REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kryminalizacja dopingu w sporcie - system polski i międzynarodowy

Maciej Szumowski
Kryminalizacja dopingu w sporcie - system polski i międzynarodowy/Fot. Shutterstock
Kryminalizacja dopingu w sporcie - system polski i międzynarodowy/Fot. Shutterstock
fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Prawo antydopingowe różni się w zależności od państwa. Istnieją systemy bardziej liberalne i bardziej rygorystyczne. Jaki jest polski i międzynarodowy system walki z dopingiem?

Czytaj również cz. I artykułu: Kryminalizacja dopingu w sporcie - historia i teoria

REKLAMA

Międzynarodowa walka z dopingiem

  • Początek systemów międzynarodowych

REKLAMA

Problemem dopingu w sporcie zainteresowały się nie tylko poszczególne państwa, ale również Rada Europy, która pod koniec lat 80. XX w. podjęła konkretne działania na rzecz walki z dopingiem. 16 listopada 1989 r. w Strasburgu przyjęta została Konwencja antydopingowa[1], która stała się pierwszą umową międzynarodową o tej tematyce.

Przyjęcie Konwencji ze Strasburga nie zmieniło jednak definicji dopingu, której znaczenie pozostawało dość wąskie. Według art. 2. jako doping rozumiało się stosowanie przez zawodników substancji i metod uznawanych za zabronione we współzawodnictwie sportowym. Choć walka z dopingiem w sporcie była dopiero w początkowej fazie, to były to pierwsze konkretne kroki do powstania Światowej Agencji Antydopingowej[2] i przyjęcia przez nią Światowego Kodeksu Antydopingowego[3].

Jako bezpośrednią przyczynę powstania WADA uważa się skandal dopingowy z zawodów Tour de France[4]. Miał on dowieść słabości walki z dopingiem prowadzonej na dwóch frontach, polityki publicznej i działań organizacji sportowych, bez wzajemnej koordynacji i współpracy.

REKLAMA

Z tego względu, w 1999 r., na mocy tzw. deklaracji lozańskiej[5], powołano do życia The World Anti-Doping Agency. Jako jej strukturę określa się powstałą na podstawie prawa szwajcarskiego organizację prywatną, w której finansowaniu i zarządzaniu udział biorą także rządy. Pierwotnie wzbudzało to liczne kontrowersje, jednak na przestrzeni czasu można ocenić to jako skuteczne rozwiązanie[6].

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przyjęty przez WADA Kodeks wprowadził nową definicję dopingu w sporcie, według której jako doping rozumie się również korzystanie w czasie przygotowań do udziału we współzawodnictwie sportowym z usług osób, które w ramach różnych typów odpowiedzialności (od dyscyplinarnej po karną) zostały ukarane za działania stanowiące doping w sporcie[7]. Ustalenie takiej definicji miało wpływ na inne akty prawne, takie jak np. przyjętą przez UNESCO Międzynarodową konwencję o zwalczaniu dopingu w sporcie z dnia 19 października 2005 r.[8] oraz na polską Ustawę z dnia 21 kwietnia 2017 r. o zwalczaniu dopingu w sporcie[9], w których zastosowano zbliżone regulacje prawne.

  • Aktualne regulacje międzynarodowe

Światowa Agencja Antydopingowa określa nie tylko definicję dopingu w sporcie, ale również wskazuje listę substancji i metod zabronionych. Jest to jeden z głównych standardów międzynarodowych WADA, a zarazem dokumentów niższego rzędu w stosunku do Światowego Kodeksu Antydopingowego. Ponadto określane są standardy dotyczące zakresu kontroli antydopingowej i śledztw, działalności laboratoriów, ochrony danych osobowych gromadzonych w toku działań antydopingowych, czy w obszarze wyłączeń dla celów terapeutycznych.

Kodeks określa również kryteria, według których substancję lub metodę uznaje się za niedozwoloną i uznawaną jako doping. Do przesłanek takiego rozumienia należą:

  1. medyczne lub naukowe stwierdzenie, że substancja może poprawiać wynik sportowy;
  2. możliwość wskazania, że użycie może stanowić zagrożenie dla zdrowia zawodnika;
  3. niezgodność zastosowania substancji lub metody z duchem fair play.

Jeśli spełnione są dwie z trzech wymienionych wyżej przesłanek, to, zgodnie z art. 4.3.1 Kodeksu, substancja lub metoda trafia na listę zakazanych pod groźbą poniesienia odpowiedzialności dyscyplinarnej lub karnej. Sama lista jest aktualizowana co najmniej raz w roku po decyzji Komitetu Wykonawczego WADA.

Katalog zachowań naruszających przepisy antydopingowe dodatkowo rozszerza art. 2 Kodeksu. Na mocy ust. 7 dowiadujemy się, że dopingiem w sporcie jest również handel lub usiłowanie handlu dowolnymi substancjami lub metodami zabronionymi we współzawodnictwie sportowym. Z kolei, według art. 10.3.3 Kodeksu, handel lub usiłowanie handlu substancjami lub metodami zabronionymi zagrożone jest karą dyscyplinarną od 4 lat do dożywotniego wykluczenia ze współzawodnictwa sportowego w zależności od wagi czynu.

Szczególne regulacje stosowane są wobec przestępstw popełnianych w stosunku do nieletnich. Naruszenie art. 2.7, jeżeli zostało popełnione przez członka personelu pomocniczego nieletniego zawodnika, skutkuje w każdym przypadku nałożeniem na taką osobę kary dożywotniego wykluczenia ze sportu. Zgodnie z art. 10.3.3 naruszenia takich przepisów powinny być zgłaszane do właściwych władz administracyjnych, organów sądowych lub samorządów zawodowych. Jurysdykcja organizacji sportowych w stosunku do tych osób jest ograniczona, w związku z czym zgłaszanie ich jest ważnym elementem w walce z dopingiem[10].

Co istotne, sankcje określone w Kodeksie mogą być nałożone nie tylko na sportowców, ale również na trenerów czy na inne osoby, które w jakikolwiek sposób przyczyniły się do naruszenia przepisów antydopingowych[11]. Można zatem wywnioskować, że osoby, które nakłaniają zawodników do dopingu lub ukrywają ten fakt, powinny podlegać karom surowszym niż w przypadku kar nakładanych na samych zawodników stosujących zakazane środki dopingowe.

Uzupełniając, do kar indywidualnych w Kodeksie zaliczono między innymi:

  1. unieważnienie wyników zawodów sportowych, w których doszło do naruszenia przepisów antydopingowych;
  2. zakaz startów z powodu obecności, użycia lub próby użycia lub posiadania substancji zabronionych i metod zabronionych;
  3. wykluczenie za naruszenie innych przepisów antydopingowych;
  4. podanie orzeczenia do publicznej wiadomości (środek obligatoryjny niezależnie od rodzaju naruszenia).

Jeżeli nie pojawiają się przesłanki, na których mocy kara może zostać złagodzona lub obostrzona, standardowy czas wykluczenia (w zależności od rodzaju i sposobu naruszenia) wynosi dwa lub cztery lata. Jednocześnie organizacja antydopingowa może zrezygnować z wymierzenia jakiejkolwiek kary wobec osób, które przyznały się do winy lub znacząco pomogły w trakcie przebiegu wykrywania naruszenia przepisów antydopingowych.

Z drugiej strony Kodeks zezwala na nakładanie jak najsurowszych sankcji za naruszenie przepisów antydopingowych. Stało się tak w przypadku wcześniej wspomnianej reprezentacji Rosji, którą Międzynarodowy Komitet Olimpijski całkowicie wykluczył z udziału w XXIII Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w roku 2018 w południowokoreańskim Pjongczangu[12].

Przestrzeganie wskazanych reguł jest również zabezpieczone przez Konwencję, której art. 4 ust. 2 przewiduje, że państwa-strony mają przyjmować w razie potrzeby odpowiednie regulacje prawne lub środki administracyjne w celu ograniczenia dostępności oraz używania w sporcie niedozwolonych środków dopingujących i stosowania metod dopingowych, a zwłaszcza sterydów anabolicznych. Jednocześnie Konwencja handel środkami niedozwolonymi traktuje nie jako doping w sporcie, a jako środek jego upowszechniania wśród zawodników.

  • Poszczególne systemy krajowe

Wspomniane wcześniej akty normatywne mają na celu harmonizację przepisów przyjmowanych przez władze publiczne państw-stron oraz sportowe organizacje krajowe i międzynarodowe, co jednak nie oznacza, że Konwencja czy Kodeks stosowane są bezpośrednio. Mogą być one jedynie wzorcem dla krajowych ustawodawców czy regulaminów poszczególnych jednostek.

W związku z tym prawo antydopingowe różni się w zależności od państwa. Istnieją systemy bardziej liberalne i bardziej rygorystyczne. Niemniej, nawet Stany Zjednoczone, które dotychczas pozwalały na dość swobodne regulacje, zaostrzyły krajowe przepisy dotyczące preparatów zawierających sterydy anaboliczne. 20 stycznia 2005 r. wprowadzono ustawę Anabolic Steroid Control Act of 2004[13], która całkowicie zakazała wolnego handlu sterydami i prohormonami, natomiast w 2014 uchwalono Designer Anabolic Steroid Control Act[14].

Doping jako taki uregulowany jest między innymi w Austrii[15] (w której w pewnym zakresie odpowiedzialność karną z tego tytułu uregulowano również w kodeksie karnym[16]), Danii[17], Niemczech[18] czy w Szwecji[19]. Wprost za przestępstwo doping uznawany jest we Włoszech[20]. Jego tematyka pojawia się również w kodeksach karnych w Estonii, Hiszpanii i Norwegii. W zależności od państwa różni się jednak treść regulacji prawnych dopingu w sporcie, a co za tym idzie, ponoszona z jego względu odpowiedzialność karna i dyscyplinarna.

Należy jednak pamiętać, że przestępstwo dopingu może być również ścigane na mocy innych przepisów. Dotyczy to nie tylko zawodników, ale również osób ich wspierających, które mogą być pociągnięte do odpowiedzialności karnej za dokonanie uszczerbku na zdrowiu sportowca. Natomiast stosowanie, dystrybucja i produkcja niedozwolonych środków farmaceutycznych mogą być ścigane w oparciu o te same przepisy, co rozprowadzanie i używanie narkotyków.

Wiele państw wciąż jednak nie reguluje prawa antydopingowego, wobec czego według tamtejszych systemów prawnych korzystanie z nielegalnych substancji lub metod wspierających jest de facto dozwolone, a dokonywanie uszczerbku na własnym zdrowiu pozostaje wyłącznie w gestii użytkowników, tak jak to występuje w przypadku korzystania z np. używek. Odpowiedzialność karna z tytułu stosowania dopingu w sporcie może być zatem egzekwowana bez specjalnych regulacji prawno-karnych w tym zakresie, a jedynie na podstawie innych gałęzi prawa.

Bez istnienia specjalnych typów przestępstw dopingowych karalność dopingu w sporcie jest ograniczona do przypadków egzekwowania odpowiedzialności karnej za przestępstwa spowodowania w ten sposób u drugiego człowieka śmierci albo uszczerbku na zdrowiu, względnie za narażenie drugiej osoby na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu[21].

Polskie ustawodawstwo

Idąc za wzorem innych europejskich ustawodawców, problematykę dopingu w sporcie zauważono i scharakteryzowano również w polskim prawie. Ze względu na scharakteryzowanie tego zjawiska jako przestępstwo najpierw dokonano zmian w Ustawie z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, z mocą obowiązującą od 11 sierpnia 2016 roku[22]. Następnie modyfikacje uchwalono poprzez wprowadzenie Ustawy z dnia 21 kwietnia 2017 r. o zwalczaniu dopingu w sporcie. Za wzorzec przyjęto przepisy międzynarodowe, w związku z czym polski ustawodawca mógł wprowadzić poprawne zmiany nieróżniące się od tych powszechnie przyjętych i obowiązujących.

Istotna wydaje się zwłaszcza późniejsza z ustaw, która ma regulować walkę z dopingiem w sporcie w sposób kompleksowy. Szczegółowo określa ona zachowania, które mają być rozumiane wprost jako doping w sporcie, a więc zachowania związane z dopingiem uznane za zabronione. Jednocześnie stanowi, że dopingiem nie są określone zachowania uzasadnione celem leczniczym, objęte stosowną zgodą uzyskaną na zasadach określonych w załączniku nr 2 do wspominanej już wcześniej Międzynarodowej konwencji o zwalczaniu dopingu w sporcie[23].

