REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Skutki przedawnienia w prawie cywilnym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Czym jest przedawnienie? Fot. Fotolia
Czym jest przedawnienie? Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Przedawnienie roszczenia oznacza, że nie może ono być przymusowo dochodzone. Dłużnik z jednej strony od spełnienia roszczenia może się uchylić. Z drugiej, jeżeli roszczenie spełni, nie może domagać się jego zwrotu.

Czym jest przedawnienie?

Na wstępie należy wskazać, że instytucja przedawnienia jest uregulowana w ustawie - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej „Kodeks cywilny”). Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, może uchylić się od jego zaspokojenia, powołując się na zarzut przedawnienia. Oznacza to, że po upływie określonego czasu (tzw. terminu przedawnienia), dłużnik może nie spełniać ciążącego na nim obowiązku (np. nie dokonać zapłaty ceny za zakupiony towar), wskazując, że roszczenie wierzyciela w tym zakresie się przedawniło.

REKLAMA

Jakie roszczenia ulegają przedawnieniu?

Przedmiotem przedawnienia mogą być tylko cywilnoprawne roszczenia majątkowe, z wyłączeniem roszczenia o zniesienie współwłasności, a także roszczenia windykacyjnego i negatoryjnego dotyczących nieruchomości. Nie mogą ulec przedawnieniu roszczenia niemajątkowe, np. roszczenie o ochronę dóbr osobistych czy roszczenie o ustalenie nieważności umowy. Zagadnieniem o istotnym znaczeniu są terminy przedawnienia i ich bieg. Według ogólnej zasady, bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, czyli gdy powstał obowiązek świadczenia. Od tej zasady przewidziano w Kodeksie cywilnym dwa wyjątki. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym uprawniony podjąłby czynność w najwcześniej możliwym terminie. Natomiast bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym dłużnik nie zastosował się do treści roszczenia.

Terminy przedawnienia

Terminy przedawnienia zostały w Kodeksie cywilnym określone normami bezwzględnie wiążącymi, co oznacza, że postanowienia umowy nie mogą ich skracać ani wydłużać. Zgodnie z postanowieniami ogólnymi Kodeksu cywilnego, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu z upływem trzech albo dziesięciu lat. Zasadą jest dziesięcioletni termin przedawnienia. Termin trzyletni odnosi się do roszczeń o świadczenia okresowe (np. roszczenia o alimenty, czy o czynsz z umowy najmu) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (np. roszczenie byłego wspólnika spółki cywilnej o zasądzenie należnego mu udziału w zyskach spółki, roszczenia banku o zwrot kwoty wypłaconej w wykonaniu nieważnej gwarancji bankowej). Poza tym, przepisy szczególne przewidują inne terminy przedawnienia dla roszczeń związanych z poszczególnymi czynnościami i stosunkami prawnymi.

Zawieszenie biegu przedawnienia

REKLAMA

W związku z terminami przedawnienia wspomnieć należy o zatrzymaniu oraz przerwaniu ich biegu. Zatrzymanie (inaczej zawieszenie) biegu przedawnienia polega na wstrzymaniu rozpoczęcia albo zatrzymaniu dalszego biegu terminu przedawnienia w określonych sytuacjach.

Wśród roszczeń, których bieg przedawnienia ulega przykładowo zawieszeniu, należy wskazać m.in.: roszczenia jednego z małżonków przeciwko drugiemu na czas trwania małżeństwa oraz roszczenia osób nie mających pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom, które sprawują opiekę lub kuratelę przez czas sprawowania opieki lub kurateli.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przerwanie biegu przedawnienia

Natomiast, przerwanie biegu przedawnienia może być spowodowane czynnością mającą na celu dochodzenie roszczenia przez uprawnionego albo uznaniem roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje. W przeciwieństwie do zatrzymania, przerwanie biegu terminu przedawnienia powoduje, że po przerwie przedawnienie biegnie na nowo. Dla oceny, czy dane roszczenie uległo przedawnieniu, nie uwzględnia się zatem czasu, jaki już upłynął do momentu przerwania przedawnienia.

Zobacz: Jak zapobiec przedawnieniu roszczeń?

Jakie są skutki przedawnienia?

Przedawnione roszczenie nie wygasa, lecz staje się tzw. roszczeniem niezupełnym, charakteryzującym się dwiema cechami. Po pierwsze, takie roszczenie nie może być przymusowo zrealizowane, ponieważ sąd w razie podniesienia zarzutu przedawnienia oddali powództwo wierzyciela. Po drugie, dłużnik, który spełnił świadczenie po upływie terminu przedawnienia nie może następnie żądać jego zwrotu. Jak z tego wynika, przedawnione roszczenie nie korzysta z pełnej ochrony, ale jest nadal uznawane za istniejące.

Zobacz: Przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia

Zarzut przedawnienia

Warto przy tym zaznaczyć, że aby przedawnienie roszczenia zostało wzięte przez sąd pod uwagę w trakcie postępowania sądowego, dłużnik musi samodzielnie podnieść zarzut przedawnienia. Ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje (czyli dłużnik), może jednak zrzec się korzystania z zarzutu przedawnienia. Zrzeczenie się może być ważnie dokonane dopiero po upływie terminu przedawnienia.

