REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ubezwłasnowolnić osobę starszą

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennikarka medyczno-prawna
Jak ubezwłasnowolnić osobę starszą
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Jak ubezwłasnowolnić osobę starszą. Ubezwłasnowolnienie osoby starszej to pozbawienie jej zdolności do czynności prawnych. Głównym powodem podjęcia takiej decyzji jest dobro osoby starszej, która starzejąc się – wskutek dotykających ją chorób – traci zdolność do podejmowania m.in. racjonalnych decyzji. Jak ubezwłasnowolnić osobę starszą? Jak wygląda proces i ile trwa? 

rozwiń >

Czym jest ubezwłasnowolnienie osoby starszej?

Wskutek zmian zachodzących w mózgu, a także chorób wieku podeszłego, osoby starsze mogą mieć problemy w życiu  codziennym, wpływające na funkcjonowanie i podejmowanie nieoczywistych a także bardzo często nieracjonalnych decyzji. Dla rodziny seniora w wielu przypadkach jest to duże utrudnienie w sprawowaniu codziennej opieki, jak i wspólnym życiu pod jednym dachem. Rozwiązaniem jest procedura ubezwłasnowolnienia osoby starszej, w efekcie której nie może ona sama dokonywać w swoim imieniu czynności prawnych. 

REKLAMA

REKLAMA

Starość nie jest podstawą do ubezwłasnowolnienia 

Należy pamiętać, że starość nie stanowi podstawy do ubezwłasnowolnienia. Zaawansowany wiek jest niewystarczający, aby sąd mógł wydać postanowienie w przedmiocie ubezwłasnowolnienia całkowitego bądź częściowego osoby starszej. 

Całkowite i częściowe ubezwłasnowolnienie osoby starszej 

Osobę starszą można ubezwłasnowolnić tylko w przypadku, gdy zachodzą ogólne przesłanki ubezwłasnowolnienia całkowitego i częściowego. 

  • Ubezwłasnowolnienie całkowite seniora może nastąpić jeżeli w wyniku choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego bądź też innego rodzaju zaburzeń (mowa tutaj zwłaszcza o chorobie alkoholowej lub narkomanii), nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem.
  • Ubezwłasnowolnienie częściowe seniora może nastąpić jeżeli w wyniku choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego bądź też innego rodzaju zaburzeń psychicznych (w szczególności nadużywania alkoholu i narkomanii), osoba starsza potrzebuje pomocy w prowadzeniu swoich spraw.

W temacie ubezwłasnowolnienia częściowego, jego celem jest ochrona interesu osobistego lub majątkowego osoby fizycznej, a także interesu jej otoczenia. Celem instytucji jest ochrona interesów osoby chorej, nie interesów władz i nie może obracać się przeciwko osobie chorej. 

REKLAMA

Różnica między ubezwłasnowolnieniem całkowitym a ubezwłasnowolnieniem częściowym polega na tym, że w przypadku tego drugiego rozstrzygające znaczenie ma przesłanka w postaci potrzeby zapewnienia pomocy do prowadzenia spraw. Chodzi nie tylko o sprawy natury osobistej, ale także o charakterze majątkowym. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Powody ubezwłasnowolnienia osoby starszej 

Jak już była mowa wcześniej, sam zaawansowany wiek nie stanowi podstawy do ubezwłasnowolnienia. Jeżeli taka osoba jest w stanie kierować swoim postępowaniem i nie potrzebuje pomocy do prowadzenia swoich spraw – ubezwłasnowolnienie nie jest możliwe.

Osobę starszą można ubezwłasnowolnić, gdy choroba psychiczna bądź inne jej zaburzenia, uniemożliwiają kierowanie własnym postępowaniem samodzielnie lub bez pomocy osób trzecich. Najczęściej ubezwłasnowolnia się seniorów z powodu choroby psychicznej lub innego zaburzenia psychicznego. Jest to zazwyczaj następstwem udaru mózgu, demencji, choroby Alzheimera. 

Procedura ubezwłasnowolnia osoby starszej. Wniosek i dokumenty

W przypadku ubezwłasnowolnienia osoby starszej, nie ma jednego wzoru czy strategii postępowania. Przede wszystkim konieczne jest złożenie wniosku o ubezwłasnowolnienie do sądu okręgowego – pismo powinno być dopasowane do danej osoby i jej sytuacji faktyczno-prawnej. Chcąc, aby procedura przebiegła bezproblemowo warto poprosić o pomoc adwokata, który profesjonalnie zajmie się wszystkim – między innymi zdecyduje, jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku, a także, jakie dowody przeprowadzić (dowód z zeznań świadków, dowód z nagrań). Uzasadnienie wniosku o ubezwłasnowolnienie seniora powinna charakteryzować czytelność, zwięzłość oraz powinno znaleźć się w nim odwołanie do dowodów. Dobrze jest do wniosku załączyć dokumentację medyczną. Ponadto uiszcza się zaliczkę na poczet wynagrodzenia biegłego psychiatry bądź neurologa i psychologa. 