Na mocy Ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie, powołana została Polska Agencja Antydopingowa (tzw. POLADA), która zastąpiła w tym zakresie funkcjonującą wcześniej Komisję do Zwalczania Dopingu w Sporcie. Do najważniejszych zasad Polskiej Agencji Antydopingowej należą:

  1. określenie zasad i przebiegu kontroli dopingowej;
  2. ustanowienie reguł odpowiedzialności dyscyplinarnej przewidzianej z tytułu stosowania dopingu (co wcześniej było kompetencją polskich związków sportowych);
  3. planowanie i przeprowadzanie kontroli dopingowych;
  4. szkolenie kontrolerów antydopingowych;
  5. udzielanie zgody na stosowanie przez zawodnika określonej zabronionej substancji lub metody dopingowej;
  6. realizowanie w zakresie walki z dopingiem aktywności edukacyjnej, informacyjnej i szkoleniowej.

Ponadto utworzono konkretne organy zajmujące się kontrolą antydopingową i stworzono Polskie Laboratorium Antydopingowe, które odpowiada za realizację analiz antydopingowych próbek fizjologicznych zawodników[24].

Przepisy antydopingowe POLADA, dzięki czerpaniu wzorca z międzynarodowych standardów, wyglądają niemal identycznie jak Światowy Kodeks Antydopingowy. Ewentualne różnice występują głównie ze względu na specyfikę polskich realiów i konieczność uszczegółowienia niektórych reguł. Autorskie modyfikacje wprowadzono w miejscu dających swobodę krajowemu ustawodawcy przepisów.

Ustawa o zwalczaniu dopingu w sporcie przewiduje egzekwowanie odpowiedzialności dyscyplinarnej z tytułu stosowania dopingu w sporcie przez niezależne i wyspecjalizowane organy dyscyplinarne działające przy Polskiej Agencji Antydopingowej nazwane „panelami dyscyplinarnymi”. W tym zakresie zastępują one organy dyscyplinarne polskich związków sportowych[25]. Ponadto we wskazanym akcie normatywnym znalazły się przepisy karne, które zmodyfikowały i rozszerzyły odpowiedzialność karną z tytułu stosowania dopingu w sporcie, co wcześniej przewidziano w Ustawie o sporcie.

  • Przeprowadzenie kontroli

Aby jednak ewentualne negatywne sankcje mogły zostać poniesione przez sportowca, najpierw musi dojść do kontroli antydopingowej przez POLADA. Na mocy art. 21 ust. 1 Ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie każdy sportowiec, który uczestniczy w rozgrywkach kontrolowanych przez POLADA, ma obowiązek poddania się kontroli poza zawodami i w ich trakcie. Inspekcję przeprowadzają specjalnie powołani do tego kontrolerzy. Same badania są niezapowiedziane, co ma sprzyjać ich skuteczności i eliminowaniu prób oszustwa.

Przy braku wątpliwości co do słuszności pozytywnego wyniku pierwszej próbki (tzw. próbki A) zawiadamia się jednostkę o popełnieniu naruszenia. W stosunku do posądzonego o stosowanie dopingu istnieje jednak środek odwoławczy, którego konsekwencją jest sprawdzenie wyniku drugiej próbki (tzw. próbki B) przez certyfikowane laboratorium. Sportowiec może odwoływać się jeszcze raz, jednak późniejszy wynik, tj. po zbadaniu trzeciej próbki, staje się już rezultatem ostatecznym.

  • Odpowiedzialność dyscyplinarna

Pierwszym rodzajem odpowiedzialności określonej w Ustawie o zwalczaniu dopingu w sporcie jest odpowiedzialność dyscyplinarna, która jest stosowana w przypadku uzyskania ostatecznego pozytywnego rezultatu na obecność substancji lub metod dopingujących w organizmie uczestnika zawodów sankcjonowanych przez POLADA.

