REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy prezent może być uznany za łapówkę?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
Chmielniak Adwokaci – prawo karne dla biznesu
Chmielniak Adwokaci to renomowana kancelaria prawna z siedzibą w Katowicach, działającą w całej Polsce
Wydaje się oczywiste, iż prezent wręczany lekarzowi bądź wykładowcy za okazaną pomoc pozostaje w związku z pełnionymi przez te osoby funkcjami. Czy w każdym przypadku będzie to łapówkarstwo?
Wydaje się oczywiste, iż prezent wręczany lekarzowi bądź wykładowcy za okazaną pomoc pozostaje w związku z pełnionymi przez te osoby funkcjami. Czy w każdym przypadku będzie to łapówkarstwo?
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Czekoladki, butelka dobrego wina czy koniaku, zestaw porcelany – prezenty dawane w podzięce lekarzowi bądź nauczycielowi akademickiemu przyjmują różną postać. Ich wartość jest różna, zależna od okoliczności sprawy, zwłaszcza zaś przyczyny naszej wdzięczności. Na ogół nie zdajemy sobie sprawy, iż taki dowód wdzięczności rodzić może odpowiedzialność karną za czyn przekupstwa lub sprzedajności. Zadać należy sobie zatem pytanie, kiedy prezent może być uznany za łapówkę?

Na czym polega łapówkarstwo?

REKLAMA

Tytułem wstępu, pojęcie łapówki ma dość szeroki zakres znaczeniowy. Obejmuje ono w zasadzie każdą korzyść – majątkową bądź niemajątkową, która wręczana jest drugiej osobie w celu osiągnięcia pożądanego stanu rzeczy. Najczęściej są to rzecz jasna pieniądze. Charakter taki mieć jednak będą także przedmioty majątkowe. Wszystko zależy właśnie od kontekstu.

REKLAMA

Czyn łapówkarstwa ma dwa oblicza. Z jednej strony polega ono na przyjęciu łapówki przez daną osobę w związku z pełnioną przez nią funkcją publiczną. W sytuacji tej mówimy o przestępstwie sprzedajności z art. 228 k.k. Z drugiej strony czyn łapówkarstwa wyraża się w zachowaniu polegającym na wręczeniu łapówki osobie pełniącej funkcję publiczną. W tym kontekście mówi się o przestępstwie przekupstwa z art. 229 k.k. Obie strony „transakcji” ponosić mogą zatem odpowiedzialność karną, kluczowy jest przy tym związek łapówki z pełnioną funkcją publiczną. Jej wręczenie musi być ukierunkowane na osiągnięcie pewnego stanu rzeczy.

Polecamy: Serwis Inforlex Przeciwdziałanie praniu pieniędzy – procedury

Kiedy prezent może być uznany za łapówkę: kryteria rozróżnienia

Wydaje się oczywiste, iż prezent wręczany lekarzowi bądź wykładowcy za okazaną pomoc pozostaje w związku z pełnionymi przez te osoby funkcjami. Czy w każdym przypadku będzie to łapówkarstwo? Ustawa nie wprowadza w tym zakresie ograniczeń. Praktyka dopuszcza jednak wyjątki, w których to udzielanie tego typu korzyści nie będzie pociągać za sobą konsekwencji prawnokarnych.

W doktrynie wypracowane zostały trzy główne kryteria, pozwalające rozróżnić zakazaną łapówkę od dozwolonych dowodów wdzięczności:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  1. czas wręczenia: prezent zostaje wręczony dopiero po zakończeniu leczenia bądź procesu dydaktycznego (roku szkolnego bądź akademickiego);
  2. rodzaj prezentu: prezentem jest pewien przedmiot lub poczęstunek, np. kwiaty, książka, czekoladki, alkohol; przy ocenie tego kryterium brać należy pod uwagę specyfikę zawodu wykonywanego przez obdarowaną osobę, niemniej za prezent co do zasady nie uznaje się pieniędzy;
  3. wartość przedmiotu: wartość prezentu nie powinna przekraczać 100 zł; w kontekście tym podnosi się dodatkowe kryterium proporcjonalności, a to wartość prezentu powinna być proporcjonalna do czynności, za którą wręczający korzyść chce się odwdzięczyć.

Jednocześnie warto zwrócić uwagę na dodatkowe, ogólne kryterium w postaci celu wręczenia korzyści osobie pełniącej funkcje publiczną. Celem tym ma być mianowicie wyrażenie wdzięczności za dokonaną czynność.

Praktyka orzecznicza

REKLAMA

Doktryna prawa karnego to jedno, a jak praktyka stosowania prawa? Przytoczone kryteria nie mają charakteru stricte ustawowego, w związku z czym sąd karny – niestety – nie zawsze będzie je brał pod uwagę. Podstawą ich uwzględnienie byłaby jednak klauzula społecznej szkodliwości czynu, wprowadzająca generalne kryteria rozróżnienia zachowań prawnokarnie relewantnych.

Odpowiadając na pytanie, kiedy prezent może być uznany za łapówkę, warto się odwołać do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2016 r., WA 14/16. Przyjęcie przez ordynatora szpitala po kończeniu leczenia butelka wódki o wartości przekraczającej 50 zł uznane zostało za formalną realizację znamion sprzedajności. Jak stwierdzono, przyjęcie korzyści majątkowej w warunkach określonych w art. 228 § 1 k.k. jest czynem zabronionym niezależnie od motywacji wręczającego i wartości korzyści. Zważywszy jednak na okoliczność, iż podjęcie się leczenie nie było uzależnione od otrzymania korzyści, a prezent został wręczony z własnej inicjatywy pacjenta po przeprowadzonej wizycie, Sąd Najwyższy uznał, iż stopień szkodliwości społecznej tego czynu jest znikomy.

Kiedy prezent może być uznany za łapówkę? Kiedy społeczna szkodliwość czynu — oceniana m.in. przez pryzmat rozmiarów wyrządzonej szkody, wagi naruszonych przez sprawcę obowiązków oraz jego motywacji — jest wyższa niż znikoma.

Uwagi końcowe

W ramach podsumowania wskazać należy, iż nie każdy przypadek wręczenia prezentu osobie pełniącej funkcję publiczną będzie przestępstwem. Wszystko zależy od okoliczności danej sprawy i indywidualnej oceny sędziego. Z tego też powodu co raz częściej spotkać się można w różnego rodzaju instytucjach z polityką antykorupcyjną, zakazującą przyjmowania jakichkolwiek prezentów. Zważywszy, iż przytoczone kryteria nie są ostre, polityka „zero tolerancji dla korupcji” może być lepszym rozwiązaniem.

dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
arychlewskahotel@chmielniak.com.pl
T: 509123683

Polecamy serwis: Przestępstwa gospodarcze

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne w 2025 roku. Ile wynosi, kto może uzyskać i jakich formalności trzeba dopełnić. 3 konieczne warunki

Nauczyciele, wychowawcy oraz inni pracownicy pedagogiczni, którzy urodzili się po 1948 roku, nie muszą czekać do 60. roku życia w przypadku kobiet ani do 65. roku życia w przypadku mężczyzn, aby otrzymać świadczenie z ZUS-u. Jeśli mają odpowiedni wiek, staż pracy i rozwiązali stosunek pracy, mogą na przykład skorzystać z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Sąd: Z Konstytucji RP wynika, że babcia ma prawo do świadczenia 300 zł [Dobry Start]

Spór z ZUS wygrała babcia dziecka - opiekuje się nim od śmierci jego matki. Opieka nie była potwierdzona sądownie, tj. nie ustalono pieczy bieżącej czy zastępczej oraz nie ustalono babci prawnym opiekunem dziecka. Wiadomo również, że skarżąca wystąpiła z wnioskiem do Sądu celem umieszczenia dziecka w jej rodzinie zastępczej, lecz sąd do chwili obecnej nie wydał żadnych orzeczeń regulujących.

„Ozłocony” projekt ustawy o rynku kryptoaktywów. Po co Polsce surowsze przepisy niż wymaga UE?

Projekt ustawy o rynku kryptoaktywów trafił parę dni temu do Sejmu. Celem tego projektu powinno być uszczegółowienie i doprecyzowanie, w zakresie w jakim jest to konieczne, rozwiązań wprowadzanych unijnym rozporządzeniem MICA. To jednak zbyt mało ambitne zadanie dla Ministra Finansów, twórcy projektu, który postanowił pokryć przepisy unijne warstwą krajowego, "normatywnego złota". Zobaczmy, na ile przepisy projektu stały się przedmiotem tzw. gold-platingu i co z tego wynika w praktyce.

Może czas, aby sąd mógł zmusić ZUS do odpuszczenia ścigania za niezapłacone składki? Jak jest rak, hospicjum, śmierć bliskich, utrata majątku?

