Najczęstsze błędy popełniane w trakcie kościelnego procesu małżeńskiego - cz. II

Jednym z często spotykanych błędów jest błąd w konstrukcji powództwa, jednakże w tym zakresie chodzi o błędy przy rozumieniu danej przyczyny prawnej, na podstawie której przebiega proces.

Czasami zdarza się, iż strony chcą wystąpić o stwierdzenie nieważności swojego związku małżeńskiego z racji zbyt młodego wieku. Na pewno określenia „zbyt młody wiek” nie można podnosić jako przeszkodę wieku (kan. 1083 KPK), gdyż z nią mamy do czynienia tylko wtedy, gdy związek zostałby zawarty przez mężczyznę, który nie ukończył szesnastego roku życia czy przez kobietę, która nie ukończyła czternastu lat. Natomiast „zbyt młody wiek” można rozpatrywać w kontekście niezdolności natury psychicznej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich w formie niedojrzałości bądź poważnego braku rozeznania oceniającego (kan. 1095 nr 2 oraz nr 3 KPK).

Zobacz również: Najczęstsze błędy popełniane w trakcie kościelnego procesu małżeńskiego – cz. I

Niedojrzałość

W kontekście niedojrzałości, często zdarza się sytuacja, kiedy strony chcą starać się o orzeczenie nieważności małżeństwa właśnie z powodu niedojrzałości czy to swojej, czy drugiego współmałżonka, bądź z powodu niedojrzałości obu stron. Przy tym nie podają one, na czym ta niedojrzałość miałaby polegać, a jeżeli już to podają przykłady niekwalifikujące dane zachowanie pod niedojrzałość, a bardziej lekkomyślność, nie mającą jednak nic wspólnego z niedojrzałością w znaczeniu kanonicznym. Naturalnie sądy wydają pozytywne wyroki z tytułu analizowanej niezdolności bądź poważnego braku rozeznania oceniającego w postaci niedojrzałości. Jednakże trzeba pamiętać, iż należy przedstawić argumenty przemawiające za niedojrzałością już w trakcie sporządzania pozwu w formie konkretnych kategorii psychologicznych, którym to kategoriom odpowiadają fakty. Innymi słowy należy udowodnić, iż ta właśnie niedojrzałość jest formą niezdolności czy braku poważnego rozeznania uprawniającą do otrzymania pozytywnego wyroku.

Niektórzy formułują tezę, wg której przy zawieraniu związku zabrakło podstawowej wiedzy nt. małżeństwa, stąd ich sprawa z pewnością nadaje się do przeprowadzenia kościelnego procesu małżeńskiego. Tezę tę należy przeanalizować, tak w kontekście błędu, co do małżeństwa (kan. 1096 KPK), jak i wspomnianej niezdolności czy braku rozeznania (nie wspominając o pkt. 1 kan. 1095 KPK, w którym uregulowany został brak wystarczającego używania rozumu). W naszych warunkach raczej nie dochodzi do zawiązania węzła małżeńskiego przy istnieniu błędu, co do małżeństwa, tj. raczej nie zdarza się, aby już jedna ze stron posiadała błędną wiedzę o tym, iż małżeństwo to trwały związek między mężczyzną a kobietą, skierowany do zrodzenia potomstwa przez seksualne współdziałanie, natomiast częściej może zachodzić jakaś forma niezdolności.