Tematy - Podział majątku, Spadek - INFOR.PL

Zapisz się na newsletter

Wpisz poprawny e-mail

Odrzucenie spadku często jest jedyną drogą w celu uniknięcia dużych – często przewyższających wartość samego spadku – długów spadkowych.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera przepisy dotyczące opodatkowania rzeczy i praw otrzymanych zarówno w drodze umowy i jak i dziedziczenia (a także m.in. zapisów i zachowku) - w tym również kwestię zwolnień od podatku (m.in. zupełnego zwolnienia dla najbliższej rodziny). Tekst ujednolicony, stan prawny na 27 października 2020 r.

Darowizny (bez względu na to, czy spisane w formie aktu notarialnego czy tylko faktycznie zrealizowane) objęte są, co do zasady, opodatkowaniem podatkiem spadków i darowizn.

Z chwilą śmierci prawa i obowiązki zmarłego, które wynikają ze stosunków cywilnoprawnych, przechodzą na jego spadkobierców. Innymi słowy, spadkobierca wstępuje w sytuację prawną osoby zmarłej, za wyjątkiem jednak niektórych kategorii praw, jak na przykład o charakterze niemajątkowym (np. dobra osobiste), czy związanych ściśle z osobą zmarłego (np. roszczenia alimentacyjne).

REKLAMA

Wraz z zawarciem małżeństwa między małżonkami powstaje wspólność majątkowa małżeńska. W różnych sytuacjach majątek małżonków może ulec podziałowi. Niekiedy małżonkowie sami chcą podzielić swój majątek, lecz nie wiedzą, jak tego dokonać. Poradnik odpowiada na te i inne pytania dotyczące podziału majątku małżonków.

W dniu 28 czerwca 2009 r. weszła w życie ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny. Mimo tego, że nowelizacja zmienia jedynie 5 artykułów w zakresie prawa spadkowego (z kilkudziesięciu) wprowadza spore zamieszanie, zmienia bowiem (pierwszy raz od uchwalenia obecnego kodeksu cywilnego w 1964 roku) porządek dziedziczenia i znacząco rozszerza grono spadkobierców ustawowych- dopuszczając do spadku m.in. dziadków spadkodawcy i ich zstępnych (wujostwo spadkobiercy i jego kuzyni). W praktyce oznacza to, mniejszą szansę na objęcie spadku przez Skarb Państwa, ale także większe (niż do tej pory) rozbicie spadku (im więcej osób dziedziczy, tym mniejsze są ich udziały).

Dnia 18.09.2009 r. odbyło się spotkanie prasowe Krajowej Rady Notarialnej, na której głównym tematem była budowa systemu umożliwiającego odszukanie sporządzonych notarialnie testamentów w całej Europie. W Polsce niestety nie istnieje jeszcze system rejestracji testamentów, lecz Krajowa Rada już poczyniła duże kroki ku zmianie obecnej sytuacji. Do Polski przybyli założyciele i członkowie stowarzyszenia ARERT, którzy przybliżyli ideę stworzenia systemu dla całej Unii Europejskiej.

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt zmian dotyczący przepisów prawa spadkowego. Zapis windykacyjny to uregulowanie nowe, obce naszemu porządkowi prawnemu. Pozwala na podział konkretnych dóbr zgodnie z wolą spadkodawcy.

REKLAMA

Składając pozew bądź wniosek o separację każdy z małżonków może wnieść do sądu o podział majątku dorobkowego. Sąd nie jest jednak tym wnioskiem związany i może pozostawić go bez rozpoznania w wypadku gdy dojdzie do przekonania, że rozstrzyganie tej kwestii znacznie przedłuży całe postępowanie. Sytuacje takie mają miejsce najczęściej gdy jeden z małżonków sprzeciwia się proponowanemu podziałowi czy też kwestionuje wartość majątku.

Spadkobierca posiadający postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialne poświadczenie dziedziczenia może dokonywać czynności prawnych dotyczących przedmiotów spadkowych.

W przypadku sporządzenia testamentu może pojawić się problem interpretacji jego treści. Problematyka tą zajmuje się kodeks cywilny.

Od dnia 28 czerwca 2009 r. obowiązują w Polsce nowe zasady dziedziczenia. Rozszerzono wtedy krąg spadkobierców ustawowych. Tymczasem trwają już prace nad kolejnymi zmianami.

Po sporządzeniu przez notariusza aktu notarialnego poświadczenia dziedziczenia mogą zdarzyć się sytuacje, w których dojdzie do wzruszenia tego aktu.

Notarialne poświadczenie dziedziczenia, podobnie jak sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabyciu spadku nie jest niepodważalne i w zależności od okoliczności może być zmienione lub uchylone.

Ustawodawca przewidział dwie stawki zachowku – 1/2 i 2/3 wartości udziału w czystej wartości spadku. Stawka zależy od sytuacji uprawnionego do zachowku.

Mimo znacznego rozszerzenia katalogu spadkobierców ustawowych, ustawodawca postanowił pozostawić grono uprawnionych do zachowku bez zmiany. Jedyne co może ulec zmianie to wysokość zachowku.

Po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku może zaistnieć sytuacja, że nie wszystkie osoby zostały wymienione albo okazało się, że osoba uznana za spadkobiercę nim nie jest. Wtedy konieczna jest zmiana postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza nie zawsze chroni spadkobiercę przed ponoszeniem pełnej odpowiedzialności za długi spadkowe.