Szczególne zapisy w umowach najmu powierzchni handlowych

Jednak z uwagi na specyfikę działalności prowadzonej w lokalach handlowych związanej bezpośrednio z osiąganiem zysków ze sprzedaży towarów lub usług, strony umów najmu takich lokali mogą wprowadzić do nich pewne charakterystyczne zapisy, których nie spotkamy w umowach najmu lokali biurowych.  

Jednymi z nich są postanowienia związane z ukształtowaniem jednego z essentialia negotii  umowy najmu a więc zasad płatności czynszu. W przypadku lokali handlowych strony przewidują zwykle, poza obowiązkiem zapłaty podstawowego czynszu najmu o stałej wysokości, także tzw. czynsz prowizyjny o wysokości zmiennej, uzależnionej od poziomu przychodów jakie najemca uzyskuje w wyniku działalności prowadzonej w przedmiocie najmu.

Zazwyczaj czynsz prowizyjny należny jest w sytuacji, gdy określony przez strony procent od przychodów najemcy z prowadzonej w lokalu działalności handlowej przekracza wysokość czynszu podstawowego. Strony mogą ustalić jedną stawkę procentową, która odnosić się będzie do wszystkich towarów (usług) oferowanych w lokalu lub przewidzieć różne stawki w odniesieniu do poszczególnych kategorii towarów (usług). Gdy czynsz prowizyjny będący pochodną przychodów najemcy w lokalu w sposób obliczony na podstawie umowy najmu, przekroczy wartość czynszu podstawowego, czynsz należny wynajmującemu na podstawie umowy najmu będzie odpowiednio wyższy.

Istotne jest przy tym odpowiednie wyważenie interesów wynajmującego i najemcy. W przypadku lokali o korzystnej lokalizacji, generujących wysokie przychody, korzystne dla wynajmującego  może okazać się ustalenie odpowiednio wysokiego czynszu prowizyjnego, kosztem niższej stawki czynszu podstawowego. Z kolei, gdy działalność prowadzona w lokalu niekoniecznie przynosić będzie najemcy wysokie przychody, korzystniejsze dla wynajmującego może okazać się wynegocjowanie wyższego czynszu podstawowego, który będzie należny niezależnie od powodzenia prowadzonej w lokalu działalności. Nieodzowne przy tym jest przekazywanie wynajmującemu danych finansowych związanych z działalnością prowadzoną w lokalu, np. w postaci raportów wysyłanych co miesiąc przez najemcę a także zapewnienie wynajmującemu dostępu do takich danych i sposobów ustalania wysokości czynszu prowizyjnego. Najemca ma przy tym zawsze obowiązek rejestrowania wszystkich transakcji dokonywanych w lokalu.

Innym charakterystycznym postanowieniem w umowach najmu lokali handlowych są zapisy dotyczące towarów sprzedawanych czy usług świadczonych w lokalach. Mogą to być zapisy dotyczące obowiązku utrzymania odpowiedniej jakości towarów/usług, określonej wysokości cen poprzez np. odniesienie ich do cen obowiązujących w innych lokalach na rynku czy też określające marki, które mogą być sprzedawane w lokalu wraz z obowiązkiem uzyskania zgody wynajmującego na zmianę rodzajów marek. Często spotykane są również zapisy dotyczące zakazu sprzedaży określonych towarów w lokalu lub przewidujące wyłączność dla najemcy na sprzedaż określonych towarów/usług w danym budynku/centrum handlowym. Konsekwencją naruszenia takich postanowień może być powstanie obowiązku zapłaty kar umownych czy wypowiedzenie umowy przez drugą stronę umowy.