REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Skutki przedawnienia w prawie cywilnym

Czym jest przedawnienie? Fot. Fotolia
Czym jest przedawnienie? Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Przedawnienie roszczenia oznacza, że nie może ono być przymusowo dochodzone. Dłużnik z jednej strony od spełnienia roszczenia może się uchylić. Z drugiej, jeżeli roszczenie spełni, nie może domagać się jego zwrotu.

Czym jest przedawnienie?

Na wstępie należy wskazać, że instytucja przedawnienia jest uregulowana w ustawie - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej „Kodeks cywilny”). Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, może uchylić się od jego zaspokojenia, powołując się na zarzut przedawnienia. Oznacza to, że po upływie określonego czasu (tzw. terminu przedawnienia), dłużnik może nie spełniać ciążącego na nim obowiązku (np. nie dokonać zapłaty ceny za zakupiony towar), wskazując, że roszczenie wierzyciela w tym zakresie się przedawniło.

REKLAMA

Jakie roszczenia ulegają przedawnieniu?

Przedmiotem przedawnienia mogą być tylko cywilnoprawne roszczenia majątkowe, z wyłączeniem roszczenia o zniesienie współwłasności, a także roszczenia windykacyjnego i negatoryjnego dotyczących nieruchomości. Nie mogą ulec przedawnieniu roszczenia niemajątkowe, np. roszczenie o ochronę dóbr osobistych czy roszczenie o ustalenie nieważności umowy. Zagadnieniem o istotnym znaczeniu są terminy przedawnienia i ich bieg. Według ogólnej zasady, bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, czyli gdy powstał obowiązek świadczenia. Od tej zasady przewidziano w Kodeksie cywilnym dwa wyjątki. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym uprawniony podjąłby czynność w najwcześniej możliwym terminie. Natomiast bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym dłużnik nie zastosował się do treści roszczenia.

Terminy przedawnienia

Terminy przedawnienia zostały w Kodeksie cywilnym określone normami bezwzględnie wiążącymi, co oznacza, że postanowienia umowy nie mogą ich skracać ani wydłużać. Zgodnie z postanowieniami ogólnymi Kodeksu cywilnego, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu z upływem trzech albo dziesięciu lat. Zasadą jest dziesięcioletni termin przedawnienia. Termin trzyletni odnosi się do roszczeń o świadczenia okresowe (np. roszczenia o alimenty, czy o czynsz z umowy najmu) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (np. roszczenie byłego wspólnika spółki cywilnej o zasądzenie należnego mu udziału w zyskach spółki, roszczenia banku o zwrot kwoty wypłaconej w wykonaniu nieważnej gwarancji bankowej). Poza tym, przepisy szczególne przewidują inne terminy przedawnienia dla roszczeń związanych z poszczególnymi czynnościami i stosunkami prawnymi.

Zawieszenie biegu przedawnienia

REKLAMA

W związku z terminami przedawnienia wspomnieć należy o zatrzymaniu oraz przerwaniu ich biegu. Zatrzymanie (inaczej zawieszenie) biegu przedawnienia polega na wstrzymaniu rozpoczęcia albo zatrzymaniu dalszego biegu terminu przedawnienia w określonych sytuacjach.

Wśród roszczeń, których bieg przedawnienia ulega przykładowo zawieszeniu, należy wskazać m.in.: roszczenia jednego z małżonków przeciwko drugiemu na czas trwania małżeństwa oraz roszczenia osób nie mających pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom, które sprawują opiekę lub kuratelę przez czas sprawowania opieki lub kurateli.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przerwanie biegu przedawnienia

Natomiast, przerwanie biegu przedawnienia może być spowodowane czynnością mającą na celu dochodzenie roszczenia przez uprawnionego albo uznaniem roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje. W przeciwieństwie do zatrzymania, przerwanie biegu terminu przedawnienia powoduje, że po przerwie przedawnienie biegnie na nowo. Dla oceny, czy dane roszczenie uległo przedawnieniu, nie uwzględnia się zatem czasu, jaki już upłynął do momentu przerwania przedawnienia.

Zobacz: Jak zapobiec przedawnieniu roszczeń?

Jakie są skutki przedawnienia?

Przedawnione roszczenie nie wygasa, lecz staje się tzw. roszczeniem niezupełnym, charakteryzującym się dwiema cechami. Po pierwsze, takie roszczenie nie może być przymusowo zrealizowane, ponieważ sąd w razie podniesienia zarzutu przedawnienia oddali powództwo wierzyciela. Po drugie, dłużnik, który spełnił świadczenie po upływie terminu przedawnienia nie może następnie żądać jego zwrotu. Jak z tego wynika, przedawnione roszczenie nie korzysta z pełnej ochrony, ale jest nadal uznawane za istniejące.

Zobacz: Przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia

Zarzut przedawnienia

Warto przy tym zaznaczyć, że aby przedawnienie roszczenia zostało wzięte przez sąd pod uwagę w trakcie postępowania sądowego, dłużnik musi samodzielnie podnieść zarzut przedawnienia. Ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje (czyli dłużnik), może jednak zrzec się korzystania z zarzutu przedawnienia. Zrzeczenie się może być ważnie dokonane dopiero po upływie terminu przedawnienia.

Zobacz: Przedawnienie wierzytelności stwierdzonej orzeczeniem sądowym

Podsumowanie

Podsumowując, instytucja przedawnienia skłania wierzyciela do szybkiego dochodzenia swoich roszczeń, a jednocześnie pozwala dłużnikom na nieregulowanie zobowiązań po upływie określonego czasu. Ma ona na celu uregulowanie tych stosunków prawnych, w których przez dłuższy czas wierzyciel nie dochodzi swoich roszczeń. Powyżej wskazane cechy instytucji przedawnienia pozwalają wnioskować, że przedawnienie jest instytucją szczególnie potrzebną do prawidłowego i stabilnego funkcjonowania obrotu gospodarczego.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
735 tys. bezpłatnych laptopów lub tabletów dla uczniów w roku 2025. Na jakich zasadach zostaną rozdysponowane?

Nowe laptopy lub tablety dla uczniów, to jeden z punktów „Polityki Cyfrowej Transformacji Edukacji” – strategicznego dokumentu, który wyznacza ramy polityki państwa i działań dla dalszego rozwoju edukacji cyfrowej w Polsce. Kiedy i na jakich zasadach laptopy mają trafić do uczniów?  

Cyfrowa rewolucja w edukacji: To już koniec papierowych podręczników i zbyt ciężkich tornistrów. Wszystkie podręczniki szkolne w wersji cyfrowej

Ministerstwo Edukacji Narodowej pracuje nad projektem ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, która ma uzależnić dopuszczenie podręcznika do użytku szkolnego, od tego czy będzie on posiadał swój odpowiednik cyfrowy i to niezależnie od daty, w której to dopuszczenie do użytku nastąpiło. Cyfryzacja ma zatem objąć wszystkie podręczniki szkolne, tym samym – istotnie odciążając tornistry uczniów. Pozostaje jednak pytanie – czy podręczniki te będą dostosowane również do potrzeb uczniów z niepełnosprawnościami? 

Sąd Apelacyjny: Rolnik musi zapłacić ok. 120 tys. zł sąsiadom za smród z chlewni. Minister rolnictwa: to podważa sens rolnictwa, konieczne nowe przepisy

Rolnik, hodowca trzody chlewnej z Grodziska k. Łodzi ma zapłacić ok. 120 tys. zł sąsiadom, którzy przed sądem poskarżyli się na przykre zapachy docierające do ich posesji z jego chlewni. Taki wyrok wydał we wrześniu br. Sąd Apelacyjny w Łodzi, o czym pierwszy poinformował portal farmer.pl. Wieś jest miejscem produkcji rolnej i rolnik, który hoduje zwierzęta, nie może płacić odszkodowania za nieprzyjemne zapachy - ocenił minister rolnictwa Czesław Siekierski komentując ten wyrok. Zapowiedział przygotowanie przepisów prawnych "na szczeblu krajowym", które zapobiegną takim sytuacjom w przyszłości.

