REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

RPO interweniuje w sprawie świadczeń uzupełniających [1780,96 zł]

Tomasz Król
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
To niesprawiedliwe: ojciec otrzyma świadczenie uzupełniające [1780,96 zł] po śmierci matki. W 2023 r. świadczenie otrzymało ... 3 ojców [RPO]
To niesprawiedliwe: ojciec otrzyma świadczenie uzupełniające [1780,96 zł] po śmierci matki. W 2023 r. świadczenie otrzymało ... 3 ojców [RPO]
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Celem ustawy o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym jest zapewnienie niezbędnych środków utrzymania osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej albo ich nie podjęły ze względu na wychowywanie dzieci. 

RPO uznał, że jest to niesprawiedliwe i pyta ministerstwo o rozwiązanie problemu.

REKLAMA

Ile wynosi rodzicielskie świadczenie uzupełniające? [mama 4+]

Wniosek o rodzicielskie świadczenie uzupełniające mogą złożyć osoby, które osiągnęły wiek emerytalny (w przypadku kobiet to 60 lat, dla mężczyzn – 65 lat) i nie posiadają niezbędnych środków utrzymania.

1780,96 zł wynosi rodzicielskie świadczenie uzupełniające, tzw. Mama 4 plus. Przysługuje matkom, które nie nabyły prawa do minimalnej emerytury. 1780, 96 zł mogą maksymalnie uzyskać matki w ramach rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego – Mama 4 plus.

Pomimo potocznej nazwy Mama+, świadczenie może otrzymać ojciec, ale pierwszeństwo ma matka.

REKLAMA

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające może być przyznane matce, która urodziła i wychowała, albo wychowała co najmniej czworo dzieci, a w przypadku śmierci matki dziecka albo porzucenia dzieci przez matkę lub długotrwałego zaprzestania ich wychowywania – ojcu, który wychował co najmniej czworo dzieci.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Świadczenie przysługuje wyłącznie osobom mieszkającym w Polsce i mającym (po ukończeniu 16 lat) tzw. ośrodek interesów życiowych na terytorium naszego kraju – przez co najmniej 10 lat.

Stanowisko RPO: Ojciec wychowujący co najmniej czworo dzieci nabędzie uprawnienie tylko wobec śmierci matki dzieci, ich porzucenia przez nią albo długotrwałego zaprzestania ich wychowywania

Art. 3 ust. 1 ustawy o r.ś.u. stanowi, że świadczenie to może być przyznane:

  • matce, która urodziła i wychowała lub wychowała co najmniej czworo dzieci (pkt 1); 
  • ojcu, który wychował co najmniej czworo dzieci, w przypadku śmierci matki dzieci albo porzucenia dzieci przez matkę lub w przypadku długotrwałego zaprzestania wychowywania dzieci przez matkę (pkt 2).

REKLAMA

Ustawa jednoznacznie uzależnia zatem prawo ojca do świadczenia od określonych przesłanek związanych z matką. Ojcu przysługuje prawo do świadczenia wyłącznie, gdy nie może skorzystać z niego matka. Zostało zatem ono unormowane zasadniczo odmiennie od uprawnienia matki, a wręcz potraktowane jako zastępcze i posiłkowe. 

W opinii RPO takie ukształtowanie prawa ojca do świadczenia może budzić zasadnicze wątpliwości co do zgodności art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o r.ś.u. z art. 33 ust. 1 i 2 Konstytucji RP.

Założenie ustawodawcy, że pierwszeństwo do uzyskania świadczenia ma matka wychowująca co najmniej czworo dzieci, a ojciec wychowujący co najmniej czworo dzieci nabędzie uprawnienie tylko w ograniczonych ściśle warunkach (śmierć matki dzieci, porzucenie dzieci albo długotrwałe zaprzestania wychowywania dzieci) w sposób nierówny traktuje rodziców dzieci. 

Może to prowadzić do powielania i utrwalania nieuprawnionych twierdzeń, że w realizacji prawa rodziców do wychowania dzieci to prawo matki nabiera uprzywilejowanego charakteru, a w zakresie obowiązków rodzicielskich, obowiązek wychowywania dzieci obciąża co do zasady matkę, a jedynie w wyjątkowych przypadkach ojca.

Przesądzając o pierwszeństwie kobiety/matki w realizacji prawa do świadczenia w porównaniu z mężczyzną/ojcem - gdy oboje spełniają warunki uzyskania świadczenia z tytułu wychowania co najmniej czworga dzieci - ustawodawca wprowadził nierówność w prawach i obowiązkach rodziców dzieci. Zróżnicowanie takie, w ocenie Rzecznika, nie znajduje racjonalnego uzasadnienia.

Art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy pośrednio wkracza w sferę wolnych od ingerencji państwa wyborów rodziców wychowujących dzieci. Nie wiąże tego wkroczenia z żadnymi okolicznościami znajdującymi oparcie w przepisach prawa i normach konstytucyjnych.

Art. 18 Konstytucji RP statuuje zasadę ochrony małżeństwa i rodziny. Rodzicielstwo, jako określenie konstytucyjne, zostało wprowadzone do art. 18 przede wszystkim dlatego, by nie nastąpiło konstytucyjne pominięcie roli ojca. Rodzicielstwo odnosi się więc zarówno do matki, jak i do ojca. 

Znajduje to rozwinięcie w art. 48 Konstytucji, regulującym prawo rodziców do wychowania dzieci oraz warunki ingerencji państwa w prawa rodzicielskie. Celem jest zagwarantowanie rodzicom konstytucyjnej ochrony ich praw przed dowolną i arbitralną ingerencją państwa.

Prawa rodzicielskie nie mają charakteru absolutnego i mogą zostać ograniczone, a nawet całkowicie odebrane. Może to nastąpić wyłącznie w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądowego. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom i obejmuje w szczególności obowiązek i prawo do sprawowania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Rodzice, którzy nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych uczestniczą w sprawowaniu bieżącej pieczy nad osobą dziecka i w jego wychowaniu, chyba że sąd opiekuńczy ze względu na dobro dziecka postanowi inaczej.

Zgodnie z art. 33 Konstytucji RP kobieta i mężczyzna mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagrodzenia za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.

Nakaz równego traktowania kobiet i mężczyzn oznacza, że obie grupy należy traktować tak samo, gdy znajdują się w identycznej lub podobnej sytuacji, oraz traktować je odmiennie, gdy znajdują się w odmiennej sytuacji faktycznej. 

W kwestii dostępu ojca wychowującego co najmniej czworo dzieci do rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego Rzecznik uzyskał stanowisko Departamentu Ubezpieczeń Społecznych MRPiPS. Wynika z niego, że „nie można zgodzić się z zawartym w wystąpieniu (...) stwierdzeniem, iż przepis określający krąg osób uprawnionych do uzyskania rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego dyskryminuje ojców, którzy (w przeciwieństwie do matek) nie mają co do zasady możliwości otrzymania świadczenia. Świadczenie to przysługuje ojcu w przypadku śmierci matki lub porzucenia dzieci przez matkę, analogicznie jak w przypadku prawa do urlopu macierzyńskiego i zasiłków macierzyńskich, a także w razie długotrwałego zaprzestania sprawowania przez nią opieki".

Analiza tych wyjaśnień nie rozwiewa wątpliwości Rzecznika odnośnie kształtu art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o r.ś.u., który nie służy zapewnieniu realizacji wskazanych wyżej wartości konstytucyjnych, w tym faktycznej równości kobiet i mężczyzn.

Różnicując prawo do świadczenia, ustawodawca dokonał arbitralnego podziału obowiązków rodziców związanych z wychowywaniem dzieci, przesądzając, że matka nie tylko urodziła, ale także co do zasady zajmowała się wychowywaniem dzieci. 

