Minimalna temperatura w miejscu pracy. Kiedy pracownik może odmówić wykonywania pracy z powodu zimna? [BHP]

• Minimalna temperatura w pracy
• Klimatyzacja i wentylacja
• Awaria ogrzewania zimą
• Kary za zbyt niską temperaturę w pracy
• Odmowa wykonywania pracy z powodu zimna

Minimalna temperatura w pracy

O ile przepisy prawne nie określają jasno najwyższej dopuszczalnej temperatury w miejscu pracy (trwają nad tym prace PIP), o tyle istnieje konkretne wskazanie na minimalną temperaturę w pracy. Zgodnie z § 30 Rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy czyli metod pracy i podejmowanego wysiłku fizycznego, który jest niezbędny do jej wykonania. Nie może być to jednak temperatura niższa niż 14°C (czyli 287 K), chyba że nie da się tego zapewnić ze względu na problemy technologiczne. W miejscu wykonywania lekkiej pracy fizycznej i w pomieszczeniach biurowych minimalna temperatura powinna wynosić 18°C (czyli 291 K).

Co więcej, pomieszczenia i stanowiska pracy należy zabezpieczyć przed niekontrolowaną emisją ciepła w drodze promieniowania, przewodzenia i konwekcji, a także przed napływem chłodnego powietrza z zewnątrz.

Klimatyzacja i wentylacja

Klimatyzacja i wentylacja mechaniczna nie mogą powodować przeciągów, wyziębienia czy przegrzewania pomieszczeń pracy (chyba że jest to wentylacja awaryjna), a powietrze pochodzące z nich powinno być oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia. Oczywiste jest również, że strumienia powietrza z wentylacji nawiewnej nie należy kierować bezpośrednio na stanowisko pracy.

Awaria ogrzewania zimą

W związku z określeniem minimalnej temperatury w miejscu pracy można zadać sobie pytanie: co w przypadku awarii ogrzewania? Czy pracownik może zaprzestać wykonywania pracy i opuścić miejsce pracy?

Zimą bez uruchomienia grzejników z pewnością temperatura spadnie poniżej przewidzianej normy.  Pracodawca ma jednak inne możliwości podniesienia temperatury, jak np. dmuchawy ciepła czy grzejniki elektryczne. Jeśli ze względów ekonomicznych w zakładzie pracy jest zimniej niż zakładają to przepisy prawa, nie usprawiedliwia to faktu uchybienia obowiązkowi przestrzegania przepisów bhp przez pracodawcę.

Względy technologiczne uniemożliwiające utrzymywanie wyższej temperatury w miejscu pracy to np. konieczność zapewnienia niskiej temperatury w pomieszczeniu ze względu na produkcję produktów mrożonych.  Jeśli więc pracodawca ze względów technologicznych nie może utrzymywać przewidzianej przepisami bhp  temperatury, powinien zapewnić pracownikom odpowiednią odzież, posiłki regeneracyjne i przerwy od pracy.

Kary za zbyt niską temperaturę w pracy

Na jakie kary narażony jest pracodawca, jeśli względy technologiczne na to pozwalają, a nie utrzymana jest prawidłowa temperatura w pomieszczeniach pracy? Może otrzymać mandat w maksymalnej wysokości 2000 zł od Państwowej Inspekcji Pracy.  Co więcej, przepisy Kodeksu pracy przewidują możliwość zasądzenia kary  grzywny od 1000 zł do 30 000 zł (art. 282  § 1 Kodeksu pracy).

Odmowa wykonywania pracy z powodu zimna

Bardzo niska temperatura w miejscu pracy usprawiedliwia natomiast zaprzestanie wykonywania pracy przez pracownika. Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu pracy w przypadku gdy warunki pracy nie są zgodne z przepisami bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy. Niezwłocznie zawiadamia o tym przełożonego. Sytuacja bardzo niskiej temperatury w pracy wyczerpuje znamiona niezgodności z przepisami bhp, a także zagraża zdrowiu pracownika. Dotyczy to w przede wszystkim sytuacji obsługi maszyn i innych prac, gdzie ostrożność, skupienie i precyzyjne prace manualne mają szczególne znaczenie.  W świetle art. 210 § 3 Kodeksu pracy pracownik zachowuje w prawo do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy z powodu zbyt niskiej temperatury w miejscu pracy.

Nie zawsze jednak zbyt niska temperatura będzie stanowiła bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia. Czy wychłodzenie pomieszczenia do 15-16°C w biurze uzasadnia odmowę wykonywania pracy? Wydaje się, że pracodawca może podważyć taką decyzję.