REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zachowek - ile komu się należy i jak go uzyskać?

Jak uzyskać zachowek?/ fot. Fotolia
Jak uzyskać zachowek?/ fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Najbliższej rodzinie spadkodawcy należy się zachowek, jeżeli zostali pominięci w testamencie lub w darowiznach zrealizowanych przed jego śmiercią. Spory sądowe dotyczące zachowku zdarzają się niezwykle często. Tym bardziej warto wyjaśnić najważniejsze kwestie związane z tą instytucją prawną.
rozwiń >

Zachowek - co to takiego?

Ujmując rzecz najprościej, zachowek stanowi określony kwotowo ułamek wartość udziału spadkowego, który przypadłby spadkobiercy ustawowemu w przypadku dziedziczenia ustawowego.

REKLAMA

Osobie uprawnionej do zachowku nie przysługuje zatem roszczenie o wydanie jakiejkolwiek rzeczy zaliczanej do spadku ani roszczenie o przeniesienie jakiegokolwiek składnika majątku wchodzącego w skład spadku. Osoba, której przysługuje prawo do zachowku może domagać się wyłącznie zapłaty na jej rzecz określonej kwoty pieniężnej stanowiącej ułamek wartości udziału spadkowego jaki by jej przysługiwał przy dziedziczeniu ustawowym. 

Kup ebook: Zachowek - uprawnieni, obliczanie, wydziedziczenie

Instytucja zachowku ma na celu ochronę interesów osób najbliższych dla spadkodawcy. Zachowek ma chronić członków najbliższej rodziny spadkodawcy przed niekorzystnymi rozporządzeniami majątkiem dokonanymi przez spadkodawcę w testamencie bądź też w formie poczynionych za życia darowizn.

Zobacz również: POZEW O ZACHOWEK - WZÓR

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Komu przysługuje prawo do zachowku?

Osobami uprawnionymi do zachowkuzstępni spadkodawcy (dzieci, wnuki, prawnuki itd.) oraz jego małżonek. Jeżeli spadkodawca, w chwili śmierci nie miał zstępnych, wówczas prawo do zachowku przysługuje jego małżonkowi oraz rodzicom. Roszczenie o zachowek nie przysługuje natomiast rodzeństwu spadkodawcy ani innym dalszym krewnym lub powinowatym spadkodawcy. Spośród wskazanych powyżej osób uprawnionych do zachowku, roszczenie o zachowek przysługuje tylko tym, którzy w konkretnym stanie faktycznym odziedziczyliby spadek z mocy ustawy.

Roszczenie o zachowek nie będzie zatem przysługiwało osobom:

  • wydziedziczonym w testamencie,
  • uznanym orzeczeniem sądu za niegodnych dziedziczenia,
  • które odrzuciły spadek,
  • które zawarły ze spadkodawcą umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia,
  • małżonkowi, przeciwko któremu spadkodawca przed śmiercią wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione,
  • małżonek pozostający ze spadkodawcą w separacji.

W powyższych przypadkach, roszczenie o zachowek przechodzi natomiast na zstępnych:

  • osoby uznanej za niegodną dziedziczenia,
  • osoby, która odrzuciła spadek,
  • osoby wydziedziczonej,
  • osoby, która zrzekła się dziedziczenia jeśli w umowie ze spadkodawcą wskazano, że zrzeczenie się nie obejmuje zstępnych.

Wysokość zachowku

Wysokość należnego zachowku opiewa zasadniczo na połowę wartości udziału spadkowego jaki by przypadał uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym. Jeżeli natomiast uprawniony do zachowku jest trwale niezdolny do pracy albo jest małoletni, wówczas zachowek wynosi dwie trzecie wartości udziału spadkowego.

Kiedy przysługuje zachowek?

Roszczenie o zachowek przysługuje wówczas, gdy osoba uprawniona nie otrzymała należnej jej części majątku spadkowego czy to w drodze dziedziczenia, czy to w postaci zapisu, czy też poprzez uczynioną przez spadkodawcę i zaliczaną do spadku darowiznę. Jeśli jednak osoby uprawnione do zachowku, w wyniku dziedziczenia, zapisu lub uczynionej przez spadkodawcę darowizny, nie uzyskały całości należnego im zachowku, wówczas przysługuje im roszczenie o jego uzupełnienie tj. o zapłatę różnicy między wartości należnego im zachowku a wartością uzyskanego przysporzenia. 