Według reguł wszczyna się postępowanie, którego celem jest ukaranie osoby stosującej doping. Dalsza procedura jest rozpatrywana przez Panel Dyscyplinarny według zasad określonych w Światowym Kodeksie Antydopingowym i Konwencji, co potwierdza art. 35 ust. 2 Ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie.

Sprawa rozpatrzana jest na posiedzeniu niejawnym lub na rozprawie zależnie od decyzji obwinionego. Samo orzeczenie podejmowane jest większością głosów. Regulamin określa możliwość odwołania się od rozstrzygnięcia. Po decyzji organu II instancji osoba objęta postępowaniem dyscyplinarnym ma prawo do odwołania się do Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu w Lozannie (CAS) lub Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu przy Polskim Komitecie Olimpijskim (w zależności od rodzaju sprawy).

Odbywanie kary dyscyplinarnej rozpoczyna się po wydaniu ostatecznego orzeczenia, choć w przypadku wcześniejszego przyznania się do winy przez osądzonego można, na korzyść ukaranego, ustalić datę wcześniejszą. W czasie wykluczenia zawodnik nie ma prawa uczestnictwa w określonych w ustawie zawodach. Naruszenie zakazu powoduje ponowne rozpoczęcie okresu wykluczenia.

Odpowiedzialność karna

Istotnym do analizy jest również aktualny zakres sprawowania odpowiedzialności karnej z tytułu dopingu w sporcie.

Sprawą kontrowersyjną jest to, czy odpowiedzialność karna z tego tytułu powinna grozić tylko na podstawie ogólnie obowiązujących przepisów prawa karnego, które chronią życie i zdrowie człowieka, a więc za spowodowanie w ten sposób śmierci człowieka, uszczerbku w jego zdrowiu, względnie za narażenie w ten sposób człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku w zdrowiu, czyli za przestępstwa określone w polskim prawie karnym na mocy art. 148, 155, 156, 157 i 160 Kodeksu karnego[26], czy też zakres kryminalizacji dopingu w sporcie powinien być szerszy[27]. Wielu ekspertów zajmujących się prawno-karną oceną dopingu w sporcie rozważa na temat warunków, w jakich z tytułu stosowania w sporcie dopingu możliwe jest egzekwowanie odpowiedzialności karnej za popełnienie w ten sposób wskazanych przestępstw godzących w życie lub zdrowie[28].

Można dojść do wniosku, że kryminalizacja dopingu w sporcie, nie tylko w Polsce, ale również w innych systemach prawnych, jest bardzo ograniczona. Wobec tego należy doprowadzać do rozszerzania zakresu kryminalizacji dopingu w sporcie w trybie tworzenia dalszych specjalnych typów przestępstw, tj. przestępstw dopingowych. Polski ustawodawca w tym celu czerpał wzorce z regulacji prawno-karnych obowiązujących między innymi w Austrii, Francji, Estonii czy w Norwegii.

Ostatecznie kryminalizacja dopingu w sporcie w polskim prawie uległa rozszerzeniu - najpierw w art. 50 (aktualnie uchylonym) Ustawy o sporcie, a następnie w art. 48 Ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie. Wobec tego przyjęto, że czynem kwalifikowanym w ten sposób jako przestępstwo jest podawanie (również małoletniemu) zawodnikowi bez jego wiedzy substancji zabronionej określonej we wskazanej regulacji.

Kolejnego rozszerzenia kryminalizacji dopingu dokonano na mocy Ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie. Według art. 49 przestępstwem jest również udostępnianie, przechowywanie, prowadzenie obrotu, przywożenie lub sprowadzanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zabronionych substancji dopingowych.

Kryminalizacja dopingu w sporcie uzasadniana jest poszanowaniem zasady subsydiarności prawa karnego i sięgania do instrumentów prawnych jako ultima ratio. Nie oznacza to jednak, że nie pojawiają się głosy sprzeciwu wobec takiej ideologii.

Podsumowanie

Przez lata kryminalizacja dopingu w sporcie przeszła rewolucję. Początkowo było to jedynie podpisywanie oświadczeń o niestosowaniu nielegalnych specyfików, co w praktyce miało niewielkie znaczenie. Następnie powołane zostały pierwsze organy sankcjonujące, a współcześnie spotykamy się już z wszechobecną kontrolą uczestników zawodów sportowych. Dzięki takim krokom ujęcie dopingu w sporcie jako przestępstwa staje się coraz częściej spotykane. Na dodatek obowiązujące akty normatywne stają się coraz bardziej szczegółowe, to znaczy biorą pod uwagę nie tylko sam problem stosowania dopingu wydolnościowego przez zawodników, ale również między innymi metody handlu niedozwolonymi substancjami czy problem podawania zakazanych substancji sportowcom przez osoby trzecie.

Nie ma wątpliwości, że efektywna walka z dopingiem w sporcie wymaga współpracy wszystkich właściwych podmiotów oraz odpowiedniej koordynacji i standaryzacji na szczeblu międzynarodowym. Niewątpliwie nie byłoby to możliwe bez działań Światowej Agencji Antydopingowej, której wprowadzane regulacje, pomimo braku ich bezpośredniego stosowania, są respektowane na całym świecie. Ogromną rolę odgrywa Światowy Kodeks Antydopingowy, który pełni funkcję wzorca dla wielu systemów krajowych.

Należy jednak pamiętać, że w kolejnych latach, wraz z rozwojem nauki i nowych technologii, rozwinie się nie tylko rozsądne podejście ustawodawców do kryminalizacji dopingu w sporcie, ale również nowe substancje i metody, które mogą być bardziej skomplikowane do wykrycia[29]. Pozostaje mieć nadzieję, że ustawodawcy zdołają poradzić sobie z narastającym problemem dopingu w sporcie, a sportowcy nie będą skorzy do popełniania przestępstw.

Maciej Szumowski - student III roku prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, członek zarządu Koła Naukowego Prawa Sportowego „Ius et Sport”. Od 2013 r. dziennikarz WP SportoweFakty specjalizujący się w sportach walki i w piłce ręcznej.

Bibliografia:

Literatura

  1. Andren-Sandberg A., The history of doping and antidoping, Sztokholm 2015.
  2. Colucci M., Candela G., Civale S., Coni A., „Sports law in Italy, Amsterdam 2018.
  3. Gałązka M. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2012.
  4. Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2019.
  5. Gleaves J., Hunt T.M., A global history of doping in sport. Drugs, policy, and politics, Nowy Jork 2015.
  6. Hammersbach P., Thieme T. (red.), Doping in sport, Berlin 2010.
  7. Kornobis-Romanowska D. (red.), Aktualne problemy prawa Unii Europejskiej i prawa międzynarodowego - aspekty teoretyczne i praktyczne, Wrocław 2017.
  8. Kędzior K., Rzeszotarski R., Ustawa o sporcie. Komentarz, Wrocław 2011.
  9. Leciak M. (red.). Sport a przestępczość zorganizowana, Warszawa 2018.
  10. Leciak M. (red.), Leksykon prawa sportowego. 100 podstawowych pojęć, Warszawa 2017.
  11. Szwarc A. J. (red.), Odpowiedzialność dyscyplinarna z tytułu dopingu w sporcie, Poznań 2017.
  12. Wetoszka D. (red.), Prawo sportowe, Warszawa 2018.
 

[1] Konwencja antydopingowa sporządzona w Strasburgu dnia 16 listopada 1989 r. (Dz.U. z 2001 r. poz. 15.149) (dalej: Konwencja ze Strasburga).

[2] Światowa Agencja Antydopingowa - ang. The World Anti-Doping Agency (dalej: WADA).

[3] Światowy Kodeks Antydopingowy (dalej: Kodeks).

[4] B. Houlihan, „Dying to win. Doping in sport and the development of anti-doping policy, Strasburg 2002.

[5] M. Leciak (red.), „Leksykon prawa sportowego. 100 podstawowych pojęć”, Warszawa 2017.

[6] Światowa Agencja Antydopingowa, portal Ministerstwa Sportu, https://www.gov.pl/web/sport/swiatowa-agencja-antydopingowa-wada- [dostęp: 20 maja 2020 r.].

[7] M. Leciak (red), „Sport a przestępczość zorganizowana”.