Problemem udzielania przez ZUS ulg w postaci umorzenia zaległości w składkach jest to, że jest to decyzja całkowicie uznaniowa (po stronie ZUS). Osoba wnioskująca o taką ulgę może spełniać na 1000% zasady współżycia społecznego, które uzasadniają ulgę, a ZUS można tylko o nią prosić. I ZUS nie musi jej przyznać. Można stracić cały majątek w pożarze, być w stanie przedagonalnym w hospicjum, stracić rodzinę w wypadku samochodowym. A i tak ZUS może odmówić umorzenia zaległych składek w tym znaczeniu, że nie można ZUS zmusić do przyznania ulgi. Żaden sąd nie może wydać wyroku “Zmuszam ZUS do przyznania ulgi w kwocie 5000 zł w postaci umorzenia zaległych składek ZUS bo wnioskodawca choruje na raka w fazie przerzutów i zostało mu nie więcej niż 12 miesięcy życia “. Sąd może tylko wskazywać, że ZUS naruszył przepisy o umarzaniu zaległości bo nie zrobił tego, gdy sytuacja wnioskującego o ulgę, uzasadnia jej przyznanie.

REKLAMA

Adwokat: TSUE potwierdzi uczciwość postanowień umów kredytowych odwołujących się do WIBOR

Postanowienia umów kredytowych odwołujące się do wskaźnika referencyjnego WIBOR w ogóle nie powinny stanowić przedmiotu badania pod kątem ewentualnej abuzywności – uważa adwokat Wojciech Wandzel. Jego zdaniem Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie C-471/24 potwierdzi uczciwość postanowień umownych odwołujących się do WIBOR.

Jest ustawa o osobach starszych (czyli 60 plus). Co to daje?

Mało osób ma świadomość, a szczególnie osób starszych, że polityka senioralna w naszym kraju jest do tego stopnia rozwinięta, że jest specjalna ustawa o osobach starszych. Ustawa choć krótka to dość istotna dla praw seniorów, którzy mają ukończony 60 rok życia, czyli są tzw. seniorami 60 plus. Ustawa jest też istotna z perspektywy obowiązków państwa względem seniorów. Co zatem daje to prawo?

ZUS: Po nowelizacji mundurowi będą dalej informować o swoich finansach. Zwykły emeryt albo rencista już nie

Warunkiem łączenia wcześniejszej emerytury albo renty z dochodami z pracy jest nieosiąganie zbyt wysokich limitów dochodów z pracy. Do tej pory co roku trzeba było o kwotach przychodów informować ZUS. W ramach deregulacji zniknie obowiązek zawiadamiania przez emeryta lub rencistę ZUS (jako organu rentowego) o wysokości osiąganego przychodu. Nie jest to już potrzebne bo ZUS sam sobie te informacje sprawdzi. Obowiązek informowania ZUS o przychodach dotyczy tylko dwóch przypadków - 1) mundurowi, którzy pobierają uposażenie oraz 2) osoby, które osiągają przychody za granicą.

Energia wiatrowa w Polsce: jak daleko wiatraki od zabudowań? Co zrobi Prezydent Nawrocki?

Karol Nawrocki deklarował w kampanii wyborczej poparcie dla „rozsądnej transformacji energetycznej”. W praktyce jednak jego wypowiedzi sugerują sceptycyzm wobec polityki Zielonego Ładu oraz brak entuzjazmu dla dynamicznego rozwoju odnawialnych źródeł energii – w tym energetyki wiatrowej. Prezydent Elekt podkreśla wagę źródeł konwencjonalnych – mimo ich wysokich kosztów i negatywnego wpływu na klimat.

REKLAMA

Bon leczniczy zamiast 13. i 14. emerytury: czy to koniec z dodatkowymi pieniędzmi? Nowy pomysł na wsparcie seniorów

Nie da się ukryć, że seniorzy przyzwyczaili się już do otrzymywania dodatkowego wsparcia finansowego w postaci 13. i 14. emerytury. Świadczenia te okazały się wręcz stałym elementem polityki senioralnej, w ramach szeroko rozbudowanej polityki społecznej w Polsce. Dla wielu seniorów rzeczywiście jest to realne wsparcie finansowe, które pomaga niekiedy związać koniec z końcem. Odebranie tych kilku tysięcy to byłby cios dla tych osób. Jednak coraz częściej pojawiają się głosy, że jednorazowe dodatki nie rozwiązują systemowych problemów osób starszych – zwłaszcza w obszarze zdrowia. Czy zamiast gotówki lepszym rozwiązaniem byłby zatem bon leczniczy? Przyjrzyjmy się tej propozycji i ocenimy jej skutki.

Duże pieniądze na modernizację budynku i kanalizację: rusza nowy program

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłosił nabór wniosków w nowym programie – do rozdysponowania dla beneficjentów jest aż 1,3 mld zł. Program będzie dostępny wyłącznie w czterech województwach.

REKLAMA