Kup książkę: Darowizny, testamenty, spadki. Przykładowe zapisy i wzory

Jak obliczyć zachowek?

Zanim przystąpimy do obliczania zachowku, musimy w pierwszej kolejności określić potencjalny udział spadkowy osoby uprawnionej do zachowek. Ustalanie udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczenia zachowku przebiega nieco odmiennie od reguł przyjętych przy dziedziczeniu ustawowym. Ustawodawca nakazał bowiem w tym przypadku uwzględniać również spadkobierców, którzy spadek odrzucili oraz spadkobierców uznanych za niegodnych dziedziczenia. Podobnie jak w przypadku dziedziczenia ustawowego nie uwzględnia się natomiast spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia oraz spadkobierców wydziedziczonych w testamencie przez spadkodawcę.

Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.

Jeśli chodzi o darowizny to generalnie nie dolicza się do spadku dwóch rodzajów darowizn:

  1. drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, jak również
  2. darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku.

Dodatkowo, przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych, chyba że darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego. Z kolei przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa. Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili ustalania zachowku.

Od kogo można domagać się zapłaty zachowku?

Do zapłaty zachowku zobowiązani są w pierwszej kolejności spadkobiercy, którzy odziedziczyli spadek.

REKLAMA

W drugiej kolejności, osoba uprawniona do zachowku może dochodzić jego zapłaty od osób, na których rzecz spadkodawca uczynił w testamencie zapis windykacyjny. Zapisobiorca windykacyjny pozostaje zobowiązany do zapłaty zachowku jedynie w granicach wzbogacenia będącego skutkiem zapisu windykacyjnego. Ponadto, w przypadku gdy osoba, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, sama jest uprawniona do zachowku, ponosi ona wówczas odpowiedzialność względem innych uprawnionych do zachowku tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jej własny zachowek. Co więcej, zapisobiorca windykacyjny, może zwolnić się od obowiązku zapłaty sumy potrzebnej do uzupełnienia zachowku poprzez wydanie przedmiotu tegoż zapisu. Jeżeli spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne na rzecz kilku osób, ich odpowiedzialność względem uprawnionego do zachowku jest solidarna.

Kolejną grupą osób, od których można domagać się zapłaty zachowku są osoby, na których rzecz spadkodawca poczynił darowizny doliczane do spadku. Jeżeli zatem osoba uprawniona nie może otrzymać należnego jej zachowku ani od spadkobiercy ani od osoby, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, może ona żądać zachowku od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku. Taka osoba obdarowana przez spadkodawcę jest obowiązana do zapłaty zachowku tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny, a jeśli sama również jest uprawniona do zachowku, wówczas ponosi odpowiedzialność tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jej własny zachowek. Podobnie jak zapisobiorca windykacyjny, obdarowany może zwolnić się od obowiązku zapłaty zachowku poprzez wydanie przedmiotu darowizny. Spośród kilku obdarowanych, obdarowany wcześniej ponosi odpowiedzialność tylko wtedy, gdy uprawniony do zachowku nie może uzyskać uzupełnienia zachowku od osoby, która została obdarowana później.

Jak wyegzekwować zachowek?

Roszczenie o zapłatę zachowku może być dochodzone w sądowym postępowaniu cywilnym w drodze procesu. Jeżeli osoba obowiązana do zapłaty zachowku, nie chce zapłacić należnej sumy dobrowolnie, wówczas należy skierować do sądu pozew o zapłatę kwoty stanowiącej wartość należnego zachowku. Roszczenie uprawnionego z tytułu zachowku przedawnia się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu, przy czym roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku.

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
PRFON: 100 zł, 73 500 zł, 10 500 zł, 5544 zł. Osoby niepełnosprawne. Przegląd dofinansowań w 2025 r.

PFRON opublikował kwoty dostępne w niektórych programach wsparcia dla osób niepełnosprawnych. W artykule krótkie zestawienie tych programów. Tylko program dodatku do prądu elektrycznego (100 zł miesięcznie) już ruszył i można składać wnioski (w praktyce za okres lipiec 2024 r. - grudzień 2024 r.).

Czy MOPS wypłaca zasiłek na pogrzeb? [Przepisy, projekt zmian]

Zasiłki pogrzebowe przyznaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ośrodki pomocy społecznej mogą wypłacać zasiłki celowe na m.in. na pokrycie kosztów pogrzebu. Uzyskanie takiego świadczenia zależy jednak od wielu czynników. Trwają też prace legislacyjne nad modyfikacją tych kryteriów.

Wynajem mieszkań w 2025 r. Niższy limit podwyżki czynszu, podrożeją koszty eksploatacji. Prawo wymusi częstsze wymiany ciepłomierzy, podzielników ciepła i wodomierzy ciepłej wody

W 2025 roku mniejszy będzie limit wzrost czynszu za najem mieszkań niewymagający dodatkowego uzasadnienia. Ta zmiana to skutek niższej inflacji. To ograniczenie podwyżek czynszu nie dotyczy najmu okazjonalnego oraz instytucjonalnego. Niestety, w 2025 r. najemcy oraz właściciele lokali mogą spodziewać się wzrostu kosztów eksploatacyjnych mieszkań i części wspólnych. Chodzi nie tylko o drożejącą robociznę. Niepewność wprowadza np. fakt, że ceny energii elektrycznej zostały „zamrożone” tylko do końca września 2025 r. Wysokie ceny ciepła sieciowego i gazu mogą zwiększyć zainteresowanie termomodernizacjami budynków wielorodzinnych. Jeżeli chodzi o mniej kosztowne prace, to zarządcy będą wymieniać ciepłomierze, podzielniki oraz wodomierze na urządzenia ze zdalnym odczytem. Wynika to z terminu narzuconego przez prawo.

Matura 2025: Do 7 lutego tegoroczni maturzyści składają deklaracje przystąpienia do egzaminu maturalnego

Tegoroczni maturzyści mają czas do 7 lutego na złożenie deklaracji przystąpienia do egzaminu maturalnego i zawierającej m.in. przedmioty zdawane na egzaminie maturalnym. Po złożeniu deklaracji nie będzie można jej zmienić.

REKLAMA

Rząd: Rekompensaty za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury [Wzór. Wniosek]

Sebastian Gajewski przypomina o zasadach przyznawania odszkodowania za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dla osób, które nie mają ustalonego decyzją prawomocną prawa do emerytury pomostowej.

124 zł miesięcznie zasiłku rodzinnego na dziecko w wieku od 5 do 18 roku życia w 2025 r.

124 zł miesięcznie zasiłku rodzinnego na dziecko w wieku od 5 do 18 roku życia w 2025 r. Dla kogo? Do kiedy można pobierać? Jakie należy spełniać warunki, by otrzymać zasiłek rodzinny? Jakie można otrzymać dodatki do zasiłku rodzinnego?

Kontenery na tekstylia? Warszawa rozwiewa wątpliwości

Warszawa nie wystawi dodatkowych kontenerów przeznaczonych do zbierania tekstyliów. Trzeba je oddać do organizacji charytatywnych lub do jednego z czterech Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK). Ratusz wyjaśnia szczegóły tej decyzji.

Alimenty na dziecko przy rozwodzie. Jest propozycja zmiany przepisów

Rzeczniczka Praw Dziecka proponuje dodanie nowego przepisu, który poprawiałby sytuację finansową dzieci rozwodzących się rodziców. Jak podkreśla Monika Horna-Cieślak, dzieci uprawnione do alimentów w wysokości określonej w wyroku rozwodowym są w gorszej sytuacji od tych, których zobowiązanie jest dochodzone na innej drodze, tak jak w przypadku dzieci pozamałżeńskich.

REKLAMA

Ceny energii rosną. Czy w 2025 roku wzrośnie też wysokość ryczałtu energetycznego?

Co miesiąc seniorzy mogą otrzymywać 299,82 zł ryczałtu energetycznego. Świadczenie to jest przyznawane w celu obniżenia kosztów życia codziennego związanych z opłatami za energię elektryczną, cieplną i gazową. Ceny energii rosną – czy ryczałt energetyczny zostanie zrewaloryzowany w 2025 roku?

Ochrona internautów, czy ograniczenie wolności słowa? Rząd szykuje nowe przepisy dot. kontroli treści w internecie

Projektujemy przepisy mające służyć zwalczaniu nielegalnych treści w internecie, z pełnym poszanowaniem Karty praw podstawowych - poinformował minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. Musimy lepiej chronić obywateli na platformach społecznościowych - podkreślił.

REKLAMA