Sejm: Bez wniosku osoby niepełnosprawnej. Od 30 września tylko z zaświadczeniem. Zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł) [Przedłużanie orzeczeń o niepełnosprawności]

Posłowie koalicji rządowej złożyli projekt nowelizacji przepisów o przedłużaniu ważności orzeczeń o niepełnosprawności. Głównym celem nowelizacji jest umożliwienie osobom niepełnosprawnym w wieku do 16-lat przedłużenie ważności orzeczeń. Ale równie ważna jest nowa zasada, że osoba niepełnosprawna starając się o przedłużenie prawa do np. zasiłku pielęgnacyjnego nie musi składać żadnego wniosku. Sprawa jest wszczynana z urzędu na podstawie zaświadczenia przedstawionego przez osobę niepełnosprawną.

REKLAMA

Wynagrodzenie chorobowe a zasiłek chorobowy 2024 - różnice: wysokość, terminy, składki, podatek, podstawa wymiaru

Wynagrodzenie chorobowe jak i zasiłek chorobowy to świadczenia pieniężne, które przysługują ubezpieczonemu za czas niezdolności do pracy spowodowanych:
- chorobą, 
- odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, 
- wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, 
- chorobą przypadającą w czasie ciąży,
- poddaniem się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek, narządów oraz poddaniem się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Świadczenia te różnią się przede wszystkim okresem niezdolności do pracy ale również stroną je finansującą oraz oskładkowaniem i opodatkowaniem danego świadczenia.

Czy oskładkowanie umów cywilnoprawnych da wyższe emerytury w przyszłości? Polacy w to nie wierzą, chcą renegocjacji KPO

Aż 71,5% Polaków nie wierzy, że przyszła państwowa emerytura pozwoli im na godne życie, wynika z najnowszych badań dla Useme.com. Za to coraz więcej rodaków zaczyna oszczędzać na emeryturę poza systemem ZUS. Co więcej, Polacy oczekują od rządu renegocjacji z Komisją Europejską kamienia milowego KPO dot. oskładkowania umów cywilnoprawnych.

12 rat dla powodzian. Rząd pomoże spłacić kredyt hipoteczny, ale szykuje też ulgi dla powodzian w spłatach innych zobowiązań

Rząd zapowiedział możliwości wsparcia dla kredytobiorców poszkodowanych w wyniku powodzi. Rozwiązanie zakłada, że Fundusz Wsparcia Kredytobiorców spłaci 12 rat kredytu hipotecznego dla powodzian. Rząd pracuje też nad wprowadzeniem ulg dla powodzian w spłatach także innych zobowiązań – nie tylko tych hipotecznych.

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, który rodzic może dostać te pieniądze. Sprawdź zasady

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, że każdy może dostać te pieniądze. Jest to informacja szczególnie istotna dla osób z terenów dotkniętych powodzią, na których zajęcia w przedszkolach i szkołach zostały zawieszone.

REKLAMA

ZUS: Świadczenia na zalanych terenach wypłacane są na bieżąco

Rzecznik Prasowy ZUS Paweł Żebrowski poinformował, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych na bieżąco wypłaca świadczenia na terenach dotkniętych powodzią, w tym 14 emerytury. Obecnie około 85 proc. emerytów w ZUS otrzymuje emeryturę bezpośrednio na rachunek bankowy

MON: Ubrać szpiega - kwoty na zakup cywilnego ubrania przez funkcjonariuszy Służby Wywiadu Wojskowego

Zmieni się wysokość równoważnika pieniężnego i kwota na zakup ubrania typu cywilnego w zamian za umundurowanie przyznawanego funkcjonariuszom Służby Wywiadu Wojskowego. W Ministerstwie Obrony Narodowej trwają prace nad nowelizacją przepisów.

REKLAMA