Zobacz: Przedawnienie wierzytelności stwierdzonej orzeczeniem sądowym

Podsumowanie

Podsumowując, instytucja przedawnienia skłania wierzyciela do szybkiego dochodzenia swoich roszczeń, a jednocześnie pozwala dłużnikom na nieregulowanie zobowiązań po upływie określonego czasu. Ma ona na celu uregulowanie tych stosunków prawnych, w których przez dłuższy czas wierzyciel nie dochodzi swoich roszczeń. Powyżej wskazane cechy instytucji przedawnienia pozwalają wnioskować, że przedawnienie jest instytucją szczególnie potrzebną do prawidłowego i stabilnego funkcjonowania obrotu gospodarczego.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Tusk obiecuje: Kwota wolna wzrośnie do 60 tys. zł, ale nie w tym roku

Premier Donald Tusk nie owija w bawełnę: podniesienie kwoty wolnej od podatku to jego priorytet, ale w 2025 roku Polacy nie mają na co liczyć. „To moja twarda obietnica – zrealizuję ją w tej kadencji” – zapowiada. Warunek? Deficyt musi trzymać się w ryzach, bo inaczej grozi nam utrata miliardów z UE.

Tydzień, maksymalnie dwa. Wielu pracowników nie czeka dłużej na wynik rekrutacji

6 na 10 badanych pracowników fizycznych deklaruje, iż maksymalny czas rekrutacji, jakiego oczekują od potencjalnego pracodawcy, to dwa tygodnie. Tak wynika z badania „Rynek pracowników fizycznych”, przeprowadzonego na zlecenie serwisu Pracuj.pl.

Obniżenie wieku emerytalnego dla kolejnej grupy zawodowej już w 2026 r.? Resort pracy daje minus Senatorom [PROJEKT]

Trwają prace nad obniżeniem wieku emerytalnego dla kolejnej grupy zawodowej. Chodzi o projekt nowelizacji o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o emeryturach pomostowych wniesiony przez senatorów 18 grudnia 2024 r. Projekt trafił do sejmu na początku maja 2025 r.

Specjalny dodatek z ZUS trafił do 133,6 tys. osób w Polsce. Sprawdź konto

Specjalny dodatek z ZUS trafił do 133,6 tys. osób w Polsce. Warto zweryfikować swoje konto, ponieważ w wielu przypadkach ZUS wypłacił świadczenie automatycznie, bez składania wniosku. Wielu osobom należą się bowiem z urzędu dodatkowe pieniądze i to nie miało, bo z wyrównaniem od stycznia i z uwzględnieniem marcowej waloryzacji.

REKLAMA

Zmiany w e-ZLA już od 15 czerwca 2025 r. Zwolnienia lekarskie będą wyłącznie akceptowane w protokole HTTP/1.1

Od 15 czerwca 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wymusi korzystanie wyłącznie z protokołu HTTP/1.1 przy przesyłaniu elektronicznych zwolnień lekarskich (e-ZLA). O co chodzi z tą zmianą techniczną? ZUS odpowiada: Pacjenci mogą czuć się spokojnie.

Niemcy ujawnili ilu mają migrantów. To już ponad jedna czwarta mieszkańców

Ilu migrantów jest u naszego zachodniego sąsiada? Z danych ujawnionych przez Federalny Urząd Statystyczny wynika, że ubiegłym roku w Niemczech mieszkało około 21,2 miliona osób z historią migracji. A zatem jest to już ponad jedna czwarta mieszkańców Niemiec.

Pokaźne zyski z PPK: 135-181 % przez ponad 5 lat. Jak sprawdzić stan rachunku PPK? Wypłacić można zawsze ale przed 60 urodzinami są potrącenia

Zysk statystycznego uczestnika PPK od grudnia 2019 roku do kwietnia 2025 r. wyniósł 135-181 proc. - biorąc pod uwagę kwoty, które uczestnik sam wpłacił. Taka informacja została podana w opublikowanym 21 maja 2025 r. nr 5 (43) biuletynu miesięcznego Pracowniczych Planów Kapitałowych.

Debata Trzaskowski – Nawrocki [RELACJA NA ŻYWO]

Debata między kandydatem Koalicji Obywatelskiej Rafałem Trzaskowskim a popieranym przez Prawo i Sprawiedliwość Karolem Nawrockim. Relacja na żywo.

REKLAMA

Przez tę lukę prawną, konto bankowe może zostać wyczyszczone do zera. „Takie sytuacje zdarzają się częściej niż mogłoby się wydawać, a konsekwencje bywają dramatyczne"

Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobowe działalności gospodarcze nie są chronieni przed zajęciem przez komornika środków zgromadzonych przez nich na koncie bankowym w takim zakresie, jak osoby zatrudnione w ramach stosunku pracy, w stosunku do których obowiązuje tzw. kwota wolna od potrąceń, której celem jest zabezpieczenie im tzw. minimum egzystencjalnego. Powyższa luka prawna – jak zwraca uwagę mec. Adam Kaczor z Kancelarii Restrukturyzacyjnej KPR – nierzadko skutkuje nie tylko likwidacją działalności, ale „dramatem całej rodziny”.

Miały być dopłaty, a są mandaty – i to 1500 zł. Biorą się za rowerzystów

Rządowe zapowiedzi dotyczące dofinansowania zakupu rowerów elektrycznych pojawiają się regularnie a jak dotąd nie wykroczyły poza status: obietnicy. Co najmniej od roku słyszymy, że „już niedługo” pojawią się konkretne środki wsparcia, a instytucje takie jak NFOŚiGW oraz Ministerstwo Klimatu i Środowiska uruchomią programy, które mają objąć nawet kilkadziesiąt tysięcy potencjalnych nabywców rowerów elektrycznych. Zamiast tego jest akcja policji i są mandaty dla cyklistów i to niemałe bo nawet 1500 zł. Co dalej z pseudo e-rowerami?

REKLAMA