Unieważnienie ślubu konkordatowego - jak i kiedy?

Do małżeństw wyznaniowych wywołujących skutki cywilnoprawne (potocznie nazywanych „konkordatowymi”) mają zastosowanie przepisy prawa o przeszkodach małżeńskich, obowiązujące przy zawieraniu małżeństwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Unieważnienie małżeństwa w zakresie skutków cywilnoprawnych należy zatem do polskich sądów.

Unieważnienie przed polskim sądem

Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym małżeństwo unieważnia się, gdy zaistnieją następujące przeszkody:

• wieku (mniej niż 18 lat),
• ubezwłasnowolnienia całkowitego,
• choroby psychicznej,
• bigamii,
• pokrewieństwa (w linii prostej oraz rodzeństwo),
• powinowactwa (w linii prostej),
• przysposobienia.

Małżeństwo może zostać unieważnione także wtedy, gdy przy jego zawarciu nastąpiły następujące wady oświadczenia woli:

• brak świadomości,
• błąd co do tożsamości drugiej strony,
• bezprawna groźba.

Gdy chcemy unieważnić małżeństwo z powodu jednej z powyższych przyczyn powinniśmy do sądu wnieść odpowiedni pozew.

Pozew o unieważnienie małżeństwa wnosi się do sądu okręgowego właściwego ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków.

Od pozwu należy uiścić opłatę w wysokości 200 zł.

Zobacz również: Jak wnieść powództwo o unieważnienie małżeństwa?

W wyroku sąd orzeka o tym czy i który z małżonków zawarł małżeństwo w złej wierze. Za będącego w złej wierze uważa się małżonka, który w chwili zawarcia małżeństwa wiedział o okoliczności stanowiącej podstawę jego unieważnienia.

Orzeczenie zawiera też rozstrzygnięcie o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi obojga małżonków oraz o obowiązku alimentacyjnym rodziców względem dzieci.

Sąd rozstrzyga też o alimentach między małżonkami. W tym względzie małżonek zawierający małżeństwo w złej wierze traktowany jest jak małżonek winny rozkładu pożycia w przypadku rozwodu.

Gdy małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd rozstrzygnie o sposobie jego korzystania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania małżonków.

Na wniosek jednego z małżonków sąd może dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie takiego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

Zobacz również: Unieważnienie małżeństwa – i co dalej?

Nawet gdy małżeństwo zostanie unieważnione wyrokiem polskiego sądu, to w świetle prawa kanonicznego małżeństwo nadal istnieje. Kodeks prawa kanonicznego przewiduje własne przyczyny stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w Kościele katolickim nie ma zarówno instytucji rozwodu, jak i unieważnienia małżeństwa. Możliwe jest jedynie stwierdzenie nieważności małżeństwa, co oznacza, że było ono od samego początku nieważne (nieważnie zawarte).