REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Skutki przedawnienia w prawie cywilnym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Czym jest przedawnienie? Fot. Fotolia
Czym jest przedawnienie? Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Przedawnienie roszczenia oznacza, że nie może ono być przymusowo dochodzone. Dłużnik z jednej strony od spełnienia roszczenia może się uchylić. Z drugiej, jeżeli roszczenie spełni, nie może domagać się jego zwrotu.

Czym jest przedawnienie?

Na wstępie należy wskazać, że instytucja przedawnienia jest uregulowana w ustawie - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej „Kodeks cywilny”). Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, może uchylić się od jego zaspokojenia, powołując się na zarzut przedawnienia. Oznacza to, że po upływie określonego czasu (tzw. terminu przedawnienia), dłużnik może nie spełniać ciążącego na nim obowiązku (np. nie dokonać zapłaty ceny za zakupiony towar), wskazując, że roszczenie wierzyciela w tym zakresie się przedawniło.

REKLAMA

Jakie roszczenia ulegają przedawnieniu?

Przedmiotem przedawnienia mogą być tylko cywilnoprawne roszczenia majątkowe, z wyłączeniem roszczenia o zniesienie współwłasności, a także roszczenia windykacyjnego i negatoryjnego dotyczących nieruchomości. Nie mogą ulec przedawnieniu roszczenia niemajątkowe, np. roszczenie o ochronę dóbr osobistych czy roszczenie o ustalenie nieważności umowy. Zagadnieniem o istotnym znaczeniu są terminy przedawnienia i ich bieg. Według ogólnej zasady, bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, czyli gdy powstał obowiązek świadczenia. Od tej zasady przewidziano w Kodeksie cywilnym dwa wyjątki. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym uprawniony podjąłby czynność w najwcześniej możliwym terminie. Natomiast bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym dłużnik nie zastosował się do treści roszczenia.

Terminy przedawnienia

Terminy przedawnienia zostały w Kodeksie cywilnym określone normami bezwzględnie wiążącymi, co oznacza, że postanowienia umowy nie mogą ich skracać ani wydłużać. Zgodnie z postanowieniami ogólnymi Kodeksu cywilnego, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu z upływem trzech albo dziesięciu lat. Zasadą jest dziesięcioletni termin przedawnienia. Termin trzyletni odnosi się do roszczeń o świadczenia okresowe (np. roszczenia o alimenty, czy o czynsz z umowy najmu) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (np. roszczenie byłego wspólnika spółki cywilnej o zasądzenie należnego mu udziału w zyskach spółki, roszczenia banku o zwrot kwoty wypłaconej w wykonaniu nieważnej gwarancji bankowej). Poza tym, przepisy szczególne przewidują inne terminy przedawnienia dla roszczeń związanych z poszczególnymi czynnościami i stosunkami prawnymi.

Zawieszenie biegu przedawnienia

REKLAMA

W związku z terminami przedawnienia wspomnieć należy o zatrzymaniu oraz przerwaniu ich biegu. Zatrzymanie (inaczej zawieszenie) biegu przedawnienia polega na wstrzymaniu rozpoczęcia albo zatrzymaniu dalszego biegu terminu przedawnienia w określonych sytuacjach.

Wśród roszczeń, których bieg przedawnienia ulega przykładowo zawieszeniu, należy wskazać m.in.: roszczenia jednego z małżonków przeciwko drugiemu na czas trwania małżeństwa oraz roszczenia osób nie mających pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom, które sprawują opiekę lub kuratelę przez czas sprawowania opieki lub kurateli.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przerwanie biegu przedawnienia

Natomiast, przerwanie biegu przedawnienia może być spowodowane czynnością mającą na celu dochodzenie roszczenia przez uprawnionego albo uznaniem roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje. W przeciwieństwie do zatrzymania, przerwanie biegu terminu przedawnienia powoduje, że po przerwie przedawnienie biegnie na nowo. Dla oceny, czy dane roszczenie uległo przedawnieniu, nie uwzględnia się zatem czasu, jaki już upłynął do momentu przerwania przedawnienia.

Zobacz: Jak zapobiec przedawnieniu roszczeń?

Jakie są skutki przedawnienia?

Przedawnione roszczenie nie wygasa, lecz staje się tzw. roszczeniem niezupełnym, charakteryzującym się dwiema cechami. Po pierwsze, takie roszczenie nie może być przymusowo zrealizowane, ponieważ sąd w razie podniesienia zarzutu przedawnienia oddali powództwo wierzyciela. Po drugie, dłużnik, który spełnił świadczenie po upływie terminu przedawnienia nie może następnie żądać jego zwrotu. Jak z tego wynika, przedawnione roszczenie nie korzysta z pełnej ochrony, ale jest nadal uznawane za istniejące.

Zobacz: Przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia

Zarzut przedawnienia

Warto przy tym zaznaczyć, że aby przedawnienie roszczenia zostało wzięte przez sąd pod uwagę w trakcie postępowania sądowego, dłużnik musi samodzielnie podnieść zarzut przedawnienia. Ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje (czyli dłużnik), może jednak zrzec się korzystania z zarzutu przedawnienia. Zrzeczenie się może być ważnie dokonane dopiero po upływie terminu przedawnienia.