Wyłączono tym samym możliwość dokonania przez rodziców swobodnego wyboru w tym zakresie na podstawie indywidualnej sytuacji rodziny. Wychowywanie dzieci przez ojca, w perspektywie uprawnienia do świadczenia, zostało ograniczone do sytuacji, w których było ono konieczne ze względu na wystąpienie po stronie matki istotnych życiowo przeszkód uniemożliwiających jej wypełnianie obowiązków wychowywania dzieci. Omawiana norma wyklucza możliwość przyznania świadczenia ojcu w sytuacji, gdy wychowywanie dzieci przez matkę było możliwe, lecz z jakiś względów praktycznych to ojciec zdecydował się na rezygnację z zatrudnienia. Taka ingerencja ustawodawcy w życie rodzinne nie jest dostatecznie uzasadniona innymi wartościami konstytucyjnymi.

Z uzasadnienia projektu ustawy o r.ś.u. wynika, że jej podstawowym celem jest zapewnienie środków utrzymania osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia lub go nie podjęły ze względu na wychowywanie dzieci w rodzinach wielodzietnych. Podkreślano ważną z punktu widzenia rozwoju kraju funkcję społeczną pełnioną przez rodziców, w większości kobiety, związaną z wychowaniem dzieci. 

W art. 3 ust. 1 ustawy r.ś.u przesądzono, że wychowaniem dzieci zajmowała się przede wszystkim matka. Wprowadzono dyskryminującą ojca dzieci nierówność w prawie do świadczenia poprzez uzależnienie go nie tyle od spełnienia kryterium wychowania co najmniej czworga dzieci, ile przede wszystkim od przesłanek związanych z osobą matki, uniemożliwiających jej udział w wychowaniu dzieci. Równocześnie na matkę nie nałożono  obowiązku wykazania takich przesłanek związanych z osobą ojca.

Warto też wskazać na argumentację z uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 lipca 1999 r. (sprawa P 8/98). Uznano w nim, że § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki, w zakresie w jakim narusza prawo wyboru rodziców dziecka, uzależniając prawo ojca do przejścia na wcześniejszą emeryturę od określonych w tym przepisie przesłanek związanych z osobą matki - jest niezgodny z art. 33 Konstytucji.

Rzecznik prosi Panią Minister o stanowisko i rozważenie zasadności podjęcia stosownych działań legislacyjnych.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rząd opóźni o pół roku zasadę, że dom nie może być dalej niż 1,5 km od szkoły. Na wsi 3 km. I jeszcze limit 20 ha terenu zielonego [Nowelizacja]

Od 1 stycznia 2026 r. miały zacząć obowiązywać gminne standardy urbanistyczne. Wprowadzają restrykcje dla Polaków zainteresowanych wybudowaniem własnego domu jednorodzinnego. Mają wymusić większą gęstość zabudowy. Np. poprzez dwie zasady: Pierwsza "W mieście szkoła jest nie dalej niż 1,5 km od Twojej działki" (na wsi 3 km). Druga: wymóg stawiania domów blisko terenów zielonych (3 km od domu powinien być zielony teren o powierzchni 20 ha). Druga zasada jest trochę sprzeczna z pierwszą bo duże tereny zielone kłócą się z gęstą zabudową domów jednorodzinnych. Na szczęście dla właścicieli działek gminy mogą urealnić zapisy ustawowe i zwiększyć limity 1,5 km i 3 km (ważne w związku z malejącą liczbą szkół z uwagi na tragiczne wskaźniki dzietności w Polsce).

Środki karne. Czym są i kiedy się je stosuje?

Z popełnieniem czynu zabronionego wiąże się zagrożenie odpowiedzialnością karną. Może to skutkować orzeczeniem przez sąd stosownej kary. Sąd może oprócz niej orzec także środek karny. Pełni on funkcję uzupełniającą wobec kary.

3 limity dla osób niepełnosprawnych ze zmianami od 1 marca 2025 r. Kogo dotyczą?

Od 1 marca 2025 r. zostaną zwaloryzowane świadczenia emerytalno-rentowe. Podwyżka dotyczy również progu dochodowego dla świadczenia uzupełniającego, a także limitu dla renty rodzinnej wypłacanej w zbiegu z rentą socjalną. Co kwartał zmieniają się również limity dla dorabiających rencistów.