Postępowanie sądowe

Wniosek o ubezwłasnowolnienie osoby starszej należy złożyć do sądu okręgowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby, której dotyczy. W braku miejsca zamieszkania będzie to sąd miejsca jej pobytu. Wniosek o ubezwłasnowolnienie może zgłosić: 

  • małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie; 
  • krewni w linii prostej oraz rodzeństwo; 
  • przedstawiciel ustawowy.

Poza uczestnikami, postępowanie toczy się przy udziale prokuratora. Po złożeniu wniosku na wstępnym etapie postępowania odbywa się wysłuchanie osoby, której dotyczy wniosek w obecności biegłego psychologa i psychiatry lub neurologa w zależności od stanu zdrowia. W przypadku, gdy osoba, której dotyczy wniosek nie stawi się na rozprawę sąd może zarządzić przymusowe doprowadzenie jej przez policję. Następnie sąd zleca biegłym sporządzenie opinii, w której wskażą czy stan zdrowia osoby ubezwłasnowolnionej powoduje, że nie może ona kierować swoim postępowaniem. W toku postepowania sąd przesłucha także uczestników postępowania oraz może przesłuchać wskazanych przez wnioskodawcę świadków. 

Opiekun osoby ubezwłasnowolnionej 

Odpis prawomocnego postanowienia przesyłany jest sądowi opiekuńczemu w celu ustanowienia opiekuna i zapewnieniu opieki nad osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie. Opiekunem powinien zostać przede wszystkim małżonek, a w jego braku ojciec lub matka. Jeżeli nie ma takich osób, sąd opiekuńczy zwraca się do właściwej jednostki organizacyjnej pomocy społecznej celem wskazania osoby, której opieka mogłaby być powierzona. 

Czas trwania i koszt ubezwłasnowolnienia osoby starszej

Postępowanie sądowe w sprawie o ubezwłasnowolnienie trwa od kilkunastu tygodni do kilkunastu miesięcy. Zdarzają się przypadki, że sprawa może trwać latami – uzależnione  jest to stopniem skomplikowania danej sprawy, przedstawionych dowodów, jak i samej postawy choroby starszej, która może przekonywać sąd, że jest w stanie samodzielnie i świadomie kierować swoim postępowaniem.

Na koszty postępowania o ubezwłasnowolnienie, składają się koszty sądowe (opłata sądowa plus biegli) – wynoszą kilkaset złotych. Wynajęcie adwokata, to koszt w granicach od kilkaset do kilku tysięcy złotych – uwarunkowane jest to  stopniem skomplikowania danej sprawy. 

  

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Od 240 zł do 960 zł za pomoc radcy prawnego z urzędu od 1 stycznia 2026 r. Zmiany dotyczą tej grupy spraw

Radca prawny z urzędu po 1 stycznia 2026 r. weźmie za sprawy z zakresu prawa rodzinnego od 240 zł do 960 zł. Są nowe stawki kosztów pomocy prawnej. Sprawdź za co, ile zapłacisz w 2026 r.

Bon ciepłowniczy 2025: 500, 1000 albo 1750 zł. Wnioski od 3 listopada

Już 3 listopada 2025 r. gminy zaczną przyjmowanie wniosków o bony ciepłownicze za okres od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2025 r. Drugi nabór wystartuje na początku przyszłego roku. Czym jest bon ciepłowniczy i ile wynosi? Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać takie wsparcie? Kiedy można spodziewać się wypłaty środków?

Osoby niepełnosprawne i ich rodziny: Dlaczego nam to robicie? Komisje orzecznicze uzdrawiają

PZON: Przez 10 lat stopień znaczny niepełnosprawności. I nagle w 2025 r. cudowne ozdrowienie. Stan zdrowia bez zmian osoby niepełnosprawnej, ale orzeczenia o znacznym stopniu już nie. W mojej ocenie (być może mylnej) narasta problem „cudownych” ozdrowień dzieci i młodych ludzi obciążonych zespołem Aspergera. To samo dotyczy autyzmu. Chodzi o to, że PZON zmieniły praktykę orzeczniczą. Przy niezmienonym stanie zdrowia 10-latek otrzymywał znaczny stopień niepełnosprawności, a dziś już tak nie jest (drugi wariant takiej sytuacji to zabranie z orzeczenia pkt 7 i 8). Wczoraj był stopień znaczny niepełnosprawności i świadczenie pielęgnacyjne. Dziś cudowne uzdrowienie i nie ma znacznego stopnia niepełnosprawności.

