REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakich roszczeń majątkowych mogę dochodzić w postępowaniu karnym?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Marek Krysztofiuk
Prawnik, ekspert w dziedzinie prawa karnego.
Roszczenie majątkowe może obejmować rzeczywistą stratę oraz utracone korzyści.
Roszczenie majątkowe może obejmować rzeczywistą stratę oraz utracone korzyści.
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

W postępowaniu karnym można dochodzić wyłącznie roszczeń wynikających bezpośrednio z popełnionego przestępstwa. Roszczenia te muszą mieć charakter majątkowy. 

Roszczenie majątkowe dochodzone w procesie karnym może obejmować rzeczywistą stratę (damnum emergens), którą może być np. wartość skradzionego pojazdu oraz utraconej korzyści (lucrum cessans), czyli np. zarobku jaki moglibyśmy uzyskać przy wykorzystaniu skradzionego pojazdu.

REKLAMA

W postępowaniu karnym nie można natomiast dochodzić roszczeń nie mających charakteru majątkowego (np. o zaniechanie naruszeń dóbr osobistych) oraz roszczeń majątkowych nie wynikających bezpośrednio z przestępstwa (np. kosztów przygotowania do innego zawodu w związku z inwalidztwem spowodowanym przestępstwem).

W procesie karnym istnieją dwa zasadnicze sposoby dochodzenia roszczeń powstałych wskutek przestępstwa. Mianowicie roszczenia takie mogą być dochodzone poprzez:

Pokrzywdzony ma więc prawo wyboru do wykorzystania wymienionych środków prawnych przy czym nie może skorzystać z obu na raz. Wystąpienie z wnioskiem o naprawienie szkody eliminuje dopuszczalność powództwa cywilnego.

Zobacz: Śledztwo i dochodzenie

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Obowiązek naprawienia szkody

REKLAMA

Złożenie przez pokrzywdzonego wniosku o naprawienie szkody dopuszczalne jest wyłącznie w przypadku popełnienia na jego szkodę wymienionych w art. 46§1 kodeksu karnego konkretnych przestępstw tj. spowodowania śmierci (tzn. gdy skutkiem czynu sprawcy jest śmierć człowieka,. art. 148-151, 154, 155, 156 § 3, art. 158 § 3 k.k.), ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia (art. 156, 158 § 2 k.k.), przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji (np. art. 173-180 k.k.), przeciwko środowisku (np. art. 181-188 k.k.), przeciwko mieniu (np. art. 278-294 k.k.), przeciwko obrotowi gospodarczemu (np. art. 296-301 k.k.), przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową ( art. 218-221 k.k.).

Warunkiem orzeczenia obowiązku naprawienia szkody jest stwierdzenie winy sprawcy i zaistnienie szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu. Przy ustalaniu wielkości szkody należy kierować się zasadami prawa cywilnego, biorąc także pod uwagę stopień przyczynienia się pokrzywdzonego do powstania szkody i jej rozmiarów. Dla prawidłowego ustalenia wysokości szkody uwzględnia się tylko te jej składniki, które były następstwem zachowania sprawcy.

Nadmienić również należy, że w przypadku złożenia wniosku o naprawienie szkody sąd jest zobowiązany do jego rozpoznania. W przypadku stwierdzenia winy oskarżonego sąd powinien wniosek uwzględnić w całości bądź w części. W przypadku skazania kilku osób współdziałających ze sobą, dopuszczalne jest solidarne obciążenie ich naprawieniem szkody. Polega to na tym, że pokrzywdzony może żądać naprawienia szkody od wszystkim zobowiązanych lub od każdego z nich z osobna. Niewątpliwie jest to znaczne ułatwienie dla pokrzywdzonego, który może zwrócić się o naprawienie szkody do tego ze skazanych, który dysponuje majątkiem umożliwiającym jak najszybsze zaspokojenie roszczeń pokrzywdzonego.

Zobacz: Oskarżony - podejrzany

Powództwo cywilne

Powództwo cywilne, zwane w procesie karnym powództwem adhezyjnym, może zostać wytoczone w przypadku popełnienie każdego z przestępstw opisanych w kodeksie karnym. Skutkiem popełnienia danego przestępstwa musi być szkoda majątkowa.

W razie śmierci pokrzywdzonego, który nie wytoczył jeszcze powództwa adhezyjnego, osoby najbliższe mogą wystąpić z takim powództwem. Jednak mogą zrobić to tylko do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego.

Jeżeli natomiast pokrzywdzony przed śmiercią wytoczył powództwo cywilne, osoby te mogą w każdym czasie wstąpić w prawa zmarłego oraz dochodzić przysługujących im roszczeń wynikających z faktu popełnienia przestępstwa.

Na rzecz pokrzywdzonego może być również orzec nawiązkę. Następuje to zamiast naprawienia szkody. Orzeczona przez sąd nawiązka ma w celu zadośćuczynienia za ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała, rozstrój zdrowia, a także za doznaną krzywdę. Orzeczenie przez sąd nawiązki nie wymaga wniosku ze strony pokrzywdzonego. Poza przypadkami określonymi w art. 46§1kk orzeczenie przez sąd nawiązki nastąpić może jedynie w przypadkach wyraźnie wskazanych w ustawie (w kodeksie karnym nawiązkę orzec można np. za bezprawny wyręb drzewa z lasu). Zauważyć należy, że wysokość nawiązki nie jest uzależniona od wysokości wyrządzonej szkody i może być ona orzeczona np. wobec kilku współsprawców w jednakowej kwocie, nawet jeśli jej suma przekroczy wysokość powstałej wskutek przestępstwa szkody.