Zobacz: Przedawnienie wierzytelności stwierdzonej orzeczeniem sądowym

Podsumowanie

Podsumowując, instytucja przedawnienia skłania wierzyciela do szybkiego dochodzenia swoich roszczeń, a jednocześnie pozwala dłużnikom na nieregulowanie zobowiązań po upływie określonego czasu. Ma ona na celu uregulowanie tych stosunków prawnych, w których przez dłuższy czas wierzyciel nie dochodzi swoich roszczeń. Powyżej wskazane cechy instytucji przedawnienia pozwalają wnioskować, że przedawnienie jest instytucją szczególnie potrzebną do prawidłowego i stabilnego funkcjonowania obrotu gospodarczego.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polacy chcą szybko na emeryturę, ale nie chcą przestać żyć aktywnie. Tylko nieliczni pracują po 60-tce

Choć prawo pozwala łączyć emeryturę z pracą, robi to zaledwie 11,6 proc. Polaków w wieku 50–74 lat. Ponad połowa osób zbliżających się do wieku emerytalnego nie wyobraża sobie dalszej aktywności zawodowej. Eksperci ostrzegają: bez zachęt do pracy po 60. roku życia system emerytalny może się nie utrzymać.

Nowe prawo planistyczne 2026: Co oznacza dla właścicieli gruntów rolnych? Ekspert wyjaśnia

Najistotniejszą zmianą wydaje się fakt, iż „dla właścicieli gruntów rolnych tych najlepszych klas bonitacyjnych, położonych poza granicami miast zasadniczo do czasu uchwalenia planu ogólnego nie będzie możliwe uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, a więc i faktyczne odrolnienie nieruchomości.” – mówi Barbara Pancer w wywiadzie z ekspertem INFOR, [Radca prawny, local partner w warszawskiej praktyce nieruchomości kancelarii Greenberg Traurig].

Wielka zmiana w polskiej polityce! Premier Donald Tusk ogłosił nowy rząd: mniej ministrów, więcej odpowiedzialności, nowa jakość zarządzania państwem

„Porządek, bezpieczeństwo i przyszłość” – to trzy filary, które mają kierować nowym gabinetem Donalda Tuska. Premier ogłosił zmniejszenie liczby ministrów konstytucyjnych z 26 do 21, utworzenie nowych superministerstw, powołanie kontrolingu pracy ministrów i całkowicie nowe podejście do energetyki, finansów i relacji międzynarodowych.

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje - dlaczego? Chodzi o osiemnaste urodziny i rentę rodzinną. Mówi się, że 18-stka to symboliczny próg dorosłości, czas nowych praw, ale też i obowiązków. Chociaż dla większości młodych ludzi to radosny moment, to istnieje jednak grupa, dla której ten dzień, zamiast otwierać nowe możliwości, przynosi pewne bolesne finansowe rozczarowanie. Chodzi o rentę rodzinną, która dla niektórych nie jest już tak wysoka, jak przed ukończeniem 18. roku życia.

REKLAMA

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności, chociaż sektor sztucznej inteligencji woła o nowych specjalistów, ale kobiet wciąż jest w nim jak na lekarstwo. Choć to one częściej niż mężczyźni kończą studia wyższe, rzadziej wybierają karierę w branży technologicznej. Jaki będzie miało to wpływ na sytuację kobiet na rynku pracy?

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac. Jak to możliwe? A no tak, że dzieci często dorabiają w wakacje a ich zarobki mają wpływ na sytuację finansową rodziców i przekroczenie pewnych progów podatkowych, które wpływają na utratę różnych ulg.

Rekonstrukcja rządu. 23 lipca 2025 r. premier przedstawi nową Radę Ministrów

Premier ogłosi skład nowej Rady Ministrów w środę o godz. 10:00. Zgodnie z deklaracjami rządu celem rekonstrukcji ma być efektywniejsza i skuteczniejsza praca Rady Ministrów.

Hołownia chce badać posłów alkomatem. Projekt ustawy po incydentach w Sejmie

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przygotował projekt ustawy, który umożliwi marszałkowi zlecenie badania alkomatem posła podejrzewanego o nietrzeźwość w czasie obrad. "Kończymy tolerowanie pijanych posłów" – zapowiedział. Projekt ma być odpowiedzią na incydenty, do których dochodziło już kilkukrotnie.

REKLAMA

Jak wspierać naukę i zaangażowanie pracowników?

Dla 70 proc. pracowników z pokolenia Z cotygodniowe zdobywanie nowych umiejętności jest jednym z podstawowych oczekiwań wobec pracodawcy. Młode pokolenie coraz częściej poszukuje w pracy sensu, wyzwań i realnych możliwości rozwoju. Dlatego firmy oferują coraz więcej różnorodnych inicjatyw wspierających naukę i zaangażowanie.

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwód pozasądowy. Opinia RPO do projektu

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwody pozasądowe. Być może tak - jest projekt, a RPO właśnie wydał o nim opinię. Główne założenie jest takie, że ma dojść do stworzenia alternatywnej, szybszej i mniej sformalizowanej ścieżki do rozwiązania małżeństwa, omijającej sale sądowe. Ma to być odpowiedź na potrzeby tych par, które rozstają się w pełnej zgodzie i nie chcą przechodzić przez często długotrwały i stresujący proces sądowy. A wszystko to za sprawą projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (nr UDER24, wersja z 17 czerwca 2025 r.).

REKLAMA