Renta wdowia nieco wyższa. ZUS uwzględni nowy limit świadczenia 5636,73 zł brutto

Wyższa renta wdowia! Dzięki waloryzacji świadczeń ZUS podnosi limity – minimalna emerytura wzrośnie do 1 878,91 zł brutto, a maksymalna kwota renty wdowiej skoczy do 5 636,73 zł brutto. To oznacza więcej pieniędzy na koncie! Sprawdź, kto zyska i jakie są zasady wypłat!

REKLAMA

Obowiązkowe BDO dla salonów kosmetycznych i fryzjerskich – zmiany od 1 stycznia 2025 r.

Od 1 stycznia 2025 r. wszyscy przedsiębiorcy wytwarzający odpady niebezpieczne muszą zarejestrować się w BDO. Od nowego roku przestały obowiązywać zwolnienia ilościowe, z których korzystały podmioty wytwarzające niewielkie ilości takich odpadów. Zmianę tę odczują m.in. właściciele salonów fryzjerskich i kosmetycznych, którzy od kilku dni masowo składają wnioski o rejestrację w BDO.

13. i 14. emerytura w 2025 roku: więcej "na rękę” bo bez podatku. ZUS wysłał specjalny druk EPD-21. Nie każdemu opłaca się złożyć ten wniosek

Do ponad 460 tysięcy emerytów i rencistów Zakład Ubezpieczeń Społecznych wysłał wraz z PIT-em specjalny wniosek podatkowy. Jego złożenie sprawi, że tzw. trzynastka i czternastka będą wyższe „na rękę”. Ale uwaga! ZUS przestrzega., że nie każdemu taki wniosek się opłaca.

Ci emeryci i renciści muszą do końca lutego 2025 r. rozliczyć się z ZUS-em. Chodzi o dorabianie do renty i emerytury w 2024 r.

Do końca lutego 2025 r. osoby, które w 2024 roku pobierały wcześniejszą emeryturę lub rentę oraz dorabiały do swojego świadczenia, powinny poinformować ZUS o dodatkowych przychodach. Dotyczy to między innymi wynagrodzeń z umowy o pracę, umowy zlecenia, a także przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej oraz z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej - informuje Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie opolskim.

Podwyżki w sądownictwie w 2025 r. Nowe widełki wynagrodzeń: asystenci, kuratorzy, pracownicy OZSS, urzędnicy, pracownicy pomocniczy i obsługi

Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało, że wprowadza w 2025 roku kompleksowy program podwyżek wynagrodzeń dla pracowników sądów powszechnych niebędących sędziami i referendarzami. W tej sprawie 17 lutego 2025 r. zostało podpisane porozumienie z przedstawicielami związków zawodowych pracowników wymiaru sprawiedliwości.

REKLAMA

"Klucz do mieszkania" z limitem dochodu: w przypadku jednej osoby 6,5 tys. zł netto, a dla dwuosobowego gospodarstwa 9,5 tys. zł

"Klucz do mieszkania" będzie zawierał limit dochodu – w przypadku jednej osoby wyniesie on 6,5 tys. zł netto, a dla dwuosobowego gospodarstwa domowego 9,5 tys. zł. Minister rozwoju, Krzysztof Paszyk, zaznaczył, że jego celem jest, aby program wszedł w życie w IV kwartale 2025 roku.

Koniec podatku od spadków i kilkukrotnego płacenia daniny od tych samych składników majątku. Ustawa o podatku od spadków i darowizn – zmieni się w ustawę o podatku od darowizn

W dniu 9 października 2024 r., do laski marszałkowskiej, został złożony projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 825), zakładający całkowite zniesienie w polskim systemie prawym podatku od spadków. Projekt ten, ma położyć kres podwójnemu, a nawet kilkukrotnemu opodatkowywaniu przez państwo tych samych składników majątku. Jego pierwsze czytanie, ma odbyć się na posiedzeniu Sejmu, które zaplanowano na dzień 20 lutego br.

REKLAMA