Tylko miesiąc na wniosek o zasiłek pogrzebowy

W Dzienniku Ustaw Nr 205 z 3 listopada 2010 r. opublikowany został wyrok Trybunału Konstytucyjnego (sygnatura P25/09), który dnia 28 października 2010 r. uznał, że artykuł 81 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (w brzmieniu obowiązującym do 21 maja 2009 r.) jest niezgodny z Konstytucją, albowiem nie przewidywał innego zdarzenia niż dzień śmierci, który był podstawą do obliczenia terminu przedawnienia prawa do zasiłku. Obecnie przepis ten ma już inne brzmienie, jednak otwarta pozostaje sprawa zasiłków, których wypłaty odmówiono w przeszłości.

Zobacz serwis: Zasiłek pogrzebowy

Zasiłki po staremu

W stanie prawnym obowiązującym do 21 maja 2009 r. prawo do zasiłku pogrzebowego wygasało w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje. Przepis ten nie obejmował więc sytuacji, gdy rodzina dowiadywała się o śmierci osoby bliskiej z kilkuletnim nawet opóźnieniem. W takich przypadkach osoba, która pokryła koszty pogrzebu i wystąpiła do ZUS o wypłatę zasiłku pogrzebowego, spotykała się z decyzją odmowną właśnie z powodu upływu czasu do złożenia wniosku. Na skutek zaakceptowania tego rozstrzygnięcia decyzje te często stawały się ostateczne. Czy obecnie można je podważyć?

Postępowanie w sprawie zasiłków

Organem administracyjnym prowadzącym postępowanie w sprawie wypłaty zasiłku pogrzebowego jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Aktem prawnym regulującym kwestie postępowania w zakresie przyznawania i wypłaty zasiłków pogrzebowych jest ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. Zgodnie z art. 124 tej ustawy w postępowaniu w sprawach o świadczenia określone w ustawie (a wiec i zasiłek pogrzebowy) stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że niniejsza ustawa stanowi inaczej.

Postępowanie w sprawach zasiłku pogrzebowego jest prowadzone przez ZUS.

Podważenie decyzji administracyjnej

Kluczowe znaczenie w sprawie ma art. 145a kodeksu postępowania administracyjnego, który w § 1 przewiduje instytucję wznowienia postępowania w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego, na podstawie którego wydana została decyzja, z ustawą zasadniczą. Wznowienie postępowania w oparciu o tę podstawę jest dopuszczalne wówczas, gdy łącznie zostaną spełnione trzy przesłanki: sprawa administracyjna została zakończona decyzją ostateczną, Trybunał orzekł o niezgodności z Konstytucją aktu normatywnego, na podstawie którego wydana została ta decyzja ostateczna; akt normatywny uznany za niezgodny z Konstytucją utracił moc obowiązującą wskutek wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego.