REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dominik Pindor
Adwokat
Chałas i Wspólnicy
Kancelaria Prawna
Odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie
Odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Odszkodowanie w przypadku niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania ma na celu naprawienie szkody osobie pozbawionej wolności. Regulacje w tym zakresie pochodzą również z przepisów prawa międzynarodowego.

Odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie - przepisy

Zgodnie z art. 9 ust. 5 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych „kto został bezprawnie aresztowany lub zatrzymany, ma prawo do odszkodowania, którego może dochodzić na drodze sądowej”. Natomiast, art. 5 ust. 5 Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności określa, że każdy, kto został pokrzywdzony przez niezgodne z treścią tego artykułu zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo do odszkodowania. Przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej również zawierają normy w tym przedmiocie. Zgodnie z art. 77 ust. 1 „każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działalnie organu władzy publicznej.

REKLAMA

Poszkodowany ma prawo do dochodzenia swoich praw w przedmiocie naprawienia szkody wyrządzonej w procesie karnym w postępowaniu:

1) przez sądem cywilny zgodnie z art. 417 § 1 k.c.,

2) przed sądem karnym zgodnie z art. 58 k.p.k.

Ocena słuszności zastosowania tymczasowego aresztowania

REKLAMA

Podstawą dochodzenia odszkodowania jest wykazanie, że zastosowanie tymczasowego aresztowania było niesłuszne, oraz spowodowane było następstwem uchybień w postępowaniu przygotowawczym. W takim stanie należy również badać, czy uprawniony organ nie uchylił decyzji o zastosowaniu środka zapobiegawczego w sytuacji, w której ustały przyczyny, wskutek których został on zastosowany, lub powstały przyczyny uzasadniające jego uchylenie lub zmianę na inny łagodniejszy środek zapobiegawczy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Należy pamiętać, że ocena słuszności zastosowanego tymczasowego aresztowania wymaga nie tylko rozważenia przesłanek faktycznych, ale także podstawy prawnej zastosowanego środka. W tej sytuacji obowiązkiem sądu jest rozważenie, czy wskazane w postanowieniu o tymczasowym aresztowaniu podstawy stosowania tego środka (uzasadniona obawa, że podejrzany będzie się ukrywał, gdyż nie ma stałego miejsca zamieszkania, znaczny stopień społecznego niebezpieczeństwa zarzucanego czynu) rzeczywiście istniały. Niesłuszne tymczasowe aresztowanie zachodzi w szczególności wówczas, gdy się je stosuje, mimo że nie ustalono faktu popełnienia przestępstwa albo nawet fakt ten ustalono, lecz tymczasowe aresztowanie zastosowano wbrew przepisom art. 258 k.p.k.

REKLAMA

Warto wspomnieć, że w orzecznictwie stosunkowo często formułowana jest teza, że gdy oskarżony utrudnia postępowanie poprzez uchylanie się od powinności procesowych, zwłaszcza stawiennictwa na wezwanie, to wówczas tymczasowe aresztowanie go staje się koniecznością po to, by możliwe było wydanie wyroku, także uniewinniającego. W takiej sytuacji aresztowanie nie byłoby niewątpliwie niesłuszne, choć oskarżony nie zostałby skazany.

Niesłuszne zatrzymanie uzasadnia odszkodowanie na podstawie art. 552 § 4 k.p.k., gdy jest „nie-wątpliwie niesłuszne”. Odszkodowanie to przysługuje za szkody wynikłe z pozbawienia wolności w postępowaniu karnym, a zatem może być następstwem wyłącznie zatrzymania procesowego, gdy stanowiło ono środek przymusu procesowego przewidziany w art. 244 lub 247 k.p.k. Zatrzymanie, o którym mowa w art. 75 § 2 k.p.k., jako służące zapewnieniu prawidłowego toku postępowania karnego, jest także zatrzymaniem procesowym i w wypadku, gdy było niewątpliwie niesłuszne, przysługuje za nie odszkodowanie i zadośćuczynienie, zgodnie z art. 552 § 4 k.p.k. Nie ma natomiast możliwości dochodzenia odszkodowania na podstawie art. 552 k.p.k. za oczywiście niesłuszne ujęcie, gdyż Państwo nie ponosi odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez osobę dokonującą ujęcia z naruszeniem przepisu art. 243 § 1 k.p.k. W doktrynie przyjmuje się, że niewątpliwie niesłuszne jest takie zatrzymanie, które nastąpiło przy braku dopuszczających je przesłanek albo trwało po ich ustaniu lub z naruszeniem czasu zatrzymania bądź gdy nastąpiło ponownie na podstawie tych samych faktów lub dowodów. Przy ocenie kwestii niewątpliwie niesłusznego zatrzymania w rozumieniu art. 552 § 4 k.p.k. sąd powinien mieć na uwadze, czy zastosowanie tego środka przymusu procesowego nastąpiło z obrazą przepisów rozdziału 27 Kodeksu postępowania karnego, a tym samym, czy spowodował on dolegliwość, jakiej osoba zatrzymana nie powinna była doznać, analizując to zagadnienie w aspekcie całokształtu okoliczności zaistniałych w sprawie, w której doszło do zatrzymania, a znanych w dacie orzekania w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia, w tym także z uwzględnieniem prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, w której nastąpiło zatrzymanie, jeżeli już zapadło, ale roczny termin przedawnienia roszczeń z tytułu nie-wątpliwie niesłusznego zatrzymania biegnie zawsze od daty zwolnienia zatrzymanego.

Autor: adw. Dominik Pindor, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wyższa stawka za przegląd samochodu już od września! Ministerstwo ujawnia kwotę – miliony kierowców będą niezadowolone

Od września 2025 roku obowiązkowy przegląd techniczny samochodu osobowego będzie kosztował 149 zł zamiast dotychczasowych 98 zł. Ministerstwo Infrastruktury tłumaczy podwyżkę koniecznością dostosowania stawek do realnych kosztów prowadzenia stacji diagnostycznych. Zmiana dotknie miliony kierowców w całym kraju.

Nowe środki na infrastrukturę ochrony zdrowia. Ruszył nabór do programu AOS FENX.06.01

Placówki medyczne mogą uzyskać dofinansowanie na budowę, modernizację i zakup wyposażenia. Sprawdź, kto może skorzystać i na jakich zasadach. Trwa nabór wniosków do programu FENX.06.01 – Inwestycje w infrastrukturę, sprzęt 
i wyposażenie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS). Środki z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021–2027 (FENX) pozwolą na modernizację sektora ochrony zdrowia i rozwój modelu leczenia jednego dnia.

Droższe badanie techniczne samochodu osobowego od września 2025 r. - podwyżka o 50 zł. Opłaty za inne rodzaje badań wzrosną proporcjonalnie

Opłaty za badania techniczne samochodów osobowych wzrosną o około 50 zł, do 149 zł - poinformował 11 sierpnia 2025 r. na konferencji prasowej wiceminister infrastruktury Stanisław Bukowiec. Dodał, że opłaty za inne rodzaje badań wzrosną proporcjonalnie.

Tusk o HoReCa i KPO: „Będą decyzje, jeśli trzeba – także personalne”. Gorąca debata wokół dotacji na jachty, sauny i wirtualne strzelnice

Premier Donald Tusk zapowiedział, że kluczowe decyzje dotyczące przyznawania środków z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) dla branży HoReCa zapadną po wtorkowej informacji minister funduszy Katarzyny Pełczyńskiej-Nałęcz. Jak zaznaczył, nie wyklucza, że w grę wchodzą również zmiany personalne.

REKLAMA

800 czy 1000 plus nie wystarczy...Ci rodzice mogą słono zapłacić za swoje zachowanie wobec dzieci

800 czy 1000 plus nie wystarczy. Dlaczego? Bo ci rodzice mogą słono zapłacić za swoje zachowanie wobec dzieci i to tysiące złotych. Odszkodowanie czy zadośćuczynienie za naruszenie tych podstawowych praw dziecka może być naprawdę wysokie.

Palenie gałęzi na własnej posesji 2025 - czy można palić gałęzie na własnej posesji? Kiedy można palić gałęzie na działce?

Palenie gałęzi i liści, nawet na własnej posesji, może skończyć się mandatem. Zakaz obowiązuje nie tylko w miastach, ale też na wsiach i działkach rekreacyjnych. Sprawdź, co grozi za spalanie gałęzi w 2025 roku i gdzie zgłosić uciążliwego sąsiada, który zadymia okolicę.

Afera z dofinansowaniami z KPO. PARP zapowiada kontrole, opozycja mówi o gigantycznym skandalu i podaje kolejne przykłady

Wiele kontrowersji wzbudziła interaktywna mapa projektów, które uzyskały dofinansowanie z Krajowego Planu Odbudowy, którą opublikowano na kpo.gov.pl. Co ciekawe od rana 8 sierpnia 2025 r. cała strona kpo.gov.pl nie jest dostępna (występują problemy techniczne z jej wyświetleniem). Szeroko krytykuje się zasadność wydatkowania tych środków zwłaszcza w branży HoReCa. PARP zapowiedział kontrolę w tym sektorze. Premier Tusk powiedział, że nie zaakceptuje żadnego marnotrawienia środków z KPO. Prezes PiS Jarosław Kaczyński nazwał całą sprawę gigantycznym skandalem a inni politycy PiS mówią o największej aferze obecnego rządu

Seniorze, nie musisz płacić za wywóz śmieci! Wystarczy, że spełnisz ten jeden warunek. Jaki?

W ostatnim czasie w wielu miastach podniesiono opłaty za odbiór śmieci, co szczególnie dotyka polskich emerytów. Częściowe lub całkowite zwolnienie z tych opłat to duża ulga dla ich domowych budżetów. Kto może skorzystać z takiej pomocy? Oto szczegóły.

REKLAMA

Darowizna spółdzielczego prawa z majątku wspólnego bez podatku? Oto bezpieczna ścieżka przekazania nieruchomości w rodzinie

Planujesz przekazać mieszkanie bliskim i boisz się podatku? Najnowsza interpretacja skarbówki pokazuje, jak zrobić to legalnie, bez żadnej daniny. Sprawdź, jak darowizna z majątku wspólnego w rodzinie może być całkowicie zwolniona z podatku.

TSUE zmienia zasady gry dla frankowiczów. Koniec z teorią dwóch kondykcji?

Wyrok TSUE z 19 czerwca 2025 r. może zrewolucjonizować sposób rozliczania nieważnych umów „frankowych”. Sąd unijny opowiedział się za prostszą i tańszą dla konsumentów teorią salda, podważając dominującą dotąd teorię dwóch kondykcji. Dlaczego część prawników bije na alarm i czy naprawdę chodzi o interes kredytobiorców? Oddzielamy fakty od mitów.

REKLAMA