Kiedy i jak można potrącić wierzytelność?

Kiedy potrącenie jest możliwe?

Potrącenie wierzytelności jest uregulowane w Kodeksie cywilnym, który zawiera warunki jego dokonania. Tak więc, aby dokonać potrącenia dwie osoby muszą być wobec siebie jednocześnie dłużnikami i wierzycielami. Każda z tych osób może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu tych wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenie może być wyłączone jak i zmodyfikowane w umowie zawartej pomiędzy stronami.

Jak dokonuje się potrącenia?

Zgodnie z KC potrącenie dokonuje się poprzez oświadczenie złożone drugiej stronie, jest to zatem potrącenie jednostronne. Istnieje również potrącenie dwustronne, które kształtowane jest poprzez zasadę swobody umów. Aby oświadczenie było skuteczne musi ono dotrzeć do wierzyciela wzajemnego w taki sposób, aby mógł się on zapoznać z jego treścią. Forma oświadczenia jest dowolna.

W oświadczeniu należy określić, pomiędzy jakimi stronami jest dokonane, jakich wierzytelności dotyczy oraz czy potrącenie jest dokonywane w całości czy w części. Jeżeli jest dokonywane w części należy wskazać tą część poprzez wskazanie kwoty, do której wierzytelność ulega potrąceniu lub rodzaju należności.

Jakie wierzytelności nie mogą być potrącone?

Nie wszystkie wierzytelności mogą zostać potrącone. Zaliczają się do nich wierzytelności nieulegające zajęciu, wierzytelności o dostarczenie środków utrzymania, wierzytelności wynikające z czynów niedozwolonych oraz wierzytelności, co do których potrącenie jest wyłączone przez przepisy szczególne.

Zobacz: Czy postępowanie sądowe jest drogie?

Prekluzja dowodowa

W postępowaniu gospodarczym Kodeks postępowania cywilnego nakłada na powoda obowiązek przedstawienie wszystkich twierdzeń oraz dowodów na ich poparcie w pozwie. Ich nie przedstawienie skutkuje brakiem możliwości powołania się na nie w dalszej części postępowania. Podobnie jest z pozwanym. Musi on wszystkie dowody i odpowiedzi na zarzuty zawrzeć w pierwszym piśmie, np. w odpowiedzi na pozew.

Podobnie jest w postępowaniu uproszczonym. Okoliczności faktyczne, zarzuty i wnioski dowodowe niezgłoszone w pozwie, odpowiedzi na pozew, na pierwszym posiedzeniu przeznaczonym na rozprawę lub w sprzeciwie od wyroku zaocznego mogą być rozpoznawane tylko wtedy, gdy strona wykaże, że nie mogła ich powołać wcześniej lub, gdy potrzeba ich powołania wynikła później.

W postępowaniu nakazowym, okoliczności faktyczne, zarzuty i wnioski dowodowe niezgłoszone w pozwie albo w piśmie zawierającym zarzuty od nakazu zapłaty mogą być rozpoznawane jedynie wtedy, gdy strona wykaże, że nie mogła z nich skorzystać wcześniej lub, gdy potrzeba ich powołania wynikła później.

Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, wszystkie zarzuty, również zarzut potrącenia muszą być zgłaszane w odpowiedzi na pozew w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia pozwu, pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania. Ważne jest jednak, że do potrącenia w toku postępowania mogą być przedstawione tylko wierzytelności udowodnione dokumentami.

Zgłoszenie zarzutu bez przedstawienia odpowiednich dokumentów spowoduje brak skutków prawnych takiego zarzutu.

Zobacz serwis: W sądzie