Dlaczego zastrzeganie kary umownej się opłaca? – cz. 2

W części pierwszej zaprezentowane zostały zasady na jakich opiera się odpowiedzialność kontraktowa. Jednym z istotnych problemów, które mogą powstać przy domaganiu się odszkodowania  jest konieczność wykazania szkody.

Szkoda bowiem to różnica w naszym aktualnym majątku w porównaniu z majątkiem, który istniałby w sytuacji, gdyby zobowiązanie zostało wykonane. Do tego szkody te muszą pozostawać w adekwatnym związku przyczynowym z niewykonaniem lub nieprawidłowym wykonaniem zobowiązania, tzn. szkoda musi być normalnym następstwem takiej sytuacji.

Czytaj: Dlaczego zastrzeganie kary umownej się opłaca?

Kara umowna

Remedium na te niedogodności jest możliwość zastrzeżenia kary umownej. Zgodnie z art. 483 Kodeksu cywilnego można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy.

Możliwość zastrzegania kary umownej ma jednak swoje wyraźne ograniczenia, które widać już w cytowanym art. 483. Zgodnie z jego treścią można ją bowiem zastrzec jedynie dla zobowiązania o charakterze niepieniężnym.

Przy umowie sprzedaży kara umowna będzie mogła być zastrzeżona w odniesieniu do zobowiązania sprzedawcy, którego obowiązkiem jest przeniesienie własności i wydanie rzeczy kupującemu. Nie będzie ona mogła być zastrzeżona w stosunku do świadczenia kupującego, które polega na zapłacie określonej ceny.

Specyfika kary umownej

Specyfika kary umownej została określona w art. 484 ust. 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy kara umowna należy się wierzycielowi bez względu na wysokość poniesionej szkody. W takim przypadku z poszkodowanego kontrahenta spada obowiązek wykazywania szkody. Może on domagać się wypłaty sumy oznaczonej jako kara umowna. Należy jednak pamiętać, iż godnie z art. 484 ust. 2 Kodeksu cywilnego jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.

Uniezależnienie kary umownej od szkody skutkuje w obydwie strony.  Z jednej strony kara umowna zostanie umieszczona w pełnej wysokości nawet wtedy, gdy szkoda będzie miała niższą wartość. Z drugiej strony wysokość kary umownej będzie ograniczała roszczenie poszkodowanego nawet wtedy, gdy szkoda przewyższa jej wartość. Strony mogą jednak ustalić, że zastrzeżenie kary umownej nie ogranicza prawa do domagania się odszkodowania przewyższającego wartość kary.

Masz pytanie? Zadaj je na naszym Forum