REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy prezent może być uznany za łapówkę?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
Chmielniak Adwokaci – prawo karne dla biznesu
Chmielniak Adwokaci to renomowana kancelaria prawna z siedzibą w Katowicach, działającą w całej Polsce
Wydaje się oczywiste, iż prezent wręczany lekarzowi bądź wykładowcy za okazaną pomoc pozostaje w związku z pełnionymi przez te osoby funkcjami. Czy w każdym przypadku będzie to łapówkarstwo?
Wydaje się oczywiste, iż prezent wręczany lekarzowi bądź wykładowcy za okazaną pomoc pozostaje w związku z pełnionymi przez te osoby funkcjami. Czy w każdym przypadku będzie to łapówkarstwo?
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Czekoladki, butelka dobrego wina czy koniaku, zestaw porcelany – prezenty dawane w podzięce lekarzowi bądź nauczycielowi akademickiemu przyjmują różną postać. Ich wartość jest różna, zależna od okoliczności sprawy, zwłaszcza zaś przyczyny naszej wdzięczności. Na ogół nie zdajemy sobie sprawy, iż taki dowód wdzięczności rodzić może odpowiedzialność karną za czyn przekupstwa lub sprzedajności. Zadać należy sobie zatem pytanie, kiedy prezent może być uznany za łapówkę?

Na czym polega łapówkarstwo?

REKLAMA

Tytułem wstępu, pojęcie łapówki ma dość szeroki zakres znaczeniowy. Obejmuje ono w zasadzie każdą korzyść – majątkową bądź niemajątkową, która wręczana jest drugiej osobie w celu osiągnięcia pożądanego stanu rzeczy. Najczęściej są to rzecz jasna pieniądze. Charakter taki mieć jednak będą także przedmioty majątkowe. Wszystko zależy właśnie od kontekstu.

REKLAMA

Czyn łapówkarstwa ma dwa oblicza. Z jednej strony polega ono na przyjęciu łapówki przez daną osobę w związku z pełnioną przez nią funkcją publiczną. W sytuacji tej mówimy o przestępstwie sprzedajności z art. 228 k.k. Z drugiej strony czyn łapówkarstwa wyraża się w zachowaniu polegającym na wręczeniu łapówki osobie pełniącej funkcję publiczną. W tym kontekście mówi się o przestępstwie przekupstwa z art. 229 k.k. Obie strony „transakcji” ponosić mogą zatem odpowiedzialność karną, kluczowy jest przy tym związek łapówki z pełnioną funkcją publiczną. Jej wręczenie musi być ukierunkowane na osiągnięcie pewnego stanu rzeczy.

Polecamy: Serwis Inforlex Przeciwdziałanie praniu pieniędzy – procedury

Kiedy prezent może być uznany za łapówkę: kryteria rozróżnienia

Wydaje się oczywiste, iż prezent wręczany lekarzowi bądź wykładowcy za okazaną pomoc pozostaje w związku z pełnionymi przez te osoby funkcjami. Czy w każdym przypadku będzie to łapówkarstwo? Ustawa nie wprowadza w tym zakresie ograniczeń. Praktyka dopuszcza jednak wyjątki, w których to udzielanie tego typu korzyści nie będzie pociągać za sobą konsekwencji prawnokarnych.

W doktrynie wypracowane zostały trzy główne kryteria, pozwalające rozróżnić zakazaną łapówkę od dozwolonych dowodów wdzięczności:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  1. czas wręczenia: prezent zostaje wręczony dopiero po zakończeniu leczenia bądź procesu dydaktycznego (roku szkolnego bądź akademickiego);
  2. rodzaj prezentu: prezentem jest pewien przedmiot lub poczęstunek, np. kwiaty, książka, czekoladki, alkohol; przy ocenie tego kryterium brać należy pod uwagę specyfikę zawodu wykonywanego przez obdarowaną osobę, niemniej za prezent co do zasady nie uznaje się pieniędzy;
  3. wartość przedmiotu: wartość prezentu nie powinna przekraczać 100 zł; w kontekście tym podnosi się dodatkowe kryterium proporcjonalności, a to wartość prezentu powinna być proporcjonalna do czynności, za którą wręczający korzyść chce się odwdzięczyć.

Jednocześnie warto zwrócić uwagę na dodatkowe, ogólne kryterium w postaci celu wręczenia korzyści osobie pełniącej funkcje publiczną. Celem tym ma być mianowicie wyrażenie wdzięczności za dokonaną czynność.

Praktyka orzecznicza

REKLAMA

Doktryna prawa karnego to jedno, a jak praktyka stosowania prawa? Przytoczone kryteria nie mają charakteru stricte ustawowego, w związku z czym sąd karny – niestety – nie zawsze będzie je brał pod uwagę. Podstawą ich uwzględnienie byłaby jednak klauzula społecznej szkodliwości czynu, wprowadzająca generalne kryteria rozróżnienia zachowań prawnokarnie relewantnych.

Odpowiadając na pytanie, kiedy prezent może być uznany za łapówkę, warto się odwołać do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2016 r., WA 14/16. Przyjęcie przez ordynatora szpitala po kończeniu leczenia butelka wódki o wartości przekraczającej 50 zł uznane zostało za formalną realizację znamion sprzedajności. Jak stwierdzono, przyjęcie korzyści majątkowej w warunkach określonych w art. 228 § 1 k.k. jest czynem zabronionym niezależnie od motywacji wręczającego i wartości korzyści. Zważywszy jednak na okoliczność, iż podjęcie się leczenie nie było uzależnione od otrzymania korzyści, a prezent został wręczony z własnej inicjatywy pacjenta po przeprowadzonej wizycie, Sąd Najwyższy uznał, iż stopień szkodliwości społecznej tego czynu jest znikomy.

Kiedy prezent może być uznany za łapówkę? Kiedy społeczna szkodliwość czynu — oceniana m.in. przez pryzmat rozmiarów wyrządzonej szkody, wagi naruszonych przez sprawcę obowiązków oraz jego motywacji — jest wyższa niż znikoma.

Uwagi końcowe

W ramach podsumowania wskazać należy, iż nie każdy przypadek wręczenia prezentu osobie pełniącej funkcję publiczną będzie przestępstwem. Wszystko zależy od okoliczności danej sprawy i indywidualnej oceny sędziego. Z tego też powodu co raz częściej spotkać się można w różnego rodzaju instytucjach z polityką antykorupcyjną, zakazującą przyjmowania jakichkolwiek prezentów. Zważywszy, iż przytoczone kryteria nie są ostre, polityka „zero tolerancji dla korupcji” może być lepszym rozwiązaniem.

dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
arychlewskahotel@chmielniak.com.pl
T: 509123683

Polecamy serwis: Przestępstwa gospodarcze

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Minister infrastruktury: w 2025 r. wprowadzimy obowiązek jazdy w kasku na rowerze i hulajnodze elektrycznej przez dzieci i młodzież do lat 16

Jest uchwała w sprawie wprowadzenia ustawowego obowiązku noszenia kasku podczas jazdy m.in. rowerem i hulajnogą elektryczną przez dzieci do lat 16. Przepis ma zostać dodany do nowelizacji ustawy Prawo o ruchu drogowym - poinformował 14 lipca szef MI Dariusz Klimczak.

Renta wdowia zabierze czternastkę. Czy emeryci się tego spodziewali?

Nowe przepisy wprowadzane w 2025 roku miały być ulgą dla tysięcy seniorów, którzy po śmierci małżonka zostali z ograniczonymi środkami do życia. Renta wdowia, nowy instrument łączący własną emeryturę z częścią renty rodzinnej, budziła nadzieję. Niestety, radość nie trwała długo. Okazuje się, że w wielu przypadkach przyjęcie renty wdowiej może pozbawić seniora czternastej emerytury.

Samodzielność kontra mikrozarządzanie: jak zaufanie wpływa na rozwój pracowników

Choć wielu pracowników deklaruje gotowość do samodzielnego działania, to wiele organizacji boryka się z deficytem zaufania do podwładnych. Nadal można obserwować, że style zarządzania opierają się na ścisłej kontroli, przez co ograniczają możliwości rozwoju pracowników i tłumią ich kreatywność.

Co przy spadku daje tzw. transmisja?

Co przy spadku daje tzw. transmisja? Mało osób ma świadomość tej instytucji. a jest ona kluczowa w postępowaniu spadkowym, bo daje ochronę spadkobiercom i spadkodawcom. Co to zatem jest transmisja oraz kim jest transmitent i transmitariusz?

REKLAMA

Takich przelewów jeszcze nie było. We wrześniu emeryci otrzymają rekordowe wypłaty czternastek!

Wrzesień 2025 roku przyniesie długo wyczekiwaną „czternastkę” – dodatkową emeryturę, która dla wielu seniorów stanowi realne wsparcie domowego budżetu. W tym roku jej wysokość to aż 1878,91 zł brutto. Kto dostanie pełną kwotę i jakie są zasady? Sprawdź, co musisz wiedzieć.

Umowę leasingu można zawrzeć online bez podpisu kwalifikowanego. Prawo już na to pozwala ale firmy leasingowe muszą przestawić swoje systemy

Możliwość zawarcia umowy leasingu w formie elektronicznej, bez konieczności posiadania podpisu kwalifikowanego, będzie powszechnie dostępna na rynku prawdopodobnie za kilka - kilkanaście tygodni – ustalili eksperci Superauto.pl. To rynek, którego wartość przekroczyła w 2024 r. 110 mld zł. Firmy leasingowe są w trakcie dostosowywania swoich systemów informatycznych oraz procedur do nowego prawa, które właśnie weszło w życie. Pierwsze firmy leasingowe udostępnią jednak tzw. formę dokumentową od razu. Są to Velo Leasing, Vehis, Cofidis oraz Millennium Leasing.

System kaucyjny w Polsce od 2025. Większość Polaków o nim słyszała, ale wciąż nie wie, jak działa

Aż 75% Polek i Polaków wie, że od 2025 roku wejdzie w życie system kaucyjny – ale aż 71% nie rozumie jego zasad. Zamiast jasnych informacji – domysły i nieporozumienia. Eksperci alarmują: bez skutecznej edukacji i komunikacji nawet najlepsze rozwiązania mogą zawieść.

Przełomowy wyrok TK: tysiące Polaków mogą odzyskać podatek od sprzedaży nieruchomości

Trybunał Konstytucyjny uznał, że wymóg składania oświadczenia o zameldowaniu przy uldze meldunkowej w latach 2007–2008 był niezgodny z Konstytucją. To otwiera drogę do odzyskania niesłusznie zapłaconego podatku – nawet sprzed kilkunastu lat – wraz z odsetkami. Czas na działanie jest ograniczony.

REKLAMA

Już teraz zabierają 800 plus i 300 plus dużej grupie. To koniec bezwarunkowego wsparcia: nie spełniasz kryterium, nie masz świadczenia

Od 1 czerwca 2025 roku program "Rodzina 800+" oraz "Dobry Start" przeszedł zmiany. Obowiązują one również w lipcu, w III kwartale 2025 r., jak i w 2026 r. Wraz z nowym okresem świadczeniowym weszło w życie rygorystyczne kryterium, które pozbawi czy już pozbawiło wsparcia finansowego znaczną grupę beneficjentów. Kończy się więc era, w której świadczenie wychowawcze przysługiwało niemal każdemu dziecku w Polsce.

Koniec darmowych worków na śmieci od gminy. Zmiany w sposobie segregacji odpadów

Coraz więcej gmin w Polsce nie udostępnia już darmowych worków na śmieci dla swoich mieszkańców. Jest to związane ze zmianą sposobu segregacji odpadów. Zmiany mają na celu walkę z niewłaściwym sortowaniem śmieci.

REKLAMA