Jak skorzystać z umowy dożywocia

POBIERZ BEZPŁATNY WZÓR: Umowa o przeniesienie własności i rentę

Stopień trudności: niski

Koszty: zmienne, zależne od wartości nieruchomości.

Krok pierwszy: Zgoda i kwestie własności.

Dożywocie wymaga zgodnego oświadczenia woli pomiędzy właścicielem nieruchomości, a jej nabywcą. Ważne jest także wzajemne zaufanie, dlatego najczęściej tego typu umowy zawierane są pomiędzy członkami rodziny (np. dziadkowie- wnuki). Właściciel przenosi bowiem własność nieruchomości w zamian za prawo mieszkania tam i prawo do opieki (a wiec zapewnienie także środków do życia- patrz krok 3).

Umowa może dojść do skutku jeśli zbywający jest faktycznym właścicielem nieruchomości i może rozporządzać prawami na niej.

Krok drugi: wybieramy uprawnionego

Uprawnionym do dożywocia nie musi być tylko dotychczasowy właściciel nieruchomości. Kodeks cywilny stwierdza, iż może ono być zastrzeżone również dla „osoby bliskiej zbywcy nieruchomości”. Tak więc dożywocie można ustanowić na rzecz rodziny (np. małżonka, siostry, rodziców) jak i partnera życiowego (konkubent). Dopuszczalne jest także ustanowienie dożywocia dla kilku osób łącznie. (w przypadku śmierci jednego z nich świadczenia ulegają odpowiedniemu zmniejszeniu- choć nie zawsze, inaczej będzie w sytuacji pogorszenia się stanu zdrowia pozostałego dożywotnika- obniżenie nie jest więc automatyczne i podlega ocenie- również sądowej)

Krok trzeci: ustalamy świadczenia.

Osoba przekazująca własność nieruchomości powinna precyzyjnie wskazać zakres i warunki opieki. Dożywotnik staje się „domownikiem” w stosunku do nabywcy nieruchomości i zakres opieki może być kompleksowy. W skład świadczeń mogą wchodzić:

• Zapewnienie:
  • Miejsca zamieszkania w nieruchomości przekazanej- czy to w określonym pokoju, czy wydzielonej części domu/mieszkania, w zależności od warunków i woli dożywotnika.
  • Dostępu do instalacji sanitarnych w nieruchomości, jak również do kuchni, oraz zapewnienie swobodnego dostępu do części nieruchomości zamieszkałej przez dożywotnika.
  • Jedzenia, odzieży, koniecznych leków w sytuacji kiedy dożywotnik nie jest w stanie sam ich zakupić.
  • Zaopatrywanie w energię elektryczną i ciepło.
  • Opieki w przypadku choroby, inwalidztwa, zniedołężnia- ewentualnie zapewnienia i pokrycia kosztów pielęgniarki/opiekunki.
  • Zorganizowania i sfinansowania pogrzebu zgodnie z lokalnym zwyczajem.

W sytuacji w której nabywca nie będzie się wywiązywał z obowiązków, dożywotnik może domagać się przed sądem zamiany dożywocia na rentę i to w wysokości rynkowej wartości przysługujących mu świadczeń (oceny dokonuje Sąd).

Warto więc zastanowić się nad możliwą uciążliwością finansową powyższego rozwiązania, w przypadku powstania konfliktu uniemożliwiającego wspólne mieszkanie. (np. w przypadku zbycia nieruchomości)

Krok czwarty: notariusz i podpisanie umowy.

Stroną techniczną umowy zajmie się notariusz, można oczywiście przygotować mu wzór umowy który wciągnie do aktu, nie jest to jednak niezbędne (notariusze posiadają własne wzory, które mogą przerabiać na bieżąco).

Sama wizyta i sporządzenie aktu notarialnego jest już jednak niezbędne. Tak jak każde umowy dotyczące obrotu nieruchomościami dożywocie również wymaga aktu notarialnego.

Tak więc po wcześniejszym ustaleniu dokładnych warunków, obie strony umowy muszą udać się do notariusza celem sporządzenia i podpisania aktu notarialnego zawierającego umowę dożywocia.

Notariusz będzie również mógł wytłumaczyć i zaproponować bardziej szczegółowe rozwiązania, które wykraczają poza niniejszą poradę.

Opłata notarialna jest uzależniona od wartości nieruchomości ! Notariusz pobiera także podatek od czynności cywilnoprawnych.

Krok piąty: Sąd wieczystoksięgowy.

Po spisaniu aktu notarialnego notariusz dokona wpisów w księdze wieczystej : (pobierając jednocześnie wartość wpisu sądowego) :

• nowego właściciela- którym jest nabywca
• ograniczonego prawa rzeczowego: dożywocia.

Umowa dożywocia obciąża bowiem nieruchomość tak długo jak żyje uprawniony, lub dożywocie nie zostało uchylone, lub zamienione na rentę. Znajduje to odzwierciedlenie w treści księgi wieczystej nieruchomości.

Uwagi:

• Dobry sposób na przekazanie własności nieruchomości, z zabezpieczeniem własnych interesów (dożywotnik)
• Oszczędność finansowa w stosunku do ceny nabycia nieruchomości na rynku
• Możliwe uciążliwości w przypadku gwałtownego pogorszenia się stosunków – dożywotnik- właściciel, lub pogorszenia stanu zdrowia dożywotnika (koszty leków i opieki medycznej).