Przestępstwo spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu

Ciężki uszczerbek na zdrowiu został stypizowany w art. 156 kodeksu karnego. Zgodnie z powołanym przepisem kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci:

1) pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia,

2) innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Zobacz: Kodeks karny

Na pojęcie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu składają się następujące skutki:

skutki medyczne - zakłócenie normalnego funkcjonowania organizmu, jego rozstrój,
skutki społeczne – kalectwo, niepełnosprawność, utrata możliwości zarobkowych,
anatomicznej – polegającą na trwałym zeszpeceniu lub zniekształceniu ciała. 

Pierwszy ze skutków medyczny wyraźnie odnosi się do pkt. 1 powołanego art. 156 kk, gdzie działanie sprawcy powoduje pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy lub zdolności rozrodczych. Nie ma przy tym znaczenia czy jest to narząd parzysty czy pojedynczy. Sąd Najwyższy wyraźnie stanął na stanowisku, że zniesienie czynności jednego z narządów parzystych (jąder, oczu, nerek, płuc, uszu) stanowi "inne ciężkie kalectwo", ponieważ każdy z nich jest ważnym dla życia narządem o samodzielnej wysoce wyspecjalizowanej czynności.

Jeżeli natura wyposażyła człowieka w dwa narządy, utrata jednego z narządów parzystych oznacza odebranie w znacznym zakresie temu narządowi zdolności funkcjonowania zgodnie z przeznaczeniem (wyrok SN z 10 listopada 1973 r., IV KR 340/73, OSNPG 1974, nr 3, poz. 42; wyrok SN z 28 marca 1979 r., V KRN 16/79, OSNKW 1979, nr 10, poz. 107).

Skutki społeczne i anatomiczne odnoszą się zaś do znamion spowodowania innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej lub znacznej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała.

Choroba realnie zagrażająca życiu to taka choroba, w wyniku której nastąpiło poważne zaburzenie podstawowych czynności narządu któregoś z układów istotnych dla utrzymania życia - centralnego układu nerwowego, układu krążenia, oddechowego oraz że z powodu tegoż zaburzenia niezwykle wysokie jest prawdopodobieństwo nastąpienia zatrzymania czynności tych układów i śmierci pokrzywdzonego. 

Zobacz: Ograniczenia dotyczące zażaleń skazanych

Niezdolność do pracy w danym zawodzie oznacza brak możliwości wykonywania wcześniejszego zawodu czy funkcji – nie zaś całkowitą niezdolność do pracy.
Ustawodawca przewidział dwa typy kwalifikowane czynu z art. 156 kk. Pierwszy – gdy sprawca działa nieumyślnie jest zagrożone łagodniejszą karą – do 3 lat pozbawienia wolności. Jeśli natomiast wynikiem działania sprawcy jest śmierć człowieka to sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.