PZON: Osoby niepełnosprawne źle oceniają orzeczników. Mają premie za utrącenie niepełnosprawności? Uzdrawiają?

List Czytelnika: 

Przy ocenie listu Czytelnika zwraca uwagę jedna rzecz - przeszedł szereg zabiegów usuwających niedomagania ciała. Być może lekarze orzecznicy uznali, że skoro przeszedł np. operację zaćmy, to stan jego zdrowia medycyna poprawiła na tyle, aby z wyjściowego stopnia niepełnosprawności "umiarkowanego" wpisać w 2025 r. "stopień lekki". Bez akt sprawy trudno wyrokować.

Wcześniejsze listy:

Rozporządzenie dla lekarzy orzeczników w PZON

Dotarła do mnie opinia, że lekarze orzecznicy są związani przepisami i duża część zarzutów naszych czytelników do praktyki orzeczniczej w PZON nie uwzględnia nakazów zawartych w ustawach i rozporządzeniach. Jednym z takich aktów prawnych jest:

Przykładowe zasady:

Ocena stanu zdrowia osoby niepełnosprawnej

§ 8.[Ocena stanu zdrowia] 1. W celu wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, lekarz – przewodniczący składu orzekającego sporządza, na podstawie badania, ocenę stanu zdrowia dziecka lub osoby zainteresowanej, zwaną dalej „oceną”.

2. W celu wydania orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień, ocenę sporządza lekarz – członek powiatowego zespołu, na podstawie badania.

3. Jeżeli osoba zainteresowana lub dziecko nie mogą uczestniczyć w posiedzeniu składu orzekającego z powodu długotrwałej i nierokującej poprawy choroby, uniemożliwiającej osobiste stawiennictwo, potwierdzonej zaświadczeniem lekarskim, badanie, o którym mowa w ust. 1, przeprowadza się w miejscu pobytu tej osoby lub dziecka.

4. W przypadku gdy lekarz – przewodniczący składu orzekającego uzna posiadaną dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania oceny stanu zdrowia, a osoba zainteresowana lub dziecko nie mogą uczestniczyć w posiedzeniu składu z powodu przyczyn wskazanych w ust. 3 i potwierdzonych zaświadczeniem lekarskim, ocena może być wydana bez badania.

5. Przepisów ust. 3 i 4 nie stosuje się w przypadku postępowania w sprawie wydania orzeczenia, o którym mowa w § 2 pkt 3.

Polecamy KSeF - podręcznik

KSeF – jak wdrożyć

Kalendarz 2026 [Kalendarz księgowego]

Rozbieżne oceny stopnia niepełnosprawności

§ 9.[Odmienne oceny stopnia niepełnosprawności] 1. Jeżeli ocenę sporządza członek powiatowego zespołu lub wojewódzkiego zespołu, posiadający zaświadczenie, o którym mowa w § 23 ust. 1, w zakresie więcej niż jednej specjalności, ocena ta może być sporządzona wyłącznie w jednej ze specjalności.

2. W przypadku niezgodności ocen w składzie orzekającym, co do niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, rozstrzyga ocena przewodniczącego składu orzekającego.

3. Członek składu orzekającego, w razie odmiennej oceny co do niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, zgłasza na piśmie zdanie odrębne wraz z uzasadnieniem. Zgłoszenie zdania odrębnego odnotowuje się w protokole.

Ocena niepełnosprawności dzieci

§ 3.[Orzekanie o stopniu niepełnosprawności dziecka] 1. Przy orzekaniu o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, zwanej dalej „dzieckiem”, bierze się pod uwagę:

1) zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się dziecko, oraz inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności;

2) ocenę stanu zdrowia wystawioną przez lekarza – przewodniczącego składu orzekającego, zawierającą opis przebiegu choroby zasadniczej oraz wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, opis badania przedmiotowego, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących oraz rokowania odnośnie do przebiegu choroby, a także ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do dzieci z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku dziecka;

3) możliwość poprawy zaburzonej funkcji organizmu poprzez zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki techniczne, środki pomocnicze lub inne działania.

Ocena niepełnosprawności dorosłych

2. Przy orzekaniu o stopniu niepełnosprawności osoby, która ukończyła 16 rok życia, zwanej dalej „osobą zainteresowaną”, bierze się pod uwagę:

1) zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących potwierdzone aktualnymi wynikami badań diagnostycznych, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba zainteresowana, oraz inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie stopnia niepełnosprawności;

2) ocenę stanu zdrowia wystawioną przez lekarza – przewodniczącego składu orzekającego, zawierającą opis przebiegu choroby zasadniczej oraz wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, opis badania przedmiotowego, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących oraz rokowania odnośnie do przebiegu choroby;

3) wiek, płeć, wykształcenie, zawód i posiadane kwalifikacje;

4) możliwość całkowitego lub częściowego przywrócenia zdolności do wykonywania dotychczasowego lub innego zatrudnienia – poprzez leczenie, rehabilitację lub przekwalifikowanie zawodowe;

5) ograniczenia występujące w samodzielnej egzystencji i uczestnictwie w życiu społecznym;

6) możliwość poprawy funkcjonowania osoby zainteresowanej w samodzielnej egzystencji oraz w pełnieniu ról społecznych – poprzez leczenie, rehabilitację, zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, środki techniczne, usługi opiekuńcze lub inne działania.

3. Przy orzekaniu o wskazaniach do ulg i uprawnień bierze się pod uwagę:

1) orzeczenie o inwalidztwie lub niezdolności do pracy wydane na podstawie odrębnych przepisów oraz posiadaną dokumentację medyczną mogącą mieć wpływ na określanie wskazań, o których mowa w art. 6b ust. 3 ustawy, oraz zakresu i rodzaju ograniczeń uprawniających do ulg i uprawnień;

2) ocenę aktualnego stanu zdrowia wystawioną przez lekarza – członka powiatowego zespołu;

3) zakres i rodzaj ograniczeń spowodowany naruszoną sprawnością organizmu.

4. Naruszenie sprawności organizmu uważa się za:

1) trwałe (stałe) – jeżeli według wiedzy medycznej stan zdrowia nie rokuje poprawy;

2) okresowe – jeżeli według wiedzy medycznej może nastąpić poprawa stanu zdrowia.

5. Stopień niepełnosprawności osoby zainteresowanej orzeka się na czas określony lub na stałe.

5a. Orzeczenie na czas określony o stopniu niepełnosprawności wydaje się na okres nie krótszy niż 7 lat w przypadku potwierdzenia u osoby zainteresowanej spełniającej warunki zaliczenia do określonego stopnia niepełnosprawności:

1) rzadkiej choroby genetycznej o jednorodnym i niezmiennym przebiegu lub

2) zespołu Downa.

6. Niepełnosprawność dziecka spełniającego warunki zaliczenia do osób niepełnosprawnych orzeka się na czas:

1) określony, nie krótszy niż 3 lata, jednak nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 16 roku życia albo

2) do ukończenia przez dziecko 16 roku życia w przypadku potwierdzenia u dziecka:

a) rzadkiej choroby genetycznej o jednorodnym i niezmiennym przebiegu lub

b) zespołu Downa.

6a. Katalog rzadkich chorób genetycznych o jednorodnym i niezmiennym przebiegu określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

7. Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień wydaje się do czasu upływu ważności orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy, o których mowa w art. 5 i 62 ustawy.