Czym zajmuje się ławnik sądowy, kto może nim zostać i ile zarabia?

Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości jest zagwarantowany w Konstytucji RP, a konkretnie w art.182. Przejawia się on m.in. w udziale ławnika w wymierzaniu sprawiedliwości przez sąd. Ławnik to niezawodowy członek składu orzekającego - obywatel biorący udział w orzekaniu, a nie będący sędzią. Należy jednak zaznaczyć, że pomimo braku zawodowego przygotowania ławnicy mają równe prawa z sędziami i asesorami sądowymi.

W jakich sprawach bierze udział ławnik?

Z uwagi na doniosłą rolę ławnika w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, biorą oni udział w wielu kategoriach spraw. Jak wynika z Kodeksu postępowania cywilnego, w sprawach cywilnych z zakresu prawa pracy i stosunków rodzinnych, w pierwszej instancji bierze udział sędzia (przewodniczący) oraz dwóch ławników.

Sprawy z zakresu prawa pracy muszą dotyczyć:

• ustalenia istnienia, nawiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, uznania bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, przywrócenia do pracy i przywrócenia poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzonych roszczeń i odszkodowań w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy;
• naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu i roszczeń z tym związanych;
• odszkodowania lub zadośćuczynienia w wyniku stosowania mobbingu.

W przypadku spraw z zakresu prawa pracy od ławników wymaga się doświadczenia i wiedzy w sprawach pracowniczych - patrz. art. 158 ustawy o ustroju sądów powszechnych.

Sprawy z zakresu stosunków rodzinnych to sprawy o:

• rozwód;
• separację;
• ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa;
• rozwiązanie przysposobienia.

Ławnicy występują także m.in. w sprawach karnych. Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania karnego, w sprawach o zbrodnie sąd orzeka w składzie jednego sędziego i dwóch ławników.

Zbrodnia to przestępstwo zagrożone karą od 3 lat pozbawienia wolności albo karą surowszą. Zbrodnią jest np. zabójstwo.

W przypadku spraw szczególnie skomplikowanych sąd pierwszej instancji może postanowić o rozpoznaniu jej w składzie dwóch sędziów i trzech ławników. Ten skład jest obligatoryjny w przypadku orzekania w sprawach o przestępstwa zagrożone karą dożywotniego pozbawienia wolności.

Kto może zostać ławnikiem?

Wymogi jakie należy spełnić aby zostać ławnikiem zostały określone w ustawie prawo o ustroju sądów powszechnych. Zgodnie z art. 158 tej ustawy, ławnikiem może zostać ten kto: