REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Co to jest zachowek i co warto o nim wiedzieć?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Małgorzata Posyniak
Notariusz Szczecin
Co to jest zachowek i co warto o nim wiedzieć?/ Fot. Fotolia
Co to jest zachowek i co warto o nim wiedzieć?/ Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Zachowek zabezpiecza interesy osób tak by po śmierci spadkodawcy miały jakieś korzyści ze spadku nawet jeśli zostały pominięte w testamencie. Zachowek należy się tylko najbliższej rodzinie zmarłego. Co jeszcze warto wiedzieć o instytucji zachowku?

Zachowek należy się najbliższej rodzinie czyli:

REKLAMA

REKLAMA

  • zstępnym zmarłego – to znaczy jego dzieciom, a jeśli one nie żyją to ich dzieciom, wnukom, prawnukom;
  • małżonkowi;
  • rodzicom - ale tylko w przypadku gdy byliby powołani do spadku z ustawy. W przypadku gdy zmarły pozostawił małżonka i dzieci lub tylko dzieci, wnuki, prawnuki, to rodzice nic nie dziedziczą.

Zobacz również: Kto ma prawo do wyższego zachowku?

Komu zachowek się nie należy?

Sporządzając testament bądź poprzez rozdysponowanie majątkiem jeszcze za życia, z dziedziczenia można bez powodu wyłączyć tylko rodzeństwo oraz dzieci rodzeństwa. Nawet w przypadku bezpotomnej śmierci spadkodawcy, gdy staną się oni tak zwanymi spadkobiercami ustawowymi – zachowek nie będzie się im należał. Poza tym, zachowek nie przysługuje:

  • osobom wydziedziczonym w testamencie,
  • osobom, które zostaną sądownie uznane za niegodnych dziedziczenia,
  • tym którzy zrzekli się dziedziczenia lub odrzucili spadek, a także
  • małżonkowi wyłączonemu z dziedziczenia (czyli takiemu, który był ze zmarłym w separacji bądź przeciw któremu zmarły wystąpił przed śmiercią z uzasadnionym wnioskiem o orzeczenie rozwodu lub separacji z winy współmałżonka).

Kup ebook: Zachowek - uprawnieni, obliczanie, wydziedziczenie

REKLAMA

Kiedy przysługuje zachowek?

Każdy uprawniony do zachowku, może się o niego starać w przypadku, gdy nie otrzymał należnej mu części spadku ani na skutek dziedziczenia (bądź zapisu w testamencie) ani na skutek darowizny poczynionej przez spadkodawcę jeszcze za życia, a zaliczanej do spadku. Dodatkowo może wystąpić sytuacja, gdy uprawniony nie uzyskał całego należnego mu spadku – przysługiwać mu będzie wówczas roszczenie o jego uzupełnienie to znaczy zapłatę różnicy między tym co otrzymał, a należnym mu faktycznie zachowkiem.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Uprawniony do zachowku nigdy nie może zażądać wydania jakiejkolwiek rzeczy, która jest zaliczona do spadku bądź określona jako jego składnik, może jedynie domagać się zapłaty określonej kwoty pieniężnej.

Jak pozbawić rodzinę zachowku?

Spadkodawca może w testamencie pozbawić uprawnionych do zachowku poprzez wydziedziczenie jeśli:

  1. uprawniony do niego, wbrew woli spadkodawcy, postępuje w sposób rażąco niezgodny z obowiązującymi normami społecznymi (np. znęca się nad rodziną, jest alkoholikiem etc.);
  2. jeśli uprawniony do niego dopuścił się względem spadkodawcy lub jednej z najbliższych mu osób, umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności bądź obrazy czci; bądź też
  3. uprawniony uporczywie i umyślnie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Zobacz również: Ograniczenie odpowiedzialności za długi spadkowe

Przyczyna wydziedziczenia osoby uprawnionej do zachowku powinna wprost wynikać z treści sporządzonego testamentu, zaznaczyć przy tym trzeba, iż dzieci, wnuki i prawnuki wydziedziczonego uprawnione będą do zachowku. Osoba wydziedziczona testamentowo, może przed sądem zakwestionować zasadność wydziedziczenia. Musi wtedy dowieść, że przyczyna podana w testamencie nie istniała bądź, że spadkodawca jej wybaczył (nie może on w takiej sytuacji uprawnionego do zachowku wydziedziczyć). Jeśli w momencie „wybaczenia”, spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, będzie ono skuteczne wtedy gdy nastąpiłoby z tak zwanym dostatecznym rozeznaniem – czy taka okoliczność miała miejsce ocenia się indywidualnie.

Zobacz również: Odrzucenie spadku a zrzeczenie się dziedziczenia

Co jeszcze warto wiedzieć o zachowku?

Jeśli spadkobierca zostanie, mocą testamentu, wydziedziczony, wtedy w jego miejsce wchodzą dzieci i wnuki.

Kup ebook: Zachowek - uprawnieni, obliczanie, wydziedziczenie

Zachowek nie będzie należał się temu, kto zrzekł się go w umowie notarialnej zawartej ze spadkodawcą jeszcze za jego życia. Postanowienie to rozciągać się będzie automatycznie na dzieci i wnuki zrzekającego się, chyba, że w umowie zapisano inaczej.

Wysokość zachowku

Wysokość zachowku zależeć będzie od wartości części majątku, która należałaby się danej osobie w razie dziedziczenia ustawowego. Na ogół wynosi on połowę, a w przypadku dzieci, wnuków, prawnuków, małżonka i rodziców, którzy otrzymaliby spadek ustawowy, a są trwale niezdolni do pracy (także dzieci do 18 roku życia) należy się 2/3 tego co otrzymaliby w drodze dziedziczenia ustawowego. Bardzo ważną kwestia podczas ustalania wysokości zachowku, jest określenie wartości całego majątku spadkodawcy, od którego ów zachowek ma być wyliczony. Składa się na niego nie tylko to, co zmarły pozostawił w chwili śmierci ale również darowizny, także te poczynione na rzecz osób obcych (chodzi o określenie całościowej wartości). Przy wyliczaniu wysokości udziałów, sąd bierze pod uwagę wszystkich ustawowych spadkobierców, także tych uznanych przez sąd za niegodnych oraz tych, którzy spadek odrzucili. Nie uwzględnia się tylko tych, którzy zrzekli się dziedziczenia bądź zostali przez spadkodawcę wydziedziczeni.

Zachowek - właściwość sądu

Najlepszym sposobem na załatwienie sprawy zachowku jest dogadanie się ze spadkodawcą bądź spadkobiercami ustawowymi. Pomoże nam to uniknąć kosztownych i czasochłonnych rozpraw sądowych (5% wartości przedmiotu sporu – czyli dochodzonej kwoty – to opłata za pozew o zachowek). Gdyby jednak pojawiła się konieczność sądowego załatwienia kwestii zachowku, właściwym do wniesienia pozwu jest sąd właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy. Pozew o zachowek mogą wnieść do sądu jedynie osoby do owego zachowku uprawnione, nim to jednak zrobią muszą złożyć w sądzie wniosek o stwierdzenie nabycia spadku bądź dokonać u notariusza poświadczenia dziedziczenia. W pozwie o zachowek, wnosi się o zasądzenie konkretnej kwoty (należy ją wskazać). Ważną informacją jest, że sąd rejonowy rozpoznaje sprawy, jeśli żądamy kwoty do 75 tysięcy złotych, a sąd okręgowy, jeśli domagamy się kwoty wyższej.

Polecamy serwis: Sprawy spadkowe

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Własne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W 2026 r. trzynasta pensja dla każdego etatowego pracownika na minimalnej płacy – otrzymaj nawet 5.379,20 zł więcej w skali roku

Od września 2025 r. są znane kwoty wynagrodzenia minimalnego miesięcznego oraz minimalnej stawki godzinowej. Jest pewien sposób aby zarabiać więcej będąc nadal tylko na minimalnej płacy – nawet o nieco więcej niż jedną dodatkową minimalną pensję w roku! Można otrzymać dodatkowo nawet 5.379,20 zł.

Kolejne pytanie do TSUE o kredyty z WIBOR-em. Czy polskie prawo wystarczająco chroni kredytobiorców?

Sąd Okręgowy w Krakowie w osobie sędzi Anny Baran postanowił skierować do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), pytanie czy polskie regulacje dotyczące zasad oprocentowania kredytów hipotecznych są zgodne z unijnym prawem chroniącym konsumentów. Analizy pytania prejudycjalnego i jego uzasadnienia, dokonuje radca prawny Paweł Stalski, specjalizujący się w prawie ochronnych konsumentów i w sporach sądowych z bankami.

Kto może dostać orzeczenie o niepełnosprawności na stałe? Przepisy w 2025 r.

W czerwcu 2025 r. weszły w życie nowe przepisy, które określają minimalne okresy, na jakie – w określonych przypadkach – można otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności lub jej stopniu. Czy zmianom uległy również zasady dotyczące wydawania orzeczeń na stałe? Jakie są aktualnie zasady? Rozwiewamy wątpliwości.

Jeśli stać cię na zakup zwierzaka, to musi być cię stać na podatek. Urzędy są zgodne i każą płacić miłośnikom zwierząt. Trzeba też dopełnić formalności

Czy cena psa, kota, czy żółwia to jedyny koszt, jaki ponosimy zapraszając go pod swój dach? Wiele osób tak myśli i nie bierze pod uwagę tego, że zakup zwierzaka może wiązać się z koniecznością zapłaty podatku.

REKLAMA

Dajesz pieniądze dzieciom? Musisz zachować te warunki, aby fiskus się nie przyczepił - karna stawka to nawet 20% darowizny

Któż z nas nie otrzymał lub nie przekazał komuś w rodzinie choćby drobnych sum pieniędzy, na przykład w związku z okazją taką jak rocznica urodzin, czy imieniny? Nie można jednak tego czynić dowolnie, aby nie znaleźć się w polu zainteresowania fiskusa. Nieprawidłowo dokonana darowizna może bowiem oznaczać konieczność zapłacenia karnej stawki podatku, która wynosi 20%, a także odpowiedzialność karno-skarbową! A wystarczy dokonać stosunkowo prostych formalności, by tego uniknąć.

Sektor przemysłowy w Polsce w 2025 roku: między presją kosztową a inwestycjami w przyszłość [Raport wynagrodzeń w sektorze przemysłowym]

Sektor przemysłowy w Polsce w 2025 roku mierzy się z ograniczonym popytem, spadkiem zamówień, zwłaszcza eksportowych oraz rosnącymi kosztami działalności. Z „Raportu wynagrodzeń w sektorze przemysłowym” Grafton Recruitment wynika, że w przetwórstwie przemysłowym odnotowano spadki zatrudnienia, a przedsiębiorstwa koncentrują się na utrzymaniu ciągłości operacyjnej i dostosowaniu do trudnych warunków gospodarczych.

Rząd: Po śmierci bliscy nie odziedziczą Twoich składek. Dostaną je inni emeryci

Emerytka skierowała zapytanie, czy jest możliwe przedłużenie możliwości dziedziczenia środków z subkonta (ZUS). Opisała, że dziś środki zgromadzone w ZUS prócz środków znajdujących się na subkoncie, po osiągnięciu 60 roku życia przez kobiety, przy wyliczaniu ich emerytur są dzielone przez dalsze średnie trwanie życia. Inaczej jest z subkontem – te środki czekają do osiągnięcia 65 r. życia.

Zapadły przełomowe wyroki NSA i WSA: Opłaty pobierane przez cmentarze nielegalne – teraz tysiące Polaków może dochodzić od zarządców cmentarzy niesłusznie pobranych kwot

Organy samorządowe nie mogą ustanawiać (a cmentarze – na tej postawie) pobierać jakichkolwiek opłat, które są niezwiązane z pochówkiem zmarłych, tj. m.in. opłat za dochowanie zmarłego do już opłaconego grobu, wjazd na cmentarz i korzystanie z cmentarza – orzekł WSA w Olsztynie. WSA w Warszawie dodał do tego natomiast – ustalane przez samorządy cen grobów i płyt, opłaty za ekshumację zwłok, uprzątnięcie szczątków, przechowywanie zwłok w chłodni, udostępnienie sali do ubierania zwłok i wiele innych. NSA potwierdza w swoich wyrokach, że – organ gminy może ustalić (a cmentarz – na tej postawie) pobierać tylko takie opłaty, które są związane z pochowaniem zwłok.

REKLAMA

Sejm na żywo: 42. posiedzenie Sejmu (7, 8, 9 października 2025) [Transmisja online]

We wtorek, 7 października rozpocznie się trzydniowe posiedzenie Sejmu. Głównym punktem 42. posiedzenia Sejmu, będzie pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy budżetowej na rok 2026 (druk nr 1749) oraz projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2026 (druk nr 1750). Prace nad tymi punktami przewidziane są na czwartek, 9 października.

Długi weekend w listopadzie. Rząd podjął decyzję

Listopad 2025 roku przyniesie wyjątkowo korzystny układ dni wolnych. Rząd zdecydował, że 10 listopada część Polaków dostanie dodatkowy dzień wolny, co pozwoli cieszyć się aż czterodniowym weekendem. Sprawdź, kogo obejmuje decyzja i jakie prawa gwarantuje Kodeks pracy.

REKLAMA