Zobacz serwis: Prawo karne

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polacy chcą szybko na emeryturę, ale nie chcą przestać żyć aktywnie. Tylko nieliczni pracują po 60-tce

Choć prawo pozwala łączyć emeryturę z pracą, robi to zaledwie 11,6 proc. Polaków w wieku 50–74 lat. Ponad połowa osób zbliżających się do wieku emerytalnego nie wyobraża sobie dalszej aktywności zawodowej. Eksperci ostrzegają: bez zachęt do pracy po 60. roku życia system emerytalny może się nie utrzymać.

Nowe prawo planistyczne 2026: Co oznacza dla właścicieli gruntów rolnych? Ekspert wyjaśnia

Najistotniejszą zmianą wydaje się fakt, iż „dla właścicieli gruntów rolnych tych najlepszych klas bonitacyjnych, położonych poza granicami miast zasadniczo do czasu uchwalenia planu ogólnego nie będzie możliwe uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, a więc i faktyczne odrolnienie nieruchomości.” – mówi Barbara Pancer w wywiadzie z ekspertem INFOR, [Radca prawny, local partner w warszawskiej praktyce nieruchomości kancelarii Greenberg Traurig].

Wielka zmiana w polskiej polityce! Premier Donald Tusk ogłosił nowy rząd: mniej ministrów, więcej odpowiedzialności, nowa jakość zarządzania państwem

„Porządek, bezpieczeństwo i przyszłość” – to trzy filary, które mają kierować nowym gabinetem Donalda Tuska. Premier ogłosił zmniejszenie liczby ministrów konstytucyjnych z 26 do 21, utworzenie nowych superministerstw, powołanie kontrolingu pracy ministrów i całkowicie nowe podejście do energetyki, finansów i relacji międzynarodowych.

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje - dlaczego? Chodzi o osiemnaste urodziny i rentę rodzinną. Mówi się, że 18-stka to symboliczny próg dorosłości, czas nowych praw, ale też i obowiązków. Chociaż dla większości młodych ludzi to radosny moment, to istnieje jednak grupa, dla której ten dzień, zamiast otwierać nowe możliwości, przynosi pewne bolesne finansowe rozczarowanie. Chodzi o rentę rodzinną, która dla niektórych nie jest już tak wysoka, jak przed ukończeniem 18. roku życia.

REKLAMA

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności, chociaż sektor sztucznej inteligencji woła o nowych specjalistów, ale kobiet wciąż jest w nim jak na lekarstwo. Choć to one częściej niż mężczyźni kończą studia wyższe, rzadziej wybierają karierę w branży technologicznej. Jaki będzie miało to wpływ na sytuację kobiet na rynku pracy?

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac. Jak to możliwe? A no tak, że dzieci często dorabiają w wakacje a ich zarobki mają wpływ na sytuację finansową rodziców i przekroczenie pewnych progów podatkowych, które wpływają na utratę różnych ulg.

Rekonstrukcja rządu. 23 lipca 2025 r. premier przedstawi nową Radę Ministrów

Premier ogłosi skład nowej Rady Ministrów w środę o godz. 10:00. Zgodnie z deklaracjami rządu celem rekonstrukcji ma być efektywniejsza i skuteczniejsza praca Rady Ministrów.

Hołownia chce badać posłów alkomatem. Projekt ustawy po incydentach w Sejmie

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przygotował projekt ustawy, który umożliwi marszałkowi zlecenie badania alkomatem posła podejrzewanego o nietrzeźwość w czasie obrad. "Kończymy tolerowanie pijanych posłów" – zapowiedział. Projekt ma być odpowiedzią na incydenty, do których dochodziło już kilkukrotnie.

REKLAMA

Jak wspierać naukę i zaangażowanie pracowników?

Dla 70 proc. pracowników z pokolenia Z cotygodniowe zdobywanie nowych umiejętności jest jednym z podstawowych oczekiwań wobec pracodawcy. Młode pokolenie coraz częściej poszukuje w pracy sensu, wyzwań i realnych możliwości rozwoju. Dlatego firmy oferują coraz więcej różnorodnych inicjatyw wspierających naukę i zaangażowanie.

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwód pozasądowy. Opinia RPO do projektu

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwody pozasądowe. Być może tak - jest projekt, a RPO właśnie wydał o nim opinię. Główne założenie jest takie, że ma dojść do stworzenia alternatywnej, szybszej i mniej sformalizowanej ścieżki do rozwiązania małżeństwa, omijającej sale sądowe. Ma to być odpowiedź na potrzeby tych par, które rozstają się w pełnej zgodzie i nie chcą przechodzić przez często długotrwały i stresujący proces sądowy. A wszystko to za sprawą projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (nr UDER24, wersja z 17 czerwca 2025 r.).

REKLAMA