Tymczasowe aresztowanie

Liczba osób tymczasowo aresztowanych rośnie z każdym rokiem. Tymczasowe aresztowanie jest najbardziej restrykcyjnym, izolacyjnym środkiem zapobiegawczym.

Pomimo rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem, istnieje kilka sytuacji, których wystąpienie powoduje po stronie pracodawcy konieczność ponownego zatrudnienia zwolnionego pracownika.

Do 30 czerwca 2015 roku osoby tymczasowo aresztowane nie miały możliwości korzystania z telefonu oraz innych środków łączności przewodowej i bezprzewodowej (np. faks, telefon komórkowy). W obecnym stanie prawnym istnieje taka możliwość, jednakże pod pewnymi warunkami.

Główną konsekwencją wynikającą z nieobecności pracownika z powodu tymczasowego aresztowania jest możliwość wygaśnięcia jego stosunku pracy. Czy pracodawca w okresie tymczasowego aresztowania może rozwiązać z pracownikiem umowę?

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich, brak określenia maksymalnego czasu tymczasowego aresztowania jest niezgodny z konstytucją oraz Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Pracownik zatrudniony w naszej jednostce samorządowej został tymczasowo aresztowany. Aresztowanie nie miało związku z jego pracą w jednostce. Czy jest to wystarczający powód, aby rozwiązać z nim umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym - natychmiastowym?

Tymczasowe aresztowanie można zastosować jedynie w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania (wyjątkowo celu zapobiegnięcia popełnieniu ciężkiego przestępstwa). Stosowanie aresztu musi zapobiegać realnym obawom ucieczki, ukrywania się lub matactwa. Areszt może zabezpieczyć tok postępowania karnego w stosunku do osoby, która nie ma stałego miejsca pobytu w Polsce lub takiej, której grozi surowa kara (przy zbrodniach i najcięższych przestępstwach) lub zachodzi obawa, że dana osoba popełni ciężkie przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu.

W obecnym stanie prawnym brak jest określenia maksymalnego okresu trwania aresztowania tymczasowego w postępowaniu karnym. Dnia 20 listopada tego roku przepisami wprowadzającymi tak szeroką dowolność w stosowaniu środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania zajął się Trybunał Konstytucyjny.

Postępowanie w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania w kształcie sprzed 2 czerwca 2014 r. naruszało podstawowe zasady procesu karnego.

Brunon. K., pracownik Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, podejrzany jest o przygotowanie zamachu na prezydenta, rząd oraz Sejm. Jaka kara grozi podejrzanemu?

Tymczasowe aresztowanie może nastąpić tylko na mocy postanowienia sądu. Środek ten stosuje w postępowaniu przygotowawczym na wniosek prokuratora sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzi się postępowanie, a w wypadkach nie cierpiących zwłoki także inny sąd rejonowy.

Areszt wydobywczy to pojęcie, które nie znajduje uregulowania w żadnym z obowiązujących przepisów procedury karnej lub też ogólnie prawa. Pojęcie to jednak zostało sformułowane przez media i uczestników procesu na tle poszczególnych spraw sądowych.

Pojęcie zagrożenia surową karą można rozumieć dwojako – w sensie potocznym oraz w sensie prawniczym. W sensie potocznym to po prostu obawa, że sąd wymierzy oskarżonemu wysoką (jak dla niego karę). W sensie prawnym pod pojęciem surowej kary rozumie się karę nie niższą niż 3 lata pozbawienie wolności. Jest to jedna z przesłanek stosowania tymczasowego aresztowania.

Kodeks postępowania karnego określa warunki (przesłanki) zastosowania aresztu tymczasowego oraz warunki jego rozpatrywania. Konstrukcja określenia czasu trwania aresztu w toku postępowania karnego zawiera określenie pewnych reguł czasu trwania aresztu, ale też i wyjątki, których stosowanie sprawia, że de facto brak jest ustawowo określonych górnych granic czasowych stosowania tymczasowego aresztowania.

Regulacje kodeksu postępowania karnego określają warunki (przesłanki) zastosowania aresztu tymczasowego oraz warunki jego rozpatrywania. Konstrukcja określenia czasu trwania aresztu w toku postępowania przygotowawczego – dochodzenia lub śledztwa – pozornie zawiera pewne “graniczne punkty” ich trwania, ale też wyjątki od tych reguł. Wyjątki te są o tyle ciekawe, że nie określają górnego pułapu czasu trwania tymczasowego aresztu.

Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania podejrzanego jest środkiem tzw. ostatecznej konieczności (tzw. ultima ratio) i powinien być stosowany w wyjątkowych przypadkach i wyłącznie na czas naprawdę niezbędny. Kodeks postępowania karnego reguluje zasady trwania tymczasowego aresztowania, przy czym (co jest wysoce problematyczne) nie określa jednoznacznie górnych norm czasu trwania takiego aresztu.

Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania to środek, który powinien być stosowany wyjątkowo i tylko wówczas, gdy inne środki zapobiegawcze nie zdołają wypełnić swojej funkcji. Obawa tzw. “matactwa” to jedna z przesłanek tymczasowego aresztowania.

Jedną z przesłanek zastosowania aresztu tymczasowego (ujętą przez ustawodawcę wprost jako “wyjątkowa”) jest sytuacja, w której zachodzi obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie umyślnej zbrodni lub występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu, zwłaszcza, gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził.

Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania to środek, który powinien być stosowany wyjątkowo i tylko wówczas, gdy inne środki zapobiegawcze nie zdołają wypełnić swojej funkcji. Obawa ukrywania się lub ucieczki sprawcy to jedna z przesłanek stosowania tymczasowego aresztowania.

Zastosowanie tymczasowego aresztowania zawsze należy do sądu, niezależnie od tego czy postępowania karne jest na etapie postępowania przygotowawczego czy też na etapie postępowania sądowego. Jak powinno “wyglądać” postanowienie o tymczasowym aresztowaniu danej osoby?

Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania to środek, który powinien być stosowany wyjątkowo i tylko wówczas, gdy inne środki zapobiegawcze nie zdołają wypełnić swojej funkcji.

Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania to środek, który powinien być stosowany wyjątkowo i tylko wówczas, gdy inne środki zapobiegawcze nie zdołają wypełnić swojej funkcji.

Tymczasowe aresztowanie jest jedynym izolacyjnym środkiem zapobiegawczym w polskiej procedurze karnej. Jednocześnie (co oczywiste) – jego stosowanie wiążę się z największą ilością dolegliwości dla oskarżonego/podejrzanego. Z uwagi na to, ustawodawca ustalił, iż instytucja tymczasowego aresztu ma być stosowana wyjątkowo, jako środek ostateczny – wówczas, gdy inne środki zapobiegawcze nie spełnią swoich funkcji.

Zgodnie z konstytucyjną zasadą prawa do obrony – oskarżony lub podejrzany ma prawo do obrony, w tym ma prawo do posiadania obrońcy. Uprawnienie to istnieje również na etapie orzekania przez sąd o tymczasowym aresztowaniu. Trzeba jednak dodać, iż w istocie istnieją pewne obostrzenia (czy też trudności) związane z realizacją takiego prawa.

W toku całego postępowania karnego aż do jego prawomocnego zakończenia (a nawet czasem – aż do rozpoczęcia wykonywania kary) mogą być stosowane tzw. środki zapobiegawcze. Środki te stosują organy prowadzące postępowanie i na ich decyzje służy podejrzanemu (lub oskarżonemu) zażalenie. Zgodnie z kodeksem postępowania karnego podejrzany (lub oskarżony) może w każdym czasie składać wniosek o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego. Zasada ta dotyczy wszystkich środków zapobiegawczych, nie tylko aresztu tymczasowego.

W postępowaniu sądowym wszystkie środki zapobiegawcze stosuje sąd. Zgodnie z kodeksem postępowania karnego oskarżony może w każdym czasie składać wniosek o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego. Zasada ta dotyczy wszystkich środków zapobiegawczych, nie tylko aresztu tymczasowego.

Zgodnie z treścią kodeksu postępowania karnego podejrzany (oraz oskarżony) może w każdym czasie składać wniosek o uchylenie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztu lub zamianę zastosowanego środka zapobiegawczego w postaci aresztu na inny środek np. poręczenie majątkowe.

W postępowaniu przygotowawczym środki zapobiegawcze generalnie stosuje prokurator, za wyjątkiem tymczasowego aresztowania, o którym decyduje sąd. Zgodnie z kodeksem postępowania karnego podejrzany może w każdym czasie składać wniosek o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego. Zasada ta dotyczy wszystkich środków zapobiegawczych, nie tylko aresztu tymczasowego.

Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania to środek, który powinien być stosowany wyjątkowo i tylko wówczas, gdy inne środki zapobiegawcze nie zdołają wypełnić swojej funkcji. Ustawodawca w kodeksie postępowania karnego przyjął kontrowersyjną przesłankę stosowania tymczasowego aresztowania w postaci grożącej oskarżonemu (lub podejrzanemu) surowej kary.

Zgodnie z kodeksem postępowania karnego na sądzie lub prokuratorze (zależnie od tego kto prowadzi obecnie sprawę) spoczywa obowiązek zawiadomienia pokrzywdzonego, jego przedstawiciela ustawowego lub osoby, pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje, o uchyleniu, nieprzedłużeniu lub zmianie tymczasowego aresztowania na inny środek zapobiegawczy, chyba że pokrzywdzony oświadczy, iż z takiego uprawnienia rezygnuje.

Rada Polityki Penitencjarnej jest organem doradczym Ministra Sprawiedliwości w zakresie zadań realizowanych przez Służbę Więzienną.

Tymczasowe aresztowanie to jeden ze środków zapobiegawczych, stosowany w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, a wyjątkowo także w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa; można je stosować tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo.

Ukradłem radio z samochodu. Policja mnie wykryła. Byłem już na komisariacie i składałem zeznania. Czy jak policja ustali, że popełniłem przestępstwo to pójdę do aresztu.  

Tymczasowo aresztowany podszebuje pomocy bliskich. Pozostają oni bowiem na wolności i mają przez to więcej możliwości działania. Niestety nie we wszystkim mogą pomóc.

Pracodawca musi pamiętać, że przepisy Kodeksu pracy związane z tymczasowym aresztowaniem dotyczą wyłącznie umów o pracę, a więc nie mają zastosowania do stosunków pracy na podstawie powołania, mianowania i wyboru.

Tymczasowe aresztowanie może pociągać za sobą różne skutki zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy.

Pracownik został tymczasowo aresztowany. Jak należy liczyć 3-miesięczny okres aresztu, po upływie którego umowa o pracę wygaśnie – od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o aresztowaniu, czy od dnia faktycznego aresztowania pracownika? Czy pracodawca powinien złożyć pracownikowi oświadczenie o wygaśnięciu umowy o pracę? Kiedy można odmówić ponownego zatrudnienia aresztowanego pracownika?

Mój syn został tymczasowo aresztowany. Jest zatrudniony. Czy za czas aresztowania należy mu się wynagrodzenie?

Pracodawca, rozwiązując umowę z pracownikiem przebywającym w więzieniu, musi pamiętać, że zwolniony może zostać pracownik, który popełnił przestępstwo uniemożliwiające dalsze wykonywanie zawodu.

Mój kuzyn został tymczasowo aresztowano na 3 miesiące. Okazało się, że jest niewinny i wypuszczono go już na wolność. Czy w związku z tym straci pracę?

Trybunał Konstytucyjny orzekł o usunięciu z kodeksu postępowania karnego przepisu, który pozwalał na stosowanie tymczasowego aresztowania jedynie z uwagi na chuligański charakter czynu.

Kodeks postępowania karnego przewiduje pewne sytuacje gdy tymczasowe aresztowanie jest nadal stosowane pomimo wydania wobec oskarżonego wyroku skazującego.  

Podstawowym warunkiem zastosowania tymczasowego aresztowania jest istnienie niemal pewności, że oskarżony popełnił przestępstwo.

Udzieliliśmy pracownikowi 15 dni urlopu wypoczynkowego. W czasie tego urlopu pracownik został aresztowany. Czy w takim przypadku urlop wypoczynkowy zostaje przerwany i czy powinniśmy udzielić pracownikowi urlopu w innym terminie?

Podejrzanym jest osoba, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu jej zarzutów, albo której bez wydania takiego postanowienia przedstawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego.

Twój bliski został aresztowany. Nie jesteś bezsilny możesz mu pomóc. Zapoznaj się z kilkoma przydatnymi informacjami.

W przypadku tymczasowego aresztowania podejrzany pozostaje w dyspozycji prokuratora prowadzącego śledztwo bądź sądu przed którym toczy się postępowanie. Oznacza to, że bez pisemnej zgody tych organów nikt nie ma prawa kontaktować się z podejrzanym. W postępowaniu przed sądem wymagane jest zarządzenie sędziego. Co zrobić gdy odmówiono nam widzenia z bliskim?

W przypadku tymczasowego aresztowania podejrzany pozostaje w dyspozycji prokuratora prowadzącego śledztwo bądź sądu, przed którym toczy się postępowanie. Oznacza to, że bez pisemnej zgody tych organów nikt nie ma prawa kontaktować się z podejrzanym.

Przedłużająca się nieobecność pracownika z powodu tymczasowego aresztowania powoduje wygaśnięcie umowy. Zakończenie stosunku pracy następuje automatycznie, bez względu na wolę stron i przyczyny aresztowania.

Spółka jawna ma dwóch wspólników oraz zatrudnia trzech pracowników. Płatnikiem składek za wszystkie osoby jest spółka. We wrześniu tego roku jeden ze wspólników został tymczasowo aresztowany. Czy za okres, w którym przebywa on w areszcie, należy za niego opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne?