Rodzina zastępcza

Wymagania dla osób, które chcą założyć taką rodzinę:

• posiadają stałe miejsce zamieszkania w Polsce;
• korzystają z pełni praw obywatelskich i cywilnych; 
• w stosunku do naturalnych dzieci nie są ani w przeszłości nie byli pozbawieni, ograniczeni czy zawieszeni we władzy rodzicielskiej;
• wywiązują się z obowiązku alimentacyjnego, jeśli stanowi tak prawo lub orzeczenie sądu; 
• posiadają zaświadczenie lekarskie o dobrym stanie zdrowia, umożliwiającym odpowiednią opiekę nad dzieckiem; 
• dysponują odpowiednimi warunkami mieszkaniowymi i stałym źródłem utrzymania.

Zarobki rodziców zastępczych nie wpływają na wysokość kwoty otrzymywanej na utrzymanie dziecka.

W wypadku rodziny zastępczej zawodowej, jedno z małżonków zobowiąże się nie podejmować dodatkowej pracy na umowę o pracę.

Rodzaje rodzin zastępczych

Rodzina zastępcza spokrewniona

Funkcje taką pełnią najczęściej najbliżsi krewni dziecka(dziadkowie, wujostwo, pełnoletnie rodzeństwo). Ustanawia ją sąd rodzinny w wypadku śmierci rodziców, ich niewydolności wychowawczej czy innych problemów, których skutki niekorzystnie odbijają się na dziecku. O ustanowienie krewnego rodziną zastępczą mogą wystąpić również sami rodzice, gdy np. nie maja środków na utrzymanie dziecka lub wyjeżdżają na dłuższy okres za granicę. 

Rodzina zastępcza składa w sądzie rodzinnym sprawozdania z opieki nad dzieckiem (najczęściej 2 razy do roku). Rodzinie zastępczej spokrewnionej przysługuje finansowa pomoc na utrzymanie dziecka.

Rodzina zastępcza niespokrewniona

Taka rodzina zajmuje się dziećmi, z którymi nie wiąże jej żaden stopień pokrewieństwa. Nie pełni swej funkcji zawodowo, więc nie pobiera z tego tytułu żadnego wynagrodzenia. Jest ustanawiana przez sąd rodzinny i przed nim składa sprawozdania z opieki nad dzieckiem. Przysługuje jej pomoc finansowa na utrzymanie dziecka i niewielki dodatek z tytułu braku pokrewieństwa. Jej funkcję może pełnić zarówno małżeństwo jak i osoba samotna.

Zawodowe rodziny zastępcze to rodziny, które z tytułu wykonywanej pracy otrzymują wynagrodzenie.

Opiekują się niespokrewnionymi dziećmi. Osoby takie muszą przejść przez cykl badań i szkolenie oraz otrzymać zaświadczenie o kwalifikacji.

W wypadku rodzin specjalistycznych szkolenie jest poszerzone o wiedzę na temat zagadnień związanych ze specjalnymi potrzebami podopiecznych dzieci (np. rehabilitacji, pielęgnacji, resocjalizacji). 

Szkolenia rodzin zastępczych przeprowadzają Ośrodki Adopcyjno - Opiekuńcze.

Po kwalifikacji, cywilno - prawną umowę o świadczenie usług podpisuje z kandydatami Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie lub - w miastach na prawach powiatu – Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. 

W wypadku małżeństwa, wynagrodzenie otrzymuje jedna osoba, która deklaruje nie podpisywać umowy o pracę z innym pracodawcą.

Druga osoba zobowiązuje się do świadczenia pomocy w opiece nad dziećmi na warunkach wolontariatu (nieodpłatnie). 

Poza opiekowaniem się dziećmi każda rodzina zawodowa ma obowiązek gromadzić dokumentację dziecka, składać w Centrum Pomocy Rodzinie sprawozdania z opieki, (co miesiąc), odpowiadać na zapytania sądu rodzinnego i podtrzymywać tam gdzie to możliwe kontakt dziecka z jego rodziną naturalną.

Rodzinne pogotowie opiekuńcze

Zajmuje się opieką krótkoterminową- do 12 wyjątkowo 15 miesięcy. Trafiają tu dzieci w różnym wieku. Jest to okres, w którym rodzina naturalna dziecka, z pomocą odpowiednich służb, może rozwiązać swoje problemy, albo też czas na uporządkowanie sytuacji prawnej np. niemowlęcia i znalezienie dla niego rodziców adopcyjnych.

Rodzina zastępcza wielodzietna

W takiej rodzinie może znajdować się równocześnie od 3 do 6 dzieci. Liczba dzieci podopiecznych może zostać ustalona indywidualnie w umowie.
To forma opieki, która - biorąc pod uwagę obowiązki związane z opieką nad dziećmi i ich liczbę - przypomina rodzinny dom dziecka. Jest jednak mniej skomplikowana pod względem organizacyjnym i rozliczeniowym.

Rodzina zastępcza specjalistyczna

Jest przeznaczona dla dzieci wymagających dodatkowej opieki czy pielęgnacji. Trafiają tu dzieci z problemami rozwojowymi, zdrowotnymi, z dysfunkcjami, niedostosowane społecznie. Równocześnie można umieścić w rodzinie specjalistycznej do 3 dzieci. Rodziny takie specjalizują się w opiece nad dziećmi z podobną grupą dysfunkcji czy jednym rodzajem problemów np. dziećmi niepełnosprawnymi lub dziećmi niedostosowanymi społecznie. 

Wielodzietne i specjalistyczne zawodowe rodziny zastępcze to nowe forma opieki nad dziećmi. Istnieją w zapisie ustawowym od 2004 roku (ustawa o pomocy społecznej z 12.03.2004 r.) w praktyce są wciąż nieliczne. 

Rodzinne pogotowia funkcjonują od ok. 2000 r. i są już popularną rodzinną formą opieki zastępczej.

Zadaj pytanie: Forum

Zobacz serwis: Dziecko i prawo