Zasiłek opiekuńczy – dla kogo i jak długo?

Kiedy przysługuje zasiłek opiekuńczy?

Pracownik może otrzymać zasiłek opiekuńczy, jeśli jest zwolniony od wykonywania pracy ze względu na konieczność podjęcia opieki nad:

1. dzieckiem, które nie ukończyło 8 lat i wystąpiła jedna z następujących sytuacji:
   • nieprzewidziane zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,
   • konieczność izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo choroby zakaźnej,
   • choroba niani (z którą pracownik ma zawartą umowę uaktywniającą (Umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Na podstawie tej umowy niania sprawuje opiekę nad dziećmi. Umowa ta jest zawierana w formie pisemnej między nianią a rodzicami albo rodzicem samotnie wychowującym dziecko.), lub dziennego opiekuna, którzy opiekują się dzieckiem,
   • poród lub choroba małżonka lub rodzica dziecka pracownika, którzy stale opiekują się dzieckiem, a poród lub choroba uniemożliwia tę opiekę,
   • pobyt w szpitalu albo innej placówce leczniczej małżonka lub rodzica dziecka pracownika, którzy stale opiekują się dzieckiem;
2. dzieckiem niepełnosprawnym (tj. dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji), które nie ukończyło 18 lat, jeśli wystąpiła jedna z następujących sytuacji:
   • poród lub choroba małżonka lub rodzica dziecka pracownika, którzy stale opiekują się dzieckiem, jeśli poród lub choroba uniemożliwia im opiekę,
   • pobyt w szpitalu albo innej placówce leczniczej małżonka lub rodzica dziecka pracownika, którzy stale opiekują się dzieckiem;
3. chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które nie ukończyło 18 lat;
4. chorym dzieckiem;
5. innym niż dziecko chorym członkiem rodziny.

WAŻNE!

• Zamknięcie żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub szkoły, do których uczęszcza dziecko jest nieprzewidziane, jeśli pracownik został o tym zawiadomiony w terminie krótszym niż 7 dni przed ich zamknięciem.
• Inny członek rodziny to: małżonek, rodzic, rodzic dziecka, ojczym, macocha, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat – pod warunkiem, że w czasie, kiedy pracownik się nimi opiekuje, jest z nim we wspólnym gospodarstwie domowym.
• Zasiłek opiekuńczy można otrzymać na: dzieci lub dzieci małżonka, dzieci przysposobione, dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie (np. w ramach rodziny zastępczej).
• Zasiłek opiekuńczy otrzymasz niezależnie od okresu ubezpieczenia.
• Prawo do zasiłku mają na równi matka i ojciec dziecka. Zasiłek może otrzymać jednak za dany okres tylko jeden z rodziców, ten który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę.
• Zasiłek opiekuńczy przysługuje, gdy nie ma innych członków rodziny, którzy mogą zapewnić opiekę. Nie dotyczy to opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 2.
• Członkiem rodziny, który może zapewnić opiekę, nie jest osoba, która:
  1. jest całkowicie niezdolna do pracy,
  2. jest chora,
  3. nie jest sprawna fizycznie lub psychicznie za względu na swój wiek,
  4. prowadzi gospodarstwo rolne,
  5. jest pracownikiem, który odpoczywa po pracy na nocnej zmianie,
  6. prowadzi działalność,
  7. nie jest zobowiązana do opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego - jeśli odmawia sprawowania opieki.

Polecamy produkt: Potrącenia z wynagrodzeń i zasiłków. Praktyczne wskazówki.

Kiedy przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Jeśli jako matka dziecka pobiera się zasiłek macierzyński i w czasie 8 tygodni po porodzie nie możesz opiekować się nowo urodzonym dzieckiem, to ubezpieczony ojciec dziecka albo inny członek najbliższej rodziny może otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Osoba ta musi przerwać zatrudnienie lub inną działalność zarobkową, aby zaopiekować się dzieckiem.

Dotyczy to sytuacji, w których:

1. matka dziecka przebywa w szpitalu lub innej placówce leczniczej i nie może osobiście opiekować się dzieckiem,
2. matka dziecka ma orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym i stan zdrowia uniemożliwia jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem,
3. matka porzuciła dziecko.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 8 tygodni życia.

---

Kiedy zasiłek opiekuńczy nie przysługuje?

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje za okres:

1. w którym pracownik ma prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych,
2. w którym pracownik korzysta z urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego,
3. w którym pracownik jest tymczasowo aresztowany lub odbywa karę pozbawienia wolności,
4. objęty zwolnieniem lekarskim, w czasie którego pracownik wykonywał pracę lub wykorzystywał to zwolnienie niezgodnie z jego celem, co zostało stwierdzone w czasie kontroli.

Jakie są maksymalne okresy pobierania zasiłku?

Zasiłek przysługuje nie dłużej niż przez:

1. 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli pracownik opiekuje się zdrowym dzieckiem do lat 8 lub chorym dzieckiem do lat 14, w tym także dzieckiem niepełnosprawnym w tym wieku, albo
2. 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli pracownik opiekuje się dzieckiem w wieku ponad 14 lat lub innym chorym członkiem rodziny,
3. 30 dni w roku kalendarzowym, jeśli pracownik opiekuje się:
   • chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 14 lat ale nie ukończyło 18 lat, albo
   • dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 8 lat ale nie ukończyło 18 lat, jeśli w wyniku porodu, choroby albo pobytu w szpitalu małżonka lub rodzica dziecka pracownika, którzy stale opiekują się dzieckiem, nie mogą oni opiekować się dzieckiem niepełnosprawnym.

Jeśli pracownik w roku kalendarzowym opiekuje się wyłącznie niepełnosprawnym dzieckiem oraz innymi chorymi członkami rodziny (i nie ma innych dzieci, które nie ukończyły 14 lat), zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie za okres nie dłuższy niż 30 dni w roku kalendarzowym, w tym nie dłuższy niż 14 dni na opiekę nad chorymi członkami rodziny.

Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym. Nie zależy on od liczby osób uprawnionych do zasiłku, liczby dzieci lub członków rodziny, którzy wymagają opieki.

Okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie jest wliczany do limitu 60 i 14 dni w roku kalendarzowym.