacie orzekania w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia, w tym także z uwzględnieniem prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, w której nastąpiło zatrzymanie, jeżeli już zapadło, ale roczny termin przedawnienia roszczeń z tytułu nie-wątpliwie niesłusznego zatrzymania biegnie zawsze od daty zwolnienia zatrzymanego.

Autor: adw. Dominik Pindor, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Koniec z obciążaniem dzieci kosztami pobytu krewnych w DPS. Rząd zapowiada zmianę przepisów

Tylko osoby pełnoletnie powinny być zobowiązane do ponoszenia opłat za pobyt bliskich w domach pomocy społecznej – zapowiedziała wiceministra rodziny Katarzyna Nowakowska. To odpowiedź na apel Rzeczniczki Praw Dziecka, która alarmowała, że dziś ciężar finansowy może spaść również na małoletnich.

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne w 2025 roku. Ile wynosi, kto może uzyskać i jakich formalności trzeba dopełnić. 3 konieczne warunki

Nauczyciele, wychowawcy oraz inni pracownicy pedagogiczni, którzy urodzili się po 1948 roku, nie muszą czekać do 60. roku życia w przypadku kobiet ani do 65. roku życia w przypadku mężczyzn, aby otrzymać świadczenie z ZUS-u. Jeśli mają odpowiedni wiek, staż pracy i rozwiązali stosunek pracy, mogą na przykład skorzystać z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Sąd: Z Konstytucji RP wynika, że babcia ma prawo do świadczenia 300 zł [Dobry Start]

Spór z ZUS wygrała babcia dziecka - opiekuje się nim od śmierci jego matki. Opieka nie była potwierdzona sądownie, tj. nie ustalono pieczy bieżącej czy zastępczej oraz nie ustalono babci prawnym opiekunem dziecka. Wiadomo również, że skarżąca wystąpiła z wnioskiem do Sądu celem umieszczenia dziecka w jej rodzinie zastępczej, lecz sąd do chwili obecnej nie wydał żadnych orzeczeń regulujących.

„Ozłocony” projekt ustawy o rynku kryptoaktywów. Po co Polsce surowsze przepisy niż wymaga UE?

Projekt ustawy o rynku kryptoaktywów trafił parę dni temu do Sejmu. Celem tego projektu powinno być uszczegółowienie i doprecyzowanie, w zakresie w jakim jest to konieczne, rozwiązań wprowadzanych unijnym rozporządzeniem MICA. To jednak zbyt mało ambitne zadanie dla Ministra Finansów, twórcy projektu, który postanowił pokryć przepisy unijne warstwą krajowego, "normatywnego złota". Zobaczmy, na ile przepisy projektu stały się przedmiotem tzw. gold-platingu i co z tego wynika w praktyce.

REKLAMA

Może czas, aby sąd mógł zmusić ZUS do odpuszczenia ścigania za niezapłacone składki? Jak jest rak, hospicjum, śmierć bliskich, utrata majątku?

Problemem udzielania przez ZUS ulg w postaci umorzenia zaległości w składkach jest to, że jest to decyzja całkowicie uznaniowa (po stronie ZUS). Osoba wnioskująca o taką ulgę może spełniać na 1000% zasady współżycia społecznego, które uzasadniają ulgę, a ZUS można tylko o nią prosić. I ZUS nie musi jej przyznać. Można stracić cały majątek w pożarze, być w stanie przedagonalnym w hospicjum, stracić rodzinę w wypadku samochodowym. A i tak ZUS może odmówić umorzenia zaległych składek w tym znaczeniu, że nie można ZUS zmusić do przyznania ulgi. Żaden sąd nie może wydać wyroku “Zmuszam ZUS do przyznania ulgi w kwocie 5000 zł w postaci umorzenia zaległych składek ZUS bo wnioskodawca choruje na raka w fazie przerzutów i zostało mu nie więcej niż 12 miesięcy życia “. Sąd może tylko wskazywać, że ZUS naruszył przepisy o umarzaniu zaległości bo nie zrobił tego, gdy sytuacja wnioskującego o ulgę, uzasadnia jej przyznanie.

Adwokat: TSUE potwierdzi uczciwość postanowień umów kredytowych odwołujących się do WIBOR

Postanowienia umów kredytowych odwołujące się do wskaźnika referencyjnego WIBOR w ogóle nie powinny stanowić przedmiotu badania pod kątem ewentualnej abuzywności – uważa adwokat Wojciech Wandzel. Jego zdaniem Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie C-471/24 potwierdzi uczciwość postanowień umownych odwołujących się do WIBOR.

Jest ustawa o osobach starszych (czyli 60 plus). Co to daje?

Mało osób ma świadomość, a szczególnie osób starszych, że polityka senioralna w naszym kraju jest do tego stopnia rozwinięta, że jest specjalna ustawa o osobach starszych. Ustawa choć krótka to dość istotna dla praw seniorów, którzy mają ukończony 60 rok życia, czyli są tzw. seniorami 60 plus. Ustawa jest też istotna z perspektywy obowiązków państwa względem seniorów. Co zatem daje to prawo?

ZUS: Po nowelizacji mundurowi będą dalej informować o swoich finansach. Zwykły emeryt albo rencista już nie

Warunkiem łączenia wcześniejszej emerytury albo renty z dochodami z pracy jest nieosiąganie zbyt wysokich limitów dochodów z pracy. Do tej pory co roku trzeba było o kwotach przychodów informować ZUS. W ramach deregulacji zniknie obowiązek zawiadamiania przez emeryta lub rencistę ZUS (jako organu rentowego) o wysokości osiąganego przychodu. Nie jest to już potrzebne bo ZUS sam sobie te informacje sprawdzi. Obowiązek informowania ZUS o przychodach dotyczy tylko dwóch przypadków - 1) mundurowi, którzy pobierają uposażenie oraz 2) osoby, które osiągają przychody za granicą.

REKLAMA

Energia wiatrowa w Polsce: jak daleko wiatraki od zabudowań? Co zrobi Prezydent Nawrocki?

Karol Nawrocki deklarował w kampanii wyborczej poparcie dla „rozsądnej transformacji energetycznej”. W praktyce jednak jego wypowiedzi sugerują sceptycyzm wobec polityki Zielonego Ładu oraz brak entuzjazmu dla dynamicznego rozwoju odnawialnych źródeł energii – w tym energetyki wiatrowej. Prezydent Elekt podkreśla wagę źródeł konwencjonalnych – mimo ich wysokich kosztów i negatywnego wpływu na klimat.

Bon leczniczy zamiast 13. i 14. emerytury: czy to koniec z dodatkowymi pieniędzmi? Nowy pomysł na wsparcie seniorów

Nie da się ukryć, że seniorzy przyzwyczaili się już do otrzymywania dodatkowego wsparcia finansowego w postaci 13. i 14. emerytury. Świadczenia te okazały się wręcz stałym elementem polityki senioralnej, w ramach szeroko rozbudowanej polityki społecznej w Polsce. Dla wielu seniorów rzeczywiście jest to realne wsparcie finansowe, które pomaga niekiedy związać koniec z końcem. Odebranie tych kilku tysięcy to byłby cios dla tych osób. Jednak coraz częściej pojawiają się głosy, że jednorazowe dodatki nie rozwiązują systemowych problemów osób starszych – zwłaszcza w obszarze zdrowia. Czy zamiast gotówki lepszym rozwiązaniem byłby zatem bon leczniczy? Przyjrzyjmy się tej propozycji i ocenimy jej skutki.

REKLAMA