Odpowiedzialność za wykroczenia

Najprościej mówiąc wykroczeniem jest czyn zabroniony o mniejszym ładunku społecznej szkodliwości niż przestępstwo. Niektóre z przestępstw nazywane są nawet „przestępstwami przepołowionymi”, a to dlatego, że mają swoje odpowiedniki w kodeksie wykroczeń.

O tym czy w konkretnej sytuacji dany czyn jest przestępstwem czy wykroczeniem decyduje wysokość wyrządzonej szkody, tak więc np. kradzież rzeczy w wartości do 250 zł jest wykroczeniem, natomiast o wartości 251 zł przestępstwem.

Odpowiedzialność przed sądem

Za wykroczenie odpowiada się przed sądem wówczas gdy odmówi się przyjęcia mandatu wystawionego przez Policję. Wówczas nawet w przypadku dosyć błahego wykroczenia jak jazda bez zapiętych pasów bezpieczeństwa, sprawa musi zostać skierowana przez Policję do sądu z wnioskiem o ukaranie.

Należy podkreślić, że w przypadku skierowania sprawy do sądu nie jest on związany ustaleniami dokonanymi przez Policję, które będą oceniane zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów tak jak inne dowody, w tym i nasze wyjaśnienia.

W momencie odmowy przyjęcia mandatu Policja lub inny do tego uprawniony organ (np. straż miejska, straż graniczna) kieruje wniosek o ukaranie nas do sądu grodzkiego. Postępowanie przed sądem grodzkim, a ściślej przed sądem rejonowym - wydział grodzki, jest w każdym przypadku normalnym następstwem każdorazowej odmowy przyjęcia mandatu.

Właściwy do rozpoznania sprawy o wykroczenie jest sąd rejonowy, w którego okręgu popełniono wykroczenie. Sąd rozstrzygnie sprawę na podstawie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego, biorąc oczywiście pod uwagę nasze wyjaśnienia, zeznania świadków, szkodliwość społeczną czynu i inne okoliczności, które mogą pomóc w wyjaśnieniu sprawy.

Zobacz: Charakterystyka wykroczeń

Sąd na pewno z góry nie wymierzy kary, tylko orzeknie na podstawie własnego przekonania, biorąc pod uwagę nasze twierdzenia. Poza tym rozpoznając sprawę, sąd nie jest związany ani wysokością grzywny określonej w mandacie, ani oceną funkcjonariusza, czy zarzucany czyn został w ogóle popełniony.

Oskarżycielem publicznym w sprawie może wykroczenia może być prokurator. Jednak sytuacja gdy prokurator podejmuje się roli oskarżycie publicznego w sprawie o wykroczenie jest wyjątkowa i zależy od osobistej decyzji prokuratora. Wobec tego najczęściej w roli oskarżyciela występuje policjant.

Kary i środki karne

Kodeks wykroczeń wymienia cztery kary. Są to: