Odwrócony kredyt hipoteczny – prawa i obowiązki stron

Przed zawarciem umowy odwróconego kredytu hipotecznego należy zapoznać się z wzajemnymi prawami i obowiązkami stron.

Zobacz również: Odwrócony kredyt hipoteczny 2014

Odstąpienie od umowy o odwrócony kredyt hipoteczny

Istotnym zabezpieczeniem interesów kredytobiorcy jest możliwość odstąpienia od umowy odwróconego kredytu hipotecznego bez podania przyczyny w terminie 30 dni od jej zawarcia.

Dokonuje się tego za pomocą oświadczenia, które zostało dołączone do umowy. Należy pamiętać, że w takiej sytuacji kredytobiorca nie ponosi kosztów związanych z odstąpieniem od umowy, z wyjątkiem niepodlegających zwrotowi opłat poniesionych przez bank na rzecz organów administracji państwowej lub sądów. W przypadku odstąpienia kredytobiorca zwraca także bankowi całą otrzymaną kwotę kredytu wraz z odsetkami, jeżeli wypłata nastąpiła przed upływem terminu do odstąpienia od umowy.

Zasady spłaty odwróconego kredytu hipotecznego

Ponadto, zgodnie z art. 13 ustawy kredytobiorca będzie mógł w każdym czasie spłacić odwrócony kredyt hipoteczny w całości bądź w części. W takiej sytuacji bank nie pobierze od kredytobiorcy prowizji za odwrócony kredyt hipoteczny. Co istotne, bank nie może uzależnić spłaty całości lub części kwoty od uprzedniego poinformowania go o tym przez kredytobiorcę, co oznacza, że zostało to pozostawione autonomicznej decyzji kredytobiorcy.

Wypowiedzenie umowy kredytowej

Należy również wskazać, że kredytobiorca – zgodnie z art. 14 ustawy – posiada prawo do wypowiedzenia umowy odwróconego kredytu hipotecznego w każdym czasie, z zachowaniem terminu 30-dniowego.

Zobacz również: Odwrócony kredyt hipoteczny a renta dożywotnia

Obowiązki kredytobiorcy

Na kredytobiorcy będą ciążyć także określone obowiązki. Będzie on zobowiązany m. in. do:

• posiadania ubezpieczenia nieruchomości lub lokalu od zdarzeń losowych,
• utrzymywania nieruchomości lub lokalu w stanie niepogorszonym (w szczególności dokonywania bieżących napraw i remontów), a także
• terminowego uiszczania podatków i innych opłat związanych z korzystaniem z nieruchomości lub lokalu.

Należy pamiętać, że nieruchomość pozostaje podstawowym źródłem zaspokojenia roszczeń banku, więc konieczne jest zapewnienie utrzymania jej w odpowiednim stanie. W przypadku niewywiązania się kredytobiorcy z ww. obowiązków, bank wezwie go do ich wypełnienia, wyznaczając mu termin nie krótszy niż 60 dni. Po bezskutecznym upływie terminu, bank może żądać udzielenia mu przez kredytobiorcę upoważnienia do dokonania tych czynności.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Wypowiedzenie umowy przez bank

Bank posiada również uprawnienie do wypowiedzenia umowy odwróconego kredytu hipotecznego, jednakże ta możliwość została ograniczona jedynie do ściśle określonych sytuacji. Otóż może to nastąpić w razie:

• wszczęcia egzekucji z nieruchomości lub ze spółdzielczego prawa do lokalu przez innego wierzyciela niż bank (o ile bank nie wiedział o istnieniu tej wierzytelności w chwili zawierania umowy odwróconego kredytu hipotecznego),
• przeniesienia przez kredytobiorcę na osoby trzecie własności nieruchomości lub ww. prawa bez zgody banku (o ile w umowie był zastrzeżony wymóg uzyskania uprzedniej zgody banku),
• istotnego zmniejszenia wartości nieruchomości lub prawa z przyczyn zawinionych przez kredytobiorcę, a także
• odmówienia przez kredytobiorcę udzielenia upoważnienia dla banku do dokonania czynności, o których była mowa w ramach obowiązków kredytobiorcy.

W takiej sytuacji okres wypowiedzenia wynosi 30 dni.

Zobacz również: Odwrócony kredyt hipoteczny dla seniorów

Rozwiązanie umowy kredytowej z mocy prawa

Zgodnie z art. 32 ustawy z chwilą ogłoszenia upadłości banku umowa odwróconego kredytu hipotecznego ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Jest to sytuacja wyjątkowa i bardzo rzadko występująca w praktyce.

Rozliczenie odwróconego kredytu hipotecznego

Zapłata całej kwoty kredytu staje się wymagalna do zapłaty z upływem okresu wypowiedzenia umowy odwróconego kredytu hipotecznego bądź w ciągu roku od dnia śmierci kredytobiorcy. Z chwilą wymagalności zapłaty kwoty wymagalne staje się roszczenie o przeniesienie własności nieruchomości. Należy jednak wskazać, że spadkobiercy kredytobiorcy mogą w terminie 12 miesięcy od jego śmierci dokonać spłaty całej kwoty. W takiej sytuacji roszczenie banku o przeniesienie własności nieruchomości lub prawa wygasa.

Kredytobiorca lub jego spadkobiercy ponoszą wobec banku odpowiedzialność tylko do wysokości wartości nieruchomości lub lokalu określonych w umowie odwróconego kredytu hipotecznego.

Zasadniczo bank może żądać zaspokojenia wyłącznie z ww. składników majątku, jednakże w przypadku istotnego zmniejszenia ich wartości (zawinionego przez kredytobiorcę lub jego spadkobierców), bank może żądać zaspokojenia także z innych składników majątkowych. Co istotne, w ciągu 30 dni od dnia zawarcia umowy przeniesienia własności nieruchomości lub prawa, bank zleca rzeczoznawcy majątkowemu oszacowanie jej wartości rynkowej. W ciągu dalszych 30 dni od sporządzenia operatu bank zwraca osobie, z którą zawarł umowę kwotę pieniężną stanowiąca różnicę pomiędzy wartością rynkową o całkowitą kwotą do zapłaty lub zawiadamia te osoby, że wartość jego wierzytelności jest wyższa od rzeczywistej wartości nieruchomości lub prawa.

Zobacz także: Odwrócony kredyt hipoteczny - ustawa

Opisana wyżej usługa finansowa wprowadza do polskiego porządku przydatne novum dla osób chcących zdobyć dodatkowe środki finansowe. Jak wskazuje sam ustawodawca w uzasadnieniu do Ustawy: „wydłużanie się przeciętnego dalszego trwania życia, jak również niski poziom świadczeń emerytalnych zmusza osoby starsze do poszukiwania dodatkowych źródeł dochodów. Wiele z nich chce czerpać dodatkowe środki finansowe z posiadanych zasobów majątkowych, w szczególności z własnej nieruchomości.”

Autor: Mateusz Słodczyk – aplikant adwokacki związany z kancelarią Adwokaci i Radcowie Prawni sp. k. Izabella Żyglicka i Wspólnicy z siedzibą w Katowicach. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Od 2010 r. zajmuje się obsługą prawną klientów korporacyjnych. Specjalizuje się w prawie własności intelektualnej, prawie spółek oraz w postępowaniach sądowych.

Polecamy serwis: Sprawy rodzinne

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 października 2014 r. o odwróconym kredycie hipotecznym (Dz. U. poz. 1585).

Wyrok WSA w Warszawie z dnia 4 sierpnia 2011 r., sygn. I SA/Wa.