Czy, gdyby Tato wystąpił po świadczenie wspierające, to czy ja nadal mogłabym otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne, jak dotychczas?

Założeniem obecnego systemu wspierania osób niepełnosprawnych jest wygaszenie świadczenia pielęgnacyjnego (starego) dla opiekunów niepełnosprawnych osób dorosłych. Tylko osoby dorosłe mogą otrzymać świadczenie wspierające. Więc osoba niepełnosprawna (dorosła) składając wniosek o świadczenie wspierające "zabiera" np. swojej córce świadczenie pielęgnacyjne (stare). Nowe świadczenie pielęgnacyjne jest tylko dla opiekunów opiekujących się dziećmi do 18. życia (które nie mają prawa do świadczenia wspierającego).

REKLAMA

Mitem jest, że MOPS daje tylko jeden zasiłek na osobę. W przykładzie wypłacił 6 zasiłków. Na jedzenie, buty, ciuchy, leki i lekarz, czynsz

Czy jedna osoba z MOPS otrzymuje średnio tylko jeden rodzaj zasiłku? A może jest możliwa kumulacja świadczeń i jedna osoba potrzebująca otrzyma ich wiele rodzajów (albo na różne cele)? W artykule przykład na drugą sytuację - wyrok sądu dla osoby, która otrzymała z MOPS 6 zasiłków w trzy miesiące. Jedzenie, buty, ciuchy, leki i lekarz, czynsz. Beneficjentka zasiłków poszła do sądu nie dlatego, że nie otrzymała zasiłku. Spierała się (skutecznie) o zbyt niską jego wartość.

Zdolność kredytowa w październiku 2025 r. Kolejny rekord pobity: prawie milion złotych dla rodziny ze średnimi zarobkami

W ciągu roku zdolność kredytowa trzyosobowej rodziny dysponującej dwiema średnimi krajowymi wzrosła o 1/4. Najmocniej sytuacja poprawiła się w ciągu ostatnich 6 miesięcy, w trakcie których mediana zdolności kredytowej konsekwentnie wyznaczała kolejne historyczne rekordy. Dziś kwota, którą banki skłonne są pożyczyć na zakup mieszkania rodzinie z dwiema średnimi krajowymi, to 940 tysięcy złotych. Choć nominalnie jest to najwyższy zanotowany wynik, to po korekcie o inflację do rekordu wciąż brakuje kilkunastu procent.

Ile weźmiesz trzynastki w 2026 - nowa wysokość świadczenia

Nie jest wprawdzie jeszcze oficjalnie wiadome, ile dokładnie wyniesie trzynastka w 2026 roku, ale na podstawie dostępnych danych gospodarczych z GUS oraz przepisów, można już oszacować z dużą dokładnością tę kwotę świadczenia. Dowiedz się już teraz, ile wyniesie nowa trzynastka. W artykule znajdziesz szczegółowe obliczenia oparte o dotychczas dostępne dane makroekonomiczne.

Uwaga na nowe oszustwo! Bazuje na zmianie przepisów. Każdy powinien wiedzieć i ostrzec seniorów przed naciągaczami

Koniec roku to moment, w którym oszuści działają bardziej intensywnie. W tym okresie często bazują na informacjach o tym, że od nowego roku ma nastąpić zmiana przepisów, w związku z którą na obywateli zostaną nałożone nowe obowiązki. Warto więc być na bieżąco z planowanymi zmianami prawa i odpowiednio reagować oraz ostrzec seniorów.

REKLAMA

31 października – ważna data dla studentów z rentą rodzinną. ZUS: Z tym obowiązkiem nie można się spóźnić

Jak co roku, do końca października część studentów pobierających rentę rodzinną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ma obowiązek dostarczenia do ZUS-u zaświadczenia z uczelni potwierdzającego kontynuowanie nauki. Brak takiego dokumentu spowoduje wstrzymanie wypłaty renty rodzinnej.

Sylwester bez fajerwerków? Toczą się prace na nowymi przepisami. Chodzi o dobro zwierząt dzikich i domowych

Rząd popiera zmiany zmierzające do ograniczenia możliwości używania fajerwerków i petard. Prace nad nowymi przepisami są w toku. Chodzi o materiały pirotechniczne klas F1, F2 i F3. Czy to znaczy, że nie będzie można strzelać w Sylwestra? Od kiedy?

REKLAMA