[8] Międzynarodowa konwencja o zwalczaniu dopingu w sporcie sporządzona w Paryżu dnia 19 października 2005 r. (Dz.U. z 2007 r. poz. 142.999) (dalej: Konwencja)

[9] Ustawa z dnia 21 kwietnia 2017 r. o zwalczaniu dopingu w sporcie (Dz.U. z 2019 r. poz. 1872) (dalej: Ustawa o zwalczaniu dopingu w sporcie).

[10] M. Leciak (red)., „Sport a przestępczość zorganizowana”.

[11] K. Proć, Doping w sporcie - regulacje prawne, „Kruczek", https://kruczek.pl/doping-w-sporcie-przepisy-prawne/ [dostęp: 20 maja 2020 r.].

[12] Ł. Witczyk, Rosja wykluczona z letnich i zimowych igrzysk oraz z mundialu w Katarze!, „WP SportoweFakty”, https://sportowefakty.wp.pl/inne/858682/nieoficjalnie-rosja-wykluczona-z-igrzysk-letnich-w-tokio-i-zimowych-w-pekinie [dostęp: 20 maja 2020 r.].

[13] SportsTicker, Congress passes The Anabolic Steroid Control Act of 2004, „ESPN”, https://www.espn.com/mlb/story?id=1899698&src=desktop [dostęp: 20 maja 2020 r.].

[14] C. Marcos, House passes bill to crack down on anabolic steroids, „The Hill”, http://thehill.com/blogs/floor-action/house/217756-house-passes-bill-to-crack-down-on-anabolic-steroids [dostęp: 20 maja 2020 r.].

[15] Ustawa o zwalczaniu dopingu w sporcie (Bundesgestz über die Bekämpfung von Doping im Sport) z dnia 29 czerwca 2007 r.

[16] Austriacki Kodeks karny z dnia 23 stycznia 1974 r.

[17] Ustawa nr 232 z dnia 21 kwietnia 1999 r. o zakazie stosowania niektórych środków dopingujących.

[18] Ustawa antydopingowa (Gesetz gegen Doping im Sport) z dnia 10 grudnia 2015 r.

[19] Ustawa z dnia 19 grudnia 1991 r. o zakazie stosowania niektórych substancji dopingujących.

[20] M. Colucci, G. Candela, S. Civale, A. Coni, „Sports law in Italy”, Amsterdam 2018.

[21] A. J. Szwarc, op cit.

[22] Ustawa z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz.U. z 2019 r., poz. 1468) (dalej: Ustawa o sporcie).

[23] A. J. Szwarc, op cit.

[24] A. Matłacz, Zmiany w zwalczaniu dopingu w sporcie, ”Prawo.pl", https://www.prawo.pl/zdrowie/polskie-laboratorium-antydopingowe-niezalezne-finansowo-i,344234.html [dostęp: 20 maja 2020 r.].

[25] A. J. Szwarc, op cit.

[26] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 2019 r., poz. 1950) (dalej: Kodeks karny).

[27] D. Wetoszka (red.), op cit.

[28] A. J. Szwarc (red.), „Odpowiedzialność dyscyplinarna z tytułu dopingu w sporcie”, Poznań 2017.

[29] O. Kwiatkowski, Doping: Oszuści zawsze się znajdą, „Rzeczpospolita”, https://www.rp.pl/Sport/310289951-Doping-Oszusci-zawsze-sie-znajda.html [dostęp: 20 maja 2020 r.].

Autopromocja
Koło Naukowe Prawa Sportowego Ius et Sport
Organizacja studencka działająca przy Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kto dostanie świadczenie alimentacyjne z wyrównaniem od 1 października 2024 r.? [PRZYKŁAD]

Prezydent podpisał nowelizację ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Nowe przepisy oznaczają podwyżkę maksymalnej kwoty świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Teraz takie świadczenia przysługują osobom uprawnionym w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednak nie wyższej niż 500 zł miesięcznie. Po zmianach kwota ta wzrośnie do 1000 zł.

Świadczenie wspierające pozbawi ulgi podatkowej? Ministerstwo Finansów chce zmiany przepisów

Ministerstwo Finansów zapowiada zmianę przepisów, aby do dochodu osoby z niepełnosprawnością dla potrzeb ulgi rehabilitacyjnej nie było wliczane świadczenie wspierające. Na problem zwróciło uwagę Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

Czasowe zawieszenie prawa do azylu, dodatkowe przesłanki do pozbawienia statusu uchodźcy. MSWiA pracuje nad projektem

Czasowe zawieszenie prawa do azylu, dodatkowe przesłanki do pozbawienia statusu uchodźcy. Ministerstwo spraw wewnętrznych i administracji pracuje nad projektem nowelizacji ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

WIBOR będzie zlikwidowany. Jest decyzja: zastąpi go WIRF- m.in. w umowach kredytowych. Od kiedy?

Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej wybrał indeks WIRF- jako docelowy wskaźnik referencyjny, który ma zastąpić WIBOR - podano w komunikacie KS NGR. Finalna nazwa wskaźnika zostanie ustalona w toku dalszych prac. Decyzja KS NGR była spójna z przeważającymi opiniami uczestników rynku wyrażonymi w ramach dodatkowej tury konsultacji publicznych.

REKLAMA

Ile procent podwyżki dla nauczycieli? Wciąż nie ma pewności, ale kwota bazowa wskazuje na to, że znów nie dostaną obiecanych pieniędzy

Jaką podwyżkę dostaną nauczyciele w 2025 roku? Pewności jeszcze nie ma, ale z przyjętej przez Sejm ustawy budżetowej na 2025 rok wynika, że będzie ona niższa, niż zapowiadano. Jednak związki zawodowe przypominają, że sprawa nie jest jeszcze przesądzona.

Podwyżka zasiłku pielęgnacyjnego z 215,84 zł do 348,30 zł. Dzięki dodatkowi pielęgnacyjnemu. Nie udało się [Senat]

1,5 roku trwała dyskusja w Senacie o zrównaniu zasiłku pielęgnacyjnego i dodatku pielęgnacyjnego. Autor pomysłu wycofał się z niego. Dlaczego w ogóle zastanawiano się nad tym? Chodzi o to, że zasiłek pielęgnacyjny nie jest automatycznie waloryzowany – inaczej jest z dodatkiem pielęgnacyjnym. Zasiłek pielęgnacyjny od 2019 roku ma wartość 215,84 zł. I także na 2025 r. nie został podniesiony. Otrzymuje ten zasiłek milion osób.

WIBOR pod ostrzałem: Czy grozi nam destabilizacja polskiego rynku finansowego?

Podważanie WIBOR jest destrukcyjne. Rada Przedsiębiorczości wyraziła zaniepokojenie działaniami, które podważają wiarygodność wskaźnika referencyjnego WIBOR. Jest on kluczowy dla funkcjonowania polskiego rynku finansowego i gospodarki, stanowiąc podstawę oprocentowania kredytów oraz wyceny wielu instrumentów finansowych o łącznej wartości około 9 bilionów złotych. Eksperci ostrzegają przed konsekwencjami destabilizacji.

Już od 1 stycznia 2025 r. pracodawcy mogą spodziewać się kary za brak procedury dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa

Wewnętrzną procedurę dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa dla sygnalistów powinni posiadać pracodawcy, na rzecz których według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób. Sankcje za jej brak grożą od 1 stycznia 2025 r.

REKLAMA

Ci rodzice będą musieli oddać do ZUS nawet 3000 złotych. W grudniu wysłano decyzje. Ale czy wiesz, do kogo i dlaczego?

Decyzja o konieczności zwrotu 3000 złotych może być w grudniu niemiłą niespodzianką. Dlaczego niektórzy rodzice ją dostaną? Bo nie zapoznali się z zasadami wsparcia lub liczyli na nieuwagę ZUS. Tymczasem w grudniu rozpoczęła się wysyłka decyzji.

BHP: Aktualizacja normy EN ISO 20345:2011 dla obuwia bezpiecznego

Od 11 listopada 2024 r. wszystkie buty muszą być certyfikowane zgodnie z nową wersją normy w zakresie obuwia bezpiecznego EN ISO 20345:2022. Zmiany dotyczą m.in. wymagań antypoślizgowych, odporności na perforację i wodoodporności.

REKLAMA