REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kult pamięci po osobie zmarłej a prawo

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioleta Matela-Marszałek
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
Kult pamięci zmarłego polega na przysługujących człowiekowi uprawnieniach wypływających ze sfery uczuć odnoszących się do osoby zmarłej
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Kult pamięci po osobie zmarłej jest jednym z dóbr osobistych. Prawo chroni zatem niemajątkowy charakter prawa do grobu, polegający na pielęgnowaniu wspomnień, dbałości o nagrobek czy odbywaniu ceremonii religijnych.

Mój brat postawił ojcu nagrobek, który w moim odczuciu nie pasuje do ojca i go ośmiesza. Prosiłam brata o dokonanie odpowiednich zmian, jednak on nie wyraża na to zgody. Ostatnio powiedział, że najlepiej będzie, jeśli wcale nie będę pojawiała się na cmentarzu. Czy ma do tego prawo? (Maria)

REKLAMA

Pochówek a prawo do grobu

Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych wskazuje, iż prawo pochówku przysługuje najbliższej pozostałej rodzinie osoby zmarłej, a mianowicie:

1) pozostałemu małżonkowi, małżonce;

2) krewnym zstępnym (dzieciom, wnukom itp.);

3) krewnym wstępnym (rodzicom, dziadkom itp.);

Dalszy ciąg materiału pod wideo

4) krewnym bocznym do 4 stopnia pokrewieństwa (braciom, siostrom, wujkom, stryjkom, ciotkom, stryjenkom, bratankom, siostrzenicom, kuzynkom i kuzynom, wnukom braci i sióstr);

5) powinowatym w linii prostej do 1 stopnia (teściom, teściowym, zięciom, synowym).

Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF)

Nie sposób nie zauważyć, iż przedmiotowa ustawa nie odnosi się do niematerialnego aspektu prawa do grobu. Potrzeba pochowania członka rodziny dotyka bowiem również sfery uczuć. Bliscy pragną pielęgnować pamięć osoby zmarłej, odwiedzać jej grób na cmentarzu, odprawiać modlitwy.

Właśnie te osobiste aspekty wyrażają dobro osobiste, jakim jest kult pamięci po osobie zmarłej.

REKLAMA

„Prawo do grobu ma dwojaki charakter - osobisty i majątkowy, przy czym elementom osobistym przypada rola wiodąca, bez względu na to, jaka jest wartość elementów majątkowych tego prawa i na czym one polegają. Kult pamięci zmarłego polega na przysługujących człowiekowi uprawnieniach wypływających ze sfery uczuć odnoszących się do osoby zmarłej, okazywania szacunku dla wspomnień i pamięci o niej, urządzenia pogrzebu oraz nagrobka i decydowania o jego wystroju, załatwiania spraw z zarządem cmentarza, ochronie przed naruszeniami, składania wieńców, palenia zniczy, decydowania lub współdecydowania o przeznaczeniu wolnych miejsc w grobie murowanym dla pochowania dalszych zmarłych itp.” (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2011 r., III CSK 106/11, OSNC 2012/6/76).

W wyroku z dnia 31 marca 1980 r. (sygn. II CR 88/80, niepubl.) Sąd Najwyższy uznał, iż prawo do pochowania zwłok osoby zmarłej oraz do pamięci o niej stanowi dobro osobiste, przysługujące osobom najbliższym zmarłego. Co istotne, krąg tych osób nie ogranicza się do wskazanych w art. 10 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Ustawa ta bowiem reguluje kwestię chowania i ekshumacji zwłok pod kątem porządku publicznego, nie zaś ochrony dóbr osobistych zmarłego.

Kult pamięci po osobie zmarłej jako dobro osobiste

Zgodnie z art. 23 Kodeksu cywilnego dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Zawarty w tym przepisie katalog dóbr osobistych nie jest zamknięty, co oznacza, iż mogą istnieć również inne dobra osobiste, których przepis nie wymienia.

REKLAMA

„Jednym z dóbr osobistych, które podlega ochronie na podstawie art. 23 k.c. i 24 k.c. jest kult pamięci po osobie zmarłej. Prawo do pochowania zwłok osoby zmarłej jest prawem podmiotowym stanowiącym element tzw. prawa do grobu i obejmuje przede wszystkim wybór miejsca i sposobu pochowania zwłok, jak również zmianę miejsca ich spoczynku. Prawo to obejmuje również sferę uczuć związaną z kultywowaniem pamięci o osobie zmarłej. Składają się na nie uprawnienia polegające na urządzeniu pogrzebu, ustawieniu nagrobka i decydowania o jego wystroju, pielęgnacji grobu, odwiedzania go, odbywania ceremonii religijnych, czy też kontemplacji” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 maja 2017 r., I ACa 2408/15, http://orzeczenia.waw.sa.gov.pl).

„Dobro osobiste polegające na prawie do kultu osoby najbliższej, w tym do urządzenia nagrobka i dysponowania grobem, przysługuje wszystkim bliskim zmarłego. Jest niezależne od tego kto zawarł z umowę z zarządcą cmentarza, uiścił opłaty za grób, ani też od tego kto sfinansował nagrobek” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 31 października 2017 r., I ACa 1582/16, http://orzeczenia.poznan.sa.gov.pl).

W tego typu kwestiach niezwykle istotny jest zatem kompromis pomiędzy członkami rodziny.

Naruszenie dobra osobistego

O uprawnieniach osoby, której dobra osobiste zostały naruszone, mówi art. 24 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, ten czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W przypadku dokonanego naruszenia można żądać usunięcia skutków naruszeń. Prawo przewiduje również możliwość żądania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, a w przypadku wyrządzenia szkody – odszkodowania.

Niejednokrotnie ustalenie tego czy rzeczywiście doszło do naruszenia dobra osobistego może być problematyczne. Dlatego sąd nie bierze pod uwagę jedynie subiektywnych odczuć danej osoby, ponieważ mogą być one nieadekwatne do sytuacji np. wyolbrzymione. Ważne są tu kryteria obiektywne i – oczywiście – całokształt danej sprawy.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nie jest łatwo uzyskać znaczny stopień niepełnosprawności. Nawet ze złamaniami kompensacyjnymi kręgosłupa [List czytelnika]

Do redakcji infor.pl przychodzą stale listy osób, które uważają, że WZON obniżył im liczbę punktów do poziomu wykluczającego przyznanie świadczenia wspierającego przez ZUS. Np. osoba niewidoma otrzymała 61 punkty, a sparaliżowany od pasa w dół mężczyzna 43 punkty. Z listów wynika, że trudno jest także uzyskanie samego stopnia niepełnosprawności (zwłaszcza znacznego). Urazy kręgosłupa to za mało. Tak przynajmniej wynika z listu czytelnika.

MRPiPS: Zasiłek pogrzebowy będzie wypłacany w ciągu 14 dni bez decyzji ZUS - gdy koszty pogrzebu poniosła jedna osoba z rodziny zmarłego. Już w 2025 roku?

Ustalenie prawa do zasiłku pogrzebowego oraz jego wysokości - co do zasady - nie będzie wymagało wydania decyzji przez ZUS - jeżeli zasiłek pogrzebowy przysługuje w kwocie 4000 zł niezależnie od kwoty poniesionych kosztów pogrzebu (od 1 stycznia 2026 r. będzie to kwota 7000 zł), tj. gdy koszty te poniosła jedna osoba – członek rodziny zmarłego. Tak wynika z założeń projektu deregulacyjnego dot. ustawy emerytalnej, nad którym pracuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Propozycja zakłada też skrócenie terminu wypłaty zasiłku do 14 dni.

KP do zmiany: sprawy kadrowe już nie na piśmie a elektronicznie lub w postaci papierowej [PROJEKT z 10 czerwca 2025 r.]

Kodeks Pracy znowu do zmiany? Tak, bo sprawy kadrowe już teraz będzie się załatwiało nie na piśmie a elektronicznie lub w postaci papierowej. Ustawodawca a raczej Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zaproponowało projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (dalej jako: projekt).

Renat wdowia z KRUS. Już wiadomo kiedy pierwsze wypłaty świadczenia!

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) wydała już 54 111 decyzji przyznających rentę wdowią emerytom i rencistom rolniczym – poinformowało biuro prasowe instytucji. Nowe świadczenia ruszają pełną parą – pierwsze wypłaty zaplanowano na 7 lipca br.

REKLAMA

NIS2, DORA, nowelizacja ustawy o KSC – jak operatorzy telekomunikacyjni powinni zapewnić cyberbezpieczeństwo klientom?

W dobie rosnących zagrożeń cyfrowych i postępującej cyfryzacji infrastruktury, sektor telekomunikacyjny staje się jednym z głównych filarów bezpieczeństwa cybernetycznego. W związku z tym na dostawców publicznych sieci łączności elektronicznej i dostawców publicznie dostępnych usług łączności elektronicznej (czyli operatorów telekomunikacyjnych), nakładane są coraz bardziej rygorystyczne obowiązki - zarówno na poziomie prawa unijnego (NIS2, DORA), jak i krajowego (nowelizacja ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa – UKSC).

Emeryci z 800+ za urodzenie dziecka? Naprawdę? To ja chcę waloryzację kwotową, a nie procentową do mojej niskiej emerytury

Infor.pl udostępnia miejsce na portalu dla czytelników. Dziś publikujemy list czytelniczki, która proponuje - jako element stały polskiego systemu emerytalnego – waloryzację kwotową emerytur i rent. Ta waloryzacja jest korzystna dla osób otrzymujących najmniejsze świadczenia (i symetrycznie jest niekorzystna dla osób z wysokimi świadczeniami).

Zmiany w wypłacaniu zasiłku pogrzebowego (nie chodzi o podwyższenie wysokości zasiłku pogrzebowego do 7 tys. zł od 1 stycznia 2026 r.) [PROJEKT]

Zasiłek pogrzebowy ma odciążyć finansowo osoby organizujące pochówek bliskiego. Rząd planuje zmiany, które uproszczą procedurę jego przyznawania i przyspieszą wypłatę świadczenia. Nowe przepisy przewidują m.in. krótszy termin wypłaty, możliwość składania wniosków przez zakład pogrzebowy oraz ograniczenie przypadków, w których ZUS będzie musiał wydawać decyzję.

Nowy gracz w Sejmie? Sondaż IBRiS przynosi sensację: Polacy chcą czegoś nowego!

Na politycznym krajobrazie właśnie pojawiła się nowa siła, której nikt się nie spodziewał. Według najnowszego sondażu IBRiS dla Polsat News, Konfederacja Korony Polskiej – ugrupowanie Grzegorza Brauna – zdobyła aż 6% poparcia, co oznacza, że samodzielnie weszłaby do Sejmu. I to bez szyldu głównej Konfederacji!,

REKLAMA

Unijny portfel tożsamości cyfrowej: Co wydarzy się już 1 lipca?

Już 1 lipca 2025 r. Komisja Europejska uruchomi wersję pilotażową unijnego portfela tożsamości cyfrowej (EU Digital Identity Wallet, eID) – rozwiązania, które w przyszłości może zrewolucjonizować sposób, w jaki obywatele państw członkowskich UE potwierdzają swoją tożsamość, w tym wiek. Co ważne, Polska nie znalazła się w gronie krajów testujących nową aplikację, a informacje o jej rzekomym obowiązkowym wdrożeniu w całej Unii od lipca są po prostu nieprawdziwe.

Zmiany w ZFŚS. Będzie większa przejrzystość i demokratyczność w ustalaniu zasad funkcjonowania ZFŚS [PROJEKT z 10 czerwca 2025 r.]

Resort pracy przedstawił projekt ustawy zmieniającej z 10 czerwca 2025 r. W niniejszym artykule zostanie opisana zmiana dotycząca dość ważnej dla wielu pracowników instytucji: Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Zmiana wbrew pozorom nie jest tylko kosmetyczna, bowiem dotyczy aspektu reprezentacji pracowniczej. Czy będzie zatem większa przejrzystość i demokratyczność w ustalaniu zasad funkcjonowania ZFŚS?